جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
علم الهدی, سید مرتضی (شریف مرتضی، فقیه و متکلم بزرگ امامیه؛ مقیم بغداد در عراق), 355ق./967م. بغداد،عراق 436ق./1045م. بغداد،عراق
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 283
کلام سیاسی سیّدمرتضی، خوانشی سیاسی از آموزه امامت
نویسنده:
جواد قدیری حاجی آبادی ، مصطفی محقق داماد ، محمدتقی سبحانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
کلام سیاسی امامیّه -که به‌عنوان یکی از شاخه‌های کلام کاربردی به توضیح و تبیین آموزه‌های ایمانی و دیدگاه‌های کلان دین در باب مسائل و امور سیاسی می‌پردازد-، در بردارنده بحث‌های متعدّدی، از جمله امامت است. آموزه امامت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آموزه‌های دینی که نیازمند تبیین صحیح و دفاع عقلانی است، در طول تاریخ، خوانش‌های متفاوتی از آن ارائه شده است که یکی از آن‌ها، خوانش سیاسی است. سیدمرتضی بر اساس همین خوانش به تفسیر امامت شیعی و تبیین کلام سیاسی خود پرداخته است. وی در زمان حضور امام، سیاست و حکمرانی را بر پایه امامت شیعی دانسته و هر حاکمی غیر از امام معصوم را غاصب قدرت او و فاقد شرایط حکمرانی تلقّی می‌نماید و در زمان غیبت نیز آنچه محور است و به اندیشه سیاسی سیدمرتضی، سمت و سو می‌بخشد، امامت شیعی است. در این جستار با بررسی آثار سیدمرتضی و تحلیل مباحث وی، کلام سیاسی او را بر اساس آموزه امامت، روشن ساخته و به وجوه مختلف آن در دوران حضور و غیبت امام پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 86
مشخصات اثر
مناظرات في الإمامة المجلد 4
نویسنده:
تالیف و تحقیق: عبدالله الحسن
نوع منبع :
کتاب , مناظره،گفتگو و میزگرد , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست
چکیده :
کتاب «مناظرات في العقائد و الأحکام و الإمامة» نوشته عبدالله حسن در چهار جلد، به زبان عربی نوشته شده است. در مجلد چهارم از این مجموعه، 72 مناظره در خصوص اعتقادات شیعه، امام مت، به ویژه امامت علی بن ابی طالب (علیه السلام) و توضیحاتی در زیر نویس چاپ گردیده است.
مشخصات اثر
ترجیح باورهای حسی بر ظواهر نصوص دینی در کلام امامیه با تأکید بر آثار شیخ صدوق، شیخ مفید و سید مرتضی
نویسنده:
حامد فیاضی ، رضا برنجکار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
عالمان دینی و از جمله متکلمان امامیه در موارد متعددی نصوص دینی را تأویل کرده‌اند؛ یعنی ظواهر نصوص دینی را کنار گذارده و معنایی غیرظاهری برای آنها ارائه نموده‌اند. سرچشمه چنین اقدامی بیشتر این است که اندیشمندان پیش‌گفته معنای ظاهری آیه یا روایتی را با یکی از باورهای خود – که گاه از آموزه‌های وحیانی اخذ شده است، گاهی متکی بر احکام عقل نظری یا عملی است و گاهی در محسوسات و مجرّبات ایشان ریشه دارد - ناسازگار یافته‌اند و آن باور را بر معنای ظاهری آیه یا روایت ترجیح داده‌اند. این نوشتار با روش کتابخانه‌ای و با تمرکز بر آثار شیخ صدوق، شیخ مفید و سید مرتضی، آن دسته از تأویلات ایشان را که در آنها باورهای حسی و تجربی بر ظواهر نصوص دینی ترجیح یافته است، مورد بحث و تحلیل و مقایسه قرار می‌دهد. این تحلیل و مقایسه، شباهت‌ها و تفاوت‌های تأویل در اندیشۀ متکلمان پیش‌گفته را آشکار می‌کند و از این رهگذر، تصویر روشن‌تری از رویکرد کلامی و میزان پایبندی ایشان به ظواهر نصوص دینی به دست می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 34
