جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن، کتاب انسان‌سازى است که انسان‌ها را به سوی سعادت و کمال هدایت می‌کند. حسین(ع) عِدْل و شریک قرآن است. این شراکت او با قرآن را پیامبر(ص) در حدیث ثِّقلَین تبیین نموده‌اند. کتابِ قرآن، صامت است و امام، قرآن ناطق. حسین بن علی(ع) به جهت ویژگی‌های خاصی که میان دیگر معصومان: داراست، مورد توجه ویژه رسول اکرم(ص) و ائمه: بوده است. در پژوهش حاضر می‌کوشیم به این پرسش پاسخ دهیم که دیدگاه‌های مفسران فریقین درباره منزلت امام حسین(ع) در قرآن و نقش آن در اربعین حسینی چیست؟ بررسی تحلیل آیات متعددی در قرآن کریم حاکی از آن است که بسیاری از آیات این کتاب الهی، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم و با بیان تفسیر یا تأویل، در شأن و منزلت سیدالشهدا(ع) نازل و مورد توجه مفسران فریقین قرار گرفته و جایگاه والای ایشان را در این منابع اصیل اسلامی تبیین می‌نمایید.

واژه «علی‌اصغر» در منظر شیعیان و محبان اهل‌بیت:، نماد طفل شیرخوار امام حسین(ع) است که در روز عاشورا در اوج تشنگی، به تیر ستم سربازی از لشکر عمر سعد به شهادت رسید. ارباب مقاتل و منابع، جزئیات تبارشناسی و مقتل حضرت علی‌اصغر، را با اختلافاتی ذکر کرده‌اند. این مقاله به روش توصیفی _ تحلیلی و با مطالعات کتابخانه‌ای درصدد بازشناسی طفل شیرخوار شهید امام حسین(ع) در مقاتل و منابع متقدم شیعه و سنی است. بنیاد فرضیۀ پژوهش آن است که یکی از اطفال شهید امام حسین(ع) در عاشورا، علی نام داشته است. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که عبدالله رضیع، ملقب به علی‌اصغر، تنها طفل شیرخوار شهید امام حسین(ع) در عاشوراست. حاصل سخن آن‌که تفاوت در قرائات و دخل و تصرف راویان در مقاتل و منابع و بی‌توجهی به دیگر الزامات پژوهش‌های مستند در کشف حقایق عاشورا ‌همچون بهره‌مندی از روایات و زیارات در منابع حدیثی، اشعار شاعران و مرثیه‌های آنان، سخنان و اعترافات دشمنان اهل‌بیت:، شیوع و اشتهار، شهود عارفانه و مکاشفات، نقل‌های سینه به سینه و... را می‌توان از مهم‌ترین عوامل اختلاف در اخبار حضرت علی‌اصغر برشمرد.

یکی از راههای شناخت حماسه حسینی، بازشناسی رجزهای حماسه آفرینان عاشورا است. در این پژوهش که از نوع تاریخی است در مرحله گردآوری، به روش کتابخانه‌ای و در مرحله تبیین به شیوه توصیفی- تحلیلی، درس‌های اخلاقی- تربیتی در رجزهای عاشورایی امام حسین ; مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که امام شناسی (معرفت دینی) و ولایت مداری (بصیرت دینی) از مهم ترین درسهای اخلاقی- تربیتی است که در لابلای رجزهای عاشورایی امام حسین; به بشریت منتقل شده است. در منظر شیعه امامیه، «معرفت دینی» و «بصیرت دینی» رابطه ناگسستنی با هم دارند؛ زیرا پذیرش ولایت اولیای خاص الهی (پیامبر و ائمه) ، و ولایت وارثان برحق ایشان ( ولایت فقیه)، شرط مسلمانی و قرار گرفتن در مسیر هدایت و رستگاری است. پیام رجزهای عاشورایی امام حسین; برای مسلمانان امروز آن است که اگر در مواجهه با هجوم فتنه ها و دسیسه های نفاق افکن شرق و غرب، «معرفت دینی» با «بصیرت دینی» توأم شود امت اسلامی راه را گم نخواهد کرد و با وسوسه خنّاسان، دچار بیراهه ها و کجراهه ها نخواهد شد.

واقعه کربلا، نماد ظلم اموی و مظلومیت خاندان پیامبر(ص) به شمار می‌رود. در این واقعۀ اسفناک، مظلومیت کودکان کربلا، تصویری مجزا و غمناک ایجاد کرده است. یکی از این مصیبت‌های جانکاه، شهادت کودک خردسال امام حسین(ع) است که در آخرین ساعات نبرد، در روز عاشورا توسط سپاه عمرسعد هدف تیر قرار گرفت و به شهادت رسید. مقالۀ پیش رو، به جزئیات زندگانی این کودک خردسال که در هاله‌ای از ابهام قرار دارد می‌پردازد. نگارنده درصدد برآمده که به بازخوانی پرونده غم‌انگیز این کودک خردسال که غالباً در عزاداری‌ها با شکلی تحریف‌آمیز به آن اشاره می‌شود بپردازد تا حقیقت، از تحریف و خرافه بازشناخته شود. در این نوشتار سعی شده است با استناد به منابع قدیمی، معتبر و قابل اتّکای شیعه و اهل تسننِ هشت قرن نخست اسلام _ که گزارش و متن واقعه را به درستی نقل و ثبت نموده‌اند _ بدون تحلیل وبرداشت از واقعه، تصویری روشن از جزئیات زندگی آن حضرت همچون نام، تولد، سن، چگونگی شهادت و مکان دفن او ارائه گردد تا ضمن آگاهی دادنِ خواننده به متن واقعه، به همۀ پرسش‌های گزارش‌های مربوط به آن پاسخ دهد.

