جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دعای عرفه ازجمله دعاهای معروفی است که در کتب ادعیه نقل شده و در روز عرفه به خواندن آن سفارش شده است. این دعا که منسوب به امام حسین علیه السلام می باشد از مضامین بسیار والایی برخوردار است و مانند کلاس درسی است که می توان به عنوان بهترین منبع مورد استفاده عموم و خصوص قرار گیرد. نمودارهای سنجش فراوانی کلمات و موضوعات استخراج شده از جدول تحلیل محتوا، نشان میدهد که مهمترین و پرکاربردترین محور مطرح شده در این دعاء، محور خداشناسی است.که شامل مولفه های صفات و افعال خدا، احکام خدا، اسماءخدا و شعائرالهی است. سایر محورهای دعا به ترتیب فراوانی عبارتند از: انسان شناسی، راهنما شناسی، هستی شناسی و معادشناسی؛ محور انسان شناسی شامل‌: نیازهای انسان، ویژگیهای انسان، شناخت ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی انسان. محور راهنماشناسی شامل: پیامبر شناسی، امام شناسی‌ و قرآن شناسی؛ محور هستی‌شناسی، شامل: ویژگیهای جهان، ویژگی مخلوقات، فرشتگان، پدیده شناسی، استخراج گردید. نتایج نشان میدهد که بیشترین موضوعات مطرح شده در این دعا به محورهای خداشناسی، انسان شناسی و راهنماشناسی اختصاص یافته است.

نوشتار حاضر یکی از صحابیان شرکت کننده در لشکر امام حسین(ع) را مورد بررسی قرار داده است. انَس‌بنٍ‌حارث کاهلی در روز عاشورا حضور داشت و به این ندای امام حسین(ع) پاسخ داده است. از پیامبر(ص) در حالی‌که امام حسین(ع) در دامن رسول خدا6 نشسته بود، شنیده بود: «این فرزندم در سرزمین عراق به شهادت خواهد رسید. آگاه باشید هرکه او را دید باید او را یاری کند» وی که در کوفه زندگی می‌کرد، به گفتة برخی در مکه و به گفته برخی دیگر شبانه در کربلا به امام(ع) پیوست. امام حسین(ع) به وی نوید هدایت و امنیت داد. او را با خود همراه ساخت و در رکاب امام حسین(ع) کشته شد. پس از کارزاری سخت و کشتن چهارده یا هجده تن از سپاهیان دشمن به درجه رفیع شهادت نایل آمد و مقبره وی در بارگاه دسته جمعی شهدا پایین پای امام حسین(ع) واقع است.

در مورد اهداف و انگیزه‌های امام حسین (علیه اسلام) تحلیل گران، تفسیر و تحلیل‌های مختلفی را ارائه داده‌اند، اما برخی از این تحلیل‌ها که عمدتاً از سوی مستشرقان به عنوان نمونه لامنس و نا آگاهان از حقیقت و جوهره‌ی دین اسلام ارائه‌شده است، کاملاً از واقعیت دور است و با مبانی اعتقادی و شخصیت والای امام حسین (علیه اسلام) در تعارض است. چرا که آنان، اهداف امام حسین (علیه اسلام) را مادی و آن‌هم در جهت کسب خلافت بیان کرده‌اند، اما این در حالی است که اهداف ایشان تنها به جهت کسب رضایت خداوند متعال بود. به همین خاطر و به جهت اهمیت موضوع در این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی با تأکید بر مبانی اعتقادی و کلام امام حسین (علیه‌السلام) کوشیده می‌شود که اهداف و انگیزه‌های قیام عاشورای امام حسین (علیه‌السلام) موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تمامی اهداف قیام امام حسین (علیه‌السلام) از احیای دین و سنت، اصلاح امت (احیای امربه‌معروف و نهی از منکر)، نامه کوفیان و تنها برای خلافت و حکومت بر مردم نبود بلکه هدف ایشان تنها جلب رضایت خدا بود. به همین خاطر حکومت ظالم را نپذیرفتند و قیام کردند، چون‌که می‌دانستند قیام ایشان آغازگر یک نهضت بزرگ‌تر می‌شود.

پیامبر اکرم6 احادیث بسیاری را در مدح امام حسین(ع) و فضایل ایشان بیان فرموده است. از معروف‌ترین آن‌ها که بر درب ورودی حرم امام حسین(ع) نقش بسته، حدیث «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً حُسَیْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ» است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی - تحلیلی و شیوه کتابخانه‌ای به بررسی اعتبار و دلالت این حدیث پرداخته و دربارۀ آن چنین نتیجه گرفته است که در منابع معتبر شیعه و اهل تسنن ذکر شده و از نظر محدثان اهل تسنن، دارای اعتبار بوده و حسن شمرده شده است. مدلول حدیث متضمن سه نکته است: الف) اشاره به وحدت و یگانگی روحی امام حسین(ع) و پیامبر اکرم(ص)؛ ب) محبت به امام حسین(ع) موجب محبوب شدن نزد خداوند است؛ ج) امام حسین(ع) خود به تنهایی، امتی است و نسل وصایت پیامبر(ص) از ایشان امتداد می‌یابد.