مشخصات اثر
بررسیِ مسألۀ توقیفی بودن أسماء الهی در اندیشۀ سیّدمُرتضیٰ در بستر مکتب کلامی بغداد
نویسنده:
رضا برنجکار ، محمدتقی سبحانی ، مجید هادی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
توحید یکی از مهم‌ترین ابواب علم کلام اسلامی است که به بررسیِ شماری از مسائل مربوط به وجودشناسی و معرفت‌شناسی حضرت حق و از آن‌جمله، مباحث اسما و صفات الهی می‌پردازد. در شمار این مسائل، در بسیاری از متون این دانش کهن، به مسئلۀ چالش‌برانگیز، توقیفی بودن یا نبودن این اسما پرداخته شده است. این مسئله پیش از تدوین نخستین آثار کلام‌پژوهانه، در شماری از احادیث نیز به بررسی گرفته شده و از همین‌رو، متکلّمان گاه در استدلال بر رأی مختار خود، از متون قُدسی ـ اعمّ از کتاب و سنّت ـ بهره‌ها برده‌اند. در میان دانشمندان سترگ امامی‌مذهب، سیّدمُرتضیٰ (355ق-436ق) نخستین متکلّمی است که به صورت رسمی، نظریّۀ توقیفی نبودن اسمای الهی را طرح کرد و به تثبیت آن پرداخت. نظریّه‌ای که پس از او در شمار آرای اصلی در پاسخ به این مسئله قرار گرفت. مقالۀ حاضر -با توجّه به اهمّیّت آرای سیّد و جریان‌ساز بودن آن‌ها در تاریخ کلام امامیّه-،‌ در پی آن است که با توجّه به متون کلامیِ او، این مسئله را بررسی کند و رأی او در این زمینه را بر اساس کتاب‌های خود او به دست آورد.
صفحات :
از صفحه 75 تا 94
مشخصات اثر
تک‌نگاشتی شایگان دربارۀ نگاشته‌های شریف مرتضی
نویسنده:
حمید عطائی نظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
سَیّد مرتَضی (د: 436 ھ. ق.)، ملقّب به «عَلَم الهُدی» بی‌تردید یکی از چند دانشمند مکتب‌ساز و جریان‌آفرین در طول تاریخ تشیّع بوده است که در تکوین و تکامل علوم دینی مختلف در مذهب امامیّه تأثیری بسزا داشته. با وجود آثار و پژوهش‌هایی که تاکنون دربارۀ برخی از نگاشته‌ها و جوانب فکری وی منتشر شده است، همچنان کمبودهای فراوانی در این خصوص محسوس است و برای شناخت همه‌جانبه و دقیق از آثار و آراء شریف مرتضی در علوم مختلف باید تحقیقات و تدقیقات بس افزون‌تری صورت گیرد. به‌تازگی گامی بلند به منظور معرّفی نوشته‌های شریف مرتضی و دست‌نوشت‌های آنها برداشته شده است و تک‌نگاشتی شایسته و ارزنده در این زمینه انتشار یافته که در مقالۀ حاضر به برشماری برخی از وجوه اهمّیّت آن پرداخته می‌شود. کتاب کلان دوجلدیِ بازشناسی آثار و اندیشۀ شریف مرتضی در زمینۀ تاریخی آنها که به قلم دو استاد دانشور و برجستۀ مطالعات اسلامی، آقای حسن انصاری و خانم زابینه اِشمیتکه نگاشته شده است را باید مفصّل‌ترین کتابی قلمداد نمود که به زبان انگلیسی دربارۀ عالمی امامی به رشتۀ تحریر درآمده است. هدف اصلی از تألیف این اثر تدوین یک کتاب‌شناسیِ تا حدّ امکان جامع برای کتابها و رسائل شریف مرتَضی و معرّفی نسخه‌شناسانۀ مکتوبات او و نیز بررسی دست‌نوشت‌های آثار وی با رویکرد تاریخی و تبارشناسانه است. در این اثر همچنین، سیر کتابت و انتقال و تداول نوشته‌های سَیّد مرتَضی و دست‌نویس‌های آنها در ادوار مختلف مورد بحث قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 203 تا 218