از مهمترین وظایف والدین ‌‌‌تـربیت‌ صحیح فرزندان می باشد ،در این راستا معصومان در تمام ابعاد هدایتی‌ و تربیتی، الگوهایی کامل و مطمئن به شـمار می‌آیند و تکیه بر گفتارها و رفتارهای تربیتی آنان‌ در مسیر تحقّق این‌ وظیفة‌ خطیر، بـهترین ره توشه است.در میان معصومان ،زندگی وسیره تربیتی امام حسین(ع)از موقعیت ویژه‌ای برخورداربوده است این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی وشیوه کتابخانه ای به تبیین مولفه های تربیت فرزند درسیره امام حسین (ع)پرداخته است .یافته های پژوهش حاکی از آن است که بخش پایانی عمر شریف حضرت؛ یعنی زمان تحقّق حادثه کربلا، نکات تربیتی بیش‌تری را در خود دارد؛ چرا‌ که‌ حادثه کربلا به خاطر بی‌نظیر بـودن آن بـیش از سایر حوادث مورد توجه سیره‌نویسان و مورّخان واقع گردیده است و اسناد بیش‌تری از آن در دسترس است که می‌توان از میان‌ آن‌ نکات‌ تربیتی ویژه‌ای را کشف کرد.‌. امام حسین (ع)برای تربیت افراد مخصوصا فرزندان خویش از کار آمدترین شیوه ها بهره می گرفت که هر یک از آنان می تواند برای پدران و مادران و مربیان راهگشا باشد.

اعتقاد به وحدانیت حق‌تعالی به عنوان اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین عقیده در دیدگاه امام حسین(ع)، سبب می‌شود قیام عاشورا نه‌تنها جنبشی سیاسی _ اجتماعی، بلکه قیامی اعتقادی با محوریت توحید تلقی گردد. باور توحیدی امام حسین(ع) در خطابه‌ها، مکاتبات و رفتار ایشان از ابتدای شکل‌گیری قیام از مدینه تا کربلا منعکس شده است. این باور توحیدی دارای آثار و نتایجی آشکاری در قیام آن حضرت است. نوشتار حاضر با روش تحلیلی _ توصیفی و شیوه کتابخانه‌ای به بررسی آثار و نتایج توحیدباوری در قیام امام حسین(ع) می‌پردازد.

یکی از مسائلی که کمتر به آن توجه شده روابط عاطفی معصومان (ع) با اعضای خانواده و بستگان درجه اول و روابط عاطفی متقابل آنان با معصوم (ع) است. ازاین­رو در این مقاله روابط عاطفی حضرت زینب (س)با امام حسین علیهما السلام در طول حیات حضرت زینب (س) بررسی شده اما تاکید مقاله بر واقعه عاشورا است. در این جستار با توجه به رعایت سیر تاریخی از ولادت حضرت زینب (س) تا اتمام واقعه عاشورا و وقایع پس از آن، حوادث به ترتیب توالی پیرفت­ها مورد توجه بوده­ و روابط عاطفی از لابه­لای گزارش­های تاریخی و روایی استخراج شده است . نتایج تحقیق نشان می­دهد که این روابط عاطفی مبتنی برعقلانیت بوده و صرف احساس زنانه نبوده بلکه بروز عواطف در مواردی دارای جنبه­های عقیدتی و سیاسی نیز بوده است.

پژوهش و تأمّل در چیستی عزاداری بر سرور و سالار شهیدان، امام حسین(ع)، از جمله مسائل مهم برای هر انسان آزاده‌ای است که در پی علل و عوامل قیام حضرت سیدالشهدا(ع) است. این نوشتار، با رویکرد دانستن چیستی عزاداری به سیره «علمی» و «عملی» معصومین: می‌پردازد؛ بدین معنا که به صورت خلاصه و علمی به واژه‌شناسی کلمات «مأتم»، «ألمَنَاحَه»، «عَزَا»، «ألجَزَع» و ««عَوِیل» می‌پردازد و سپس با اشاره به «سیره عملی» اهل بیت: وظیفه پیروان آن حضرت را بیان می‌کند. در پژوهش حاضر مشخص می‌شود عزاداری کاملاً وجه علمی، دینی، مذهبی و عقلانی داشته و موجب حفظ دین و ولایت الهی است. از نظر تاریخی نیز چهره‌ای درخشان به خود گرفته و صفحات سفید و نورانی تاریخ، از عشق و علاقه و محبّت درونی مؤمنان و آزادمردان جهان نسبت به عزاداری امام حسین(ع) سرشار است.