جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«معانى الاخبار شیخ صدوق»، که ترجمه آن توسط آقاى شیخ عبدالعلى محمدى شاهرودى به انجام رسیده است، کتابى است در بیان احادیث غریب و اخبار مشکل که از ائمه (ع) وارد شده است و به تعبیر استاد عالى قدر على‏ اکبر غفارى (ره) این کتاب به منزله قاموس و فرهنگى است. در فهم کلمات ائمه (ع) و معانى واژگان حدیثى نیز اثرى خوب، داراى انسجام و فوائد بسیارى است. در اغلب ترجمه‏ هایى که از متون ارائه مى ‏گردد، مترجم سعى مى کند که مقصود و مرام صاحب اثر را به زبان دیگر و در قالب دیگر به مخاطب انتقال دهد. براى رسیدن به این هدف مترجمان شیوه ‏هاى گوناگونى را به کار مى ‏گیرند. یکى از شیوه‏ ها آن است که مترجم بدون توجه به نظم و سیاق کلام هماهنگ با قواعد دستورى و ساختار جمله زبان مقصد، معنا و مراد را در قالب زبان مقصد بیان دارد. در این شیوه مترجم سعى بر آن دارد که بدون اطاله مطالب و بى‏ کم و کاست معناى عبارت اصلى را با توجه به مسائل مختلف فرهنگى، به عبارات منظم و مطابق با قواعد دستورى زبان مقصد بیان دارد. این شیوه که در میان اهل فن به ترجمه آزاد (و به تعبیر برخى ترجمه محتوایى) معروف است، مورد اعتماد بوده و به تناسب قدرت و مهارت مترجم و آشنایى ‏اش با ظرائف و دقائق هر دو زبان متفاوت مى ‏باشد. به نظر مى‏ رسد که ترجمه حاضر توانسته است، بخش قابل توجه کاستى موجود در ترجمه ‏هاى دیگر را جبران کند و زمینه ‏اى فراهم آورد که خوانندگان و دوست داران روایات اهل بیت (ع) به راحتى بتوانند از فرمایشات آن بزرگواران به زبان فارسى روان بهره برند و واقعیت آن است، همان طور که مترجم محترم در مقدمه کتاب دلیلى که براى ضرورت ترجمه ذکر کرده تا حد امکان پاى ‏بند بوده است و سعى کرده براى عمل به آن تمام تلاش خویش را به کار بندد. ترجمه عبارت‏ ها به صورت روان و همه فهم است و کم‏تر موردى مى‏ توان یافت که از این قاعده بیرون بوده باشد. لذا مترجم اگر توضیحى در فهم روایت لازم دیده است، مطالب خود را بین کروشه ([]) قرار داده است. یکى دیگر از مزایاى این ترجمه، استفاده مترجم از نسخه طبع مکتبة الصدوق تصحیح دانشمند و فاضل استاد على ‏اکبر غفارى است. ایشان با ذکر اختلاف عبارات در نسخه‏ ها، شرح کلمات دشوار و غریب حدیثى و ذکر استنادهاى بیشتر براى احادیث کمک شایان توجهى به بهره‏ گیرى از این اثر نموده است. این ترجمه مانند غالب ترجمه‏ هاى دیگر داراى مقدمه ‏اى 18 صفحه مى‏ باشد که مترجم در آن ارائه نگرشى به تاریخ منع کتابت حدیث و توطئه‏ هایى که در این زمینه صورت گرفت؛ ولى علی رغم همه آن مشکلات شیعیان به حفظ و نگهدارى کتب و بدست آوردن حدیث و تدوین آنها تلاش بى ‏وقفه و پی‏گیرى مبذول داشته و مجموعه هاى ارزنده ‏اى در دسترس جامعه اسلامى گذارده ‏اند و در ادامه مقدمه نیز زندگى ‏نامه و مقام علمى شیخ صدوق (ره) در میان علماى اسلام مطالب سودمندى بیان شده است.

کتاب «زندگانی امیر مومنان علی علیه السلام یا علی از زبان علی» از جمله آثار زنده یاد سید جعفر شهیدی است که درباره تاریخ اسلام و ائمه اطهار نوشته و اسنادش گردآوری شده است. این کتاب از دوران تولد و نوزادی حضرت علی (ع) آغاز شده و تا شهادت وی ادامه پیدا می کند. در فصل پایانی یا بیست و هشتم کتاب نیز، ۲ سند معتبر و معروف از امام علی (ع) درج شده است، یکی اندرزنامه آن حضرت به پسر ارشدش امام حسن (ع) و دیگری وصیت نامه معروفش به مالک اشتر. مطالب این کتاب، به صورت نثر، روایت، حدیث، آیات و اشعار فارسی و عربی گردآوری و تدوین شده است. مرحوم شهیدی کتاب را با روایتی داستانی و با لحن یک راوی تاریخی نوشته است.