مبارزه امام حسین (ع) با ستمگران و واقعه عاشورا یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ شیعه است که سبب زنده نگاه‌داشتن اسلام شد اما تاریخ عاشورا نیز مانند بسیاری از تواریخ دیگر از تحریف و تصحیف مصون نمانده است. یکی از گزاره‌هایی که در طول تاریخ، تغییر پیدا کرده، جریان لباس امام حسین (ع) در زمان شهادت است. با اینکه بعضی از محققان به اختلافات نقل‌های گزاره یادشده پرداخته‌اند اما تاکنون در یک مقاله مستقل به‌صورت کامل واکاوی نشده است. کیفیت لباس اباعبدالله(ع) در بعضی از منابع، خصوصا پس از عصر صفوی، نسبت به مصادر اولیه واقعه، متفاوت گزارش شده است؛ بنابراین، بررسی آن به جهت صیانت از تاریخ روز عاشورا ضرورت دارد. مقاله حاضر در سه بخش به جریان لباس در منابع متقدم، قبل از قرن دهم و پس از آن پرداخته و تبیین کیفیت لباس امام (ع) و ارائه الگو برای چگونگی نقد مقاتل از فواید آن است.

سوگواری و اَشک ریختن برای حضرت اَباعبدالله الحسین(ع) رساندن صدای مظلومیت آل محمد و علی به گوش تاریخ است. اَشک، احساس و عشقی پاکی است که از ژرفای جان پدیدار می شود و نشان دلدادگی و ارادت به محبوب است. ایضاً مقالۀ حاضر درصدد است شناخت روشنی از سوگواری و گریستن بر مصایب حسین بن علی(ع) در کربلا از نگاه شیعه و وهّابیّت به خواننده گان گرامی ارائه شود که این هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد. هدف دیگر این تحقیق نقد سخنان آقایان ابن تیمیّه حرانی و محمد بن عبد الوهاب در مورد اَشک ریختن و عزاداری برای امام حسین(ع) می باشد. از یافته های تحقیق نتیجه گیری می شود که مذهب شیعه به سوگواری و گریه برای حضرت سیّدالشهدا(ع) برخلاف فرقۀ وهّابیّت؛ تأکید و توجه فراوان دارد.

اسلام، آئین جهانی و مکتبی زنده و پویاست که اصلاح نظام های اجتماعی و اقتصادی را به شیوه ای خاص دنبال و هدایت می کند. پیامبر اکرم (ص) و ائمه (علیهم السلام) قرآن کریم را در این راه معیار و اساس کار خود قرار می دهند؛ آنان همواره برای تایید سخنان و بیان معارف خویش به آیات الهی تمسک جسته اند. در این پژوهش ما با روش توصیفی و تحلیلی مجموعه ای از استشهادات قرآنی که در بیان بی بدیل و ارزشمند قیام امام حسین (ع) آمده است را بررسی و تحلیل می کنبم. امام (ع) با بیان این آیات از قرآن کریم موقعیت و جایگاه خود را در برابر بنی امیه به تصویر می کشد که در حقیقت امام (ع) به بیان جایگاه حق و باطل می پردازد و یکی از اهداف اصلی قیام خود را دعوت به قرآن و سنت پیامبر اکرم (ص) قلمداد می کند و در این راستا نقش بی نظیر و مهم امامت و رهبری را روشن ساخته است.

ترجمه کتاب «مقتل الحسین» نوشته سید مرتضی عسکری به زبان اردو، تلاشی در راستای انتقال یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی مربوط به واقعه عاشورا به مخاطبان اردو زبان است. این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، به بررسی زمینه‌های تاریخی، سیاسی و اجتماعی قیام امام حسین (ع) پرداخته و تلاش دارد تا حقیقت این نهضت را بر اساس منابع معتبر بازگو کند. در این ترجمه، روش معادل‌یابی معنایی و تطبیقی به کار گرفته شده است تا هم‌زمان با حفظ امانت علمی متن اصلی، مفاهیم به گونه‌ای منتقل شوند که برای خوانندگان اردو زبان قابل فهم و روان باشد. با توجه به تفاوت‌های زبانی و فرهنگی میان فارسی و اردو، در روند ترجمه تلاش شده است تا با وفاداری به متن اصلی، عبارات و اصطلاحات به گونه‌ای برگردانده شوند که با ساختار زبانی و ذهنی مخاطب اردو زبان سازگاری داشته باشند. نتیجه این ترجمه، اثری است که ضمن حفظ دقت علمی و تاریخی، برای طیف وسیعی از خوانندگان، اعم از پژوهشگران، دانشجویان و عموم علاقه‌مندان به تاریخ اسلام، قابل استفاده خواهد بود. امید است که این ترجمه بتواند سهمی در تبیین معارف عاشورایی و شناساندن حقیقت قیام امام حسین (ع) به جامعه مسلمانان اردو زبان ایفا کند.