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی و دیدگاه سید مرتضی درباره غیبت امام زمان(عج)
نویسنده:
علی دادرو
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
در عصر سید مرتضى (355 - 436 ه‍ ق) یکی از مهم‌ترین مجادلات کلامی بین امامیه و معتزله در بین علما جریان داشت. از دیدگاه سید مرتضی وجود امام معصوم(ع) و امام غائب لطف خداوند متعال است و امامیه معتقد است که خداوند از باب لطف هیچ‌گاه انسان‌ها را در روی زمین بدون حجت رها نمی‌کند و به همین علت امام دوازدهم را غائب از نظرها می‌دانند. این در حالی است که شیعیان به وجود ذاتی امام زمان(ع) نیز اعتقاد دارند. اما از نگاه معتزله و در صدر آنان قاضی عبدالجبار، لطف بودن امام مشروط به این است که امام در میان مردم حضور داشته و دسترسی به او امکان‌پذیر باشد. بنابراین در عصر غیبت، لطف بودن امام(ع) در حق مکلفان، تحقق نخواهد پذیرفت. در این صورت انجام دادن لطف بر خداوند، واجب نیست. بنابراین اعتقاد به غیبت امام(ع) با لطف بودن امامت، سازگاری ندارد؛ یعنی لازمه آن این است که ایجاد امام از طرف خداوند، واجب نباشد و این مؤلفه، برخلاف اعتقاد امامیه در مورد وجوب امام در هر زمان است. ما در این نوشتار در تشریح افکار سید مرتضی و نقد دیدگاه‌های قاضی عبدالجبار معتزلی در مورد مسأله غیبت امام زمان(عج) خواهیم پرداخت و با تبیین بخش‌هایى از نظریات آن‌ها و مناقشاتى که با معتزلیان دارد به بررسی تطبیقی بررسی اشکالات قاضی در مورد اصل غیبت امام و فلسفه آن به تفصیل سخن خواهیم گفت
صفحات :
از صفحه 101 تا 116
مشخصات اثر
مقایسه دیدگاه سید مرتضی با زمخشری در معنای «... أَمَرْنَا مُتْرَفِیهَا فَفَسَقُوا ...» آیه16 سوره اسراء
نویسنده:
سیده راضیه پورمحمدی ، زهره اخوان مقدم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
چکیده :
دریافت معنای آیات قرآن منوط به داشتن علوم و مقدمات متعددی است که گاه بدون آن‌ها، در بدو امر برخی شبهات یا تناقض‌ها ایجاد می‌شود. یکی از آن‌ها آیه 16 سوره اسراء است. پژوهش حاضر با روش توصیفی _ تحلیلی بر آن است معنا و تفسیر {... أَمَرْنَا مُتْرَفِیهَا فَفَسَقُوا ...} را که با اختلاف نظر مواجهه شده، بررسی کند. با محوریت نظر تفسیری سید مرتضی؟ره؟ می‌توان دریافت: 1. اراده هلاکت محقق نمی‌شود مگر به هلاکت حسن و قبیح؛ مانند این‌که بگوییم امر کردیم او را به خیر، اما او عصیان کرد (امرته فعصی)، مأمور به محذوف است، هرچند بعد از کلمه «امرنا» «فسق» واقع شده است؛ 2. متعلق «امرنا» طاعت است، زیرا اگر «فسق» باشد، باید پاداش داده می‌شدند، نه عقاب. واژه «امرنا» را به سه حالت قرائت کرده‌اند که در هر حالت معنای خاصی دارد؛ 3. «امَرْنا مُتْرَفِیها» صفت «قریه» است؛ یعنی هر گاه بخواهیم قریه‌ای را که طبقه مرفه آن را امر کرده‌ایم و آن‌ها نافرمانی کرده‌اند، هلاک کنیم، بنابراین جواب «اذا» محذوف است و نیازی هم به آن نیست؛ 4. «اراده» در معنای مجازی به کار رفته است که در زبان عرب مجاز و استعاره و آرایه‌های ادبی زیادی به کار می‌برند؛ 5. در آیه تقدیم و تأخیر صورت گرفته و اگر شرط و جواب شرط جابه‌جا شود، تغییری در حکم ایجاد نمی‌شود.
صفحات :
از صفحه 7 تا 21
مشخصات اثر
بررسی مقایسه‌ای نقش معرفت شناختی عقل در اندیشه سیاسی فارابی و سید مرتضی
نویسنده:
جواد قدیری حاجی آبادی ، سید مصطفی محقق داماد ، محمدتقی سبحانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی
چکیده :
عقل نزد فارابی به عنوان یک فیلسوف و سیدمرتضی به عنوان یک متکلم عقل‌گرا، نقش بی بدیلی دارد؛ به همین خاطر، جهت مقایسه فلسفه سیاسی فارابی و کلام سیاسی سیدمرتضی، بررسی مقایسه ای نقش عقل ضرورت می یابد. این مقاله با بررسی آثار فارابی و سیدمرتضی و سایر پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه، به نقش عقل و کارکرد آن در اندیشه سیاسی فارابی و سیدمرتضی پرداخته است و روشن نموده است که سیدمرتضی و فارابی در اصل عقلانیت و ارزشمندی عقل، توافق دارند، اما نقطه عزیمت و جهت گیری آنها در عقل ورزی متفاوت است و این تفاوت با توجه به فیلسوف بودن فارابی و متکلم بودن سیدمرتضی قابل فهم است. عقل در اندیشه سیاسی سیدمرتضی فارغ از مبانی فلسفی، بدون رازورزی و مبتنی بر وحی قطعی و متناسب با اقتضائات و شرایط و برای دست یافتن به سعادت دنیوی و اخروی ذیل حقیقت امامت شیعی، به پردازش مشغول است و عقل نزد فارابی برپایه مبانی فلسفه یونان و به قصد تئوریزه کردن فیلسوف_شاه افلاطونی و با نگاهی استعلایی و آمیخته به رازورزی و کم توجه به واقعیت‌های خارجی، در رسیدن به معرفت از جانب عقل فعال و فاقد نگاه بنیادین به مبانی و امامت شیعی است.
صفحات :
از صفحه 31 تا 64
مشخصات اثر
بررسی دیدگاه سیدمرتضی درباره آیات مربوط به اعتراض موسی (ع) نسبت به هارون (ع) و تأثیر مبنای کلامی ایشان در دیدگاه مربوطه
نویسنده:
علی فقیه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
مسئله‌ پژوهش این است که علت توبیخ شدید موسی نسبت به هارون در داستان گوساله‌پرستی بنی‌اسرائیل چیست؟ سیدمرتضی معتقد است از آنجا که هارون، شریک موسی در رسالت بود و داراى سود و زیان مشترک بودند، موسی او را همچون خود فرض و همان‌گونه که انسان به هنگام خشم با خود رفتار مى‏کند، با او رفتار کرد؛ و ممکن است در آن زمان، گرفتن سر و کشیدن آن بی‌احترامی محسوب نمی‌شده است و احتمال دارد گفتن عبارت‏ «لا تَأْخُذْ بِلِحْیَتِی وَلابِرَأْسِی...» ازسوی هارون به‌علت ترس وی از گمان نادرست بنى‌اسرائیل مبنی برعتاب موسی نسبت به وی باشد یا اینکه مضمون این سخن، دلدارى و دعوت موسی به صبر باشد. نگارنده معتقد است دیدگاه ایشان دچار تأویل دور و بعیدی است. ظاهراً آنچه باعث چنین تفسیری از سیدمرتضی شده، مبنای کلامی ایشان درباره عصمت مطلق انبیاء (ع) است؛ نگارنده بر این باور است که می‌توان تحلیلی ارائه کرد که هم با این مبنا و هم با ظاهر آیات سازگارتر باشد