کتاب «مائةُ مَنْقَبَة» معروف به فضائل ابن شاذان کتابی است تالیف ابوالحسن محمد بن احمد بن علی، معروف به ابن شاذان قمی و از بزرگان شیعه در قرن چهارم و پنجم هجری است. در این کتاب، صد کرامت و فضیلت درباره حضرت علی (ع) برگرفته از منابع مختلف، ذکر شده است. مؤلف از میان اخبار متعدد، یک‌ صد روایت را گلچین کرده و این امر باعث شده روایاتی بسیار زیبا و بشارت دهنده به شیعیان جمع‌ آوری گردد. مهم‌ تر از آن، مقبولیت کتاب نزد مخالفان است. چنانکه بزرگانی از اهل تسنن به آن اعتماد کرده و مطالب و روایات آن را در کتاب‌ هایشان آورده‌ اند.

ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق (ره) به اهتمام محمدعلى مجاهدى با نام پاداش نیکى‌ ها و کیفر گناهان به فارسى ترجمه شده است. این کتاب یکى از کتب ارزشمند حدیثى است که با خواندن آن انسان را به اعمال خیر تشویق و از کارهاى ناپسند و زشت نهى مى‌ نماید. مترجم کتاب با آوردن متن عربی و فارسی در یک صفحه و اعراب گذاری متن احادیث تطبیق را برای خوانندگان بسیار سهل نموده است و بر آن بوده است که با رعایت این اصول ترجمه‌ ای بدست دهد که بیش از پیش مورد استفاده و مطالعه عموم فارسی زبانان قرار گیرد و تا حد زیادی توانسته در این زمینه موفقیت بدست آورد.

«ولایت فقیه در حکومت اسلام» تألیف آیت الله سید محمد حسین حسینی تهرانی است که به همت محسن سعیدیان و محمد حسین راجی تنظیم و تدوین شده است. این کتاب درباره حکومت اسلامى و ولایت فقیه و حدود و شرایط آن است. این کتاب که حاصل درس‌ هاى نویسنده است، با استفاده از آیات قرآن و روایات و شواهد تاریخى و اجتماعى به مباحث فقهى و علمى و دلایل ولایت فقیه و شرایط و موانع آن و حقیقت ولایت امام و فقیه عادل و نحوه حکومت آنها در اسلام در چهار جلد پرداخته است. برخى از مطالب کتاب، جدید است و سابقه قبلى ندارد. مهم‌ ترین ویژگى کتاب رویکرد معارفى و مطالب عرفانى مرتبط با آن است.

«رسالة الحقوق» از آثار جاودان، ماندگار، پر ارج و گران‌ مایه ای است که از سید الساجدین امام زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی‌ طالب علیهم‌ السلام برای شیعیان به یادگار مانده است و همواره مورد توجه بوده و هست. «رسالة الحقوق» عنوان حدیثی طولانی از امام است كه حاوی بیش از ۵۰ تکلیف و وظیفه مؤمن نسبت به ديگران است. «رسالة الحقوق» همچون درسنامه اخلاقی مؤمن در حوزه روابط فردی و اجتماعی است. وظایف فرزند در برابر پدر، مادر، وظایف همسران نسبت به یکدیگر و فرزندان و نیز وظیفه همسایه، استاد، شاگرد، امام جماعت، حكومت از جمله موضوعات این رساله است. به دلیل جایگاه خاص و محتوای جامع «رسالة الحقوق»، ترجمه ها و شرح‌ های متعددی بر آن نوشته و منتشر شده است.

«دراسة فی علامات الظهور و توضیح الواضحات من اشکل المشکلات» به زبان عربی اثر سید جعفر مرتضی عاملی (متولد ۱۳۶۳ ق) می‌ باشد. اثر، در صدد بیان نشانه‌ های ظهور امام زمان (عج) با روش ابتکاری در بخش اول و در بخش دوم به نقد و ارزیابی علمی کتاب‌ های بیان الائمة و خطبة البیان پرداخته است. هدف مولف از تدوین در پیش گفتار این گونه آمده: «که كتاب، موضوع نشانه‌ های ظهور را مورد نقد و بررسی قرار می‌ دهد که تا حد زیادی جنبه سلبی به خود گرفته؛ یعنی برخورد با علامات ظهور از زاویه‌ ای که هیچ گونه تناسب و انسجامی با اهداف حقیقی آن ندارد.» و ظاهرا این مساله بدان جهت است که عده‌ ای از منحرفان با استفاده سوء از احساسات منتظران مطالب کذب و تحریف شده‌ ای را در قالب نشانه‌ های ظهور به مشتاقان امام عصر (عج) ارائه داده‌ اند و مولف این اثر را در نقد آن‌ ها تالیف نموده است.

کتاب الغیبة از کامل‌ ترین منابع شیعه دربارۀ غیبت حضرت مهدی (عجل‌ الله‌ تعالی‌ فرجه‌ الشریف) است. در این کتاب، به علت و انگیزه غیبت امام زمان (عجل‌ الله‌ تعالی‌ فرجه‌ الشریف) و حکمت الهی که موجب آن گردیده، اشاره شده است. شیخ طوسی در نگارش این اثر، شیوه‌ ای نو و ابتکاری به کار گرفته و به جوانب مختلف غیبت حضرت مهدی (علیه‌ السلام) اشاره کرده است. همچنین با استدلال به قرآن و روایات معصومان (علیهم‌ السلام) و حکم عقل، به پاسخگویی به شبهات و اشکالات مخالفان پرداخته است. این کتاب، شامل فضایل امام عصر (علیه‌ السلام) و سیره و روش آن حضرت در زمان غیبت و هنگام ظهور است و بسیاری از نشانه‌ های ظهور حضرت مهدی (عجل‌ الله‌ تعالی‌ فرجه‌ الشریف) را ذکر کرده است. از زمان نگارش آن تا کنون، پیوسته علمای شیعه بدان توجه کرده و در نگارش‌ های خود، به آن بسیار استناد کرده‌ اند. از میان حدود پانصد روایت این کتاب، نزدیک دویست و هفتاد روایت آن ارتباط تنگاتنگی با مباحث مهدویت دارد. بقیه روایات، یا این که ارتباط نزدیکی با مهدویت ندارد یا این که به طور اساسی با امام مهدی (علیه‌ السلام) و موضوعات مرتبط با آن حضرت بی‌ ارتباط است که صرفا شاهد آورده شده است.

«التحصین لاسرار ما زاد من کتاب الیقین» کتابی است حدیثی، به زبان عربی، تألیف سید بن طاووس (۵۸۹-۶۶۴ق). سید بن طاووس در این کتاب احادیثی را در علت نام‌ نهادن علی بن ابی طالب (ع) به «اميرالمونين» و «امام المتقین» آورده است. این كتاب در موضوع، با كتاب «الیقین» مؤلف یكی بوده و در اثبات نام‌ گذاری امام علی علیه‌ السلام به امیرالمومنین علیه‌ السلام از طرف پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و اختصاص آن حضرت به این نام می‌ باشد. كتاب التحصین پیرامون حضرت علی علیه‌ السلام در دو قسمت بحث كرده است: 1. احادیثی پیرامون نام‌ گذاری علی علیه‌ السلام به «امام كلّ مؤمن» كه شامل 29 باب و در هر باب یك روایت ذكر شده و در باب 29 خطبه پیامبر صلی الله علیه و آله در غدیرخم به طور كامل آمده است. 2. احادیثی در تسمیه علی علیه‌ السلام به امام المتقین كه شامل 27 باب می‌ باشد. آخرین باب كتاب نیز روایتی مفصل پیرامون مناظرات حضرت علی علیه‌ السلام با جاثلیق یهودی و مسلمان شدن او كه در ضمن آن قصه ‌اصحاب كهف نیز از زبان امیرالمومنین علی علیه‌ السلام بیان شده است.

کتاب «تقیه سپری برای مبارزه عمیق تر» تالیف ناصر مکارم شیرازی، در رابطه با یکی از معتقدات مکتب شیعی یعنی تقیه نگاشته شده است. مولف در ابتدای کتاب خود سوالاتی از این دست مطرح می سازد: آیا در تعلیمات اسلامی دستوری به نام تقیه وجود دارد؟ آیا تقیه محافظه کاری آمیخته با ترس نیست؟ آیا این مفهوم دلیلی بر تایید گفتار آن ها که می گویند انگیزه پیدایش مذهب عوامل استعمار اقتصادی بوده تا مقاوت توده های زحمت کش زیر پوشش این گونه افکار درهم شکسته شود، نیست؟ اگر چنین نیست مفهوم واقعی تقیه کدام است؟ اصولا چه دلیلی از کتاب و سنت (دو منبع اصیل اسلامی) برای این موضوع در دست داریم؟ وانگهی فلسفه و روح تقیه چیست و چگونه می توان آن را در مسیر حرکت تکاملی جامعه بکار گرفت؟ از اینها گذشته آیا به راستی تقیه مخصوص شیعه است یا جز معتقدات سایر گروه های اسلامی نیز هست و آیا تقیه در مکتب های مختلف سیاسی و اجتماعی کنونی دنیا نیز وجود دارد یا نه؟ آخرین سخن این که آیا تقیه امروز هم واجب است یا حرام و به گونه کلی در کجا لازم و در کجا حرام است؟ این ها مجموع بحث های اصولی مربوط به مساله تقیه است.