در عبادات اسلامی، معرفت و اخلاص دو رکن اساسی و بنیادین به شمار می ‌روند. هرگاه عملی برای خداوند انجام شود اما فاقد معرفت باشد، از آن حالت شرعی و مطلوب برخوردار نخواهد بود؛ و اگر اخلاص نداشته باشد، آن عمل به جای آنکه وسیله تقرب به خدا باشد، به دام ریاکاری یا هواپرستی تبدیل می‌گردد. این اصل در مورد عزاداری برای امام حسین علیه ‌السلام نیز صادق است؛ عزاداری تنها یک واکنش عاطفی نیست بلکه عبادتی است که باید با معرفت و اخلاص همراه باشد. ترجمه کتاب «مقتل الحسین» نوشته سید مرتضی عسکری به زبان اردو، تلاشی در راستای انتقال یکی از مهم‌ترین منابع تاریخی مربوط به واقعه عاشورا به مخاطبان اردو زبان است. این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، به بررسی زمینه ‌های تاریخی، سیاسی و اجتماعی قیام امام حسین (ع) پرداخته و تلاش دارد تا حقیقت این نهضت را بر اساس منابع معتبر بازگو کند. در این ترجمه، روش معادل‌یابی معنایی و تطبیقی به کار گرفته شده است تا هم‌زمان با حفظ امانت علمی متن اصلی، مفاهیم به گونه‌ای منتقل شوند که برای خوانندگان اردو زبان قابل فهم و روان باشد. با توجه به تفاوت ‌های زبانی و فرهنگی میان فارسی و اردو، در روند ترجمه تلاش شده است تا با وفاداری به متن اصلی، عبارات و اصطلاحات به گونه ‌ای برگردانده شوند که با ساختار زبانی و ذهنی مخاطب اردو زبان سازگاری داشته باشند. نتیجه این ترجمه، اثری است که ضمن حفظ دقت علمی و تاریخی، برای طیف وسیعی از خوانندگان، اعم از پژوهشگران، دانشجویان و عموم علاقه ‌مندان به تاریخ اسلام، قابل استفاده خواهد بود. امید است که این ترجمه بتواند سهمی در تبیین معارف عاشورایی و شناساندن حقیقت قیام امام حسین (ع) به جامعه مسلمانان اردو زبان ایفا کند.

دعای عرفه به‌عنوان یکی از گنجینه‌های عرفانی و ادعیۀ مأثور، مناجات حضرت سیدالشهدا(ع) در صحرای عرفات است. شکر‌گزاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل رشد معنوی، روح حق‌‌شناسی را در برابر هر نعمتی احیا می‌کند. این پژوهش با هدف ارائۀ یک مدل رفتاری از گفتمان عارفانه و عاشقانۀ دعای عرفۀ امام حسین(ع) در قالب شکرگزاری با استفاده از روش نظریۀ داده‌بنیاد و تحلیل کیفی و جمع‌آوری اطلاعات از منابع معتبر تاریخی، به‌‌ویژه تفسیر دعای علامه جعفری(ره) انجام شده است. یافته‌ها نشان داد که در دعای عرفه، مفهوم «شکر عرفانی» به‌معنای قدردانی آگاهانه، در 35 فراز دعا تکرار شده است (۱۸ بار صریح، 17 بار ضمنی)؛ این تکرار، بیانگر محور شکر عرفانی در این دعا و اهمیت آن، برای تقرب به خداوند است. نتایج حاکی از آن است که شکرگزاری در این دعا، نه‌تنها یک عمل فردی و عبادی، بلکه راهبردی جامع، برای دستیابی به کمال انسانی و تقرب به خداوند تلقی می‌شود. این مدل شامل مؤلفه‌های مهمی همچون توبه، رضا، ایمان، یقین، توکل، اخلاص، معرفت و توحید است که هریک به مرحله‌ای خاص در سلوک عرفانی اشاره دارد و با نگرشی هدایت‌گرانه، زمینه‌‌ساز تعالی روحی و اخلاقی افراد در بازتعریف و تبیین ارزش‌های انسان معاصر و مدلی کاربردی در زندگی روزمرۀ افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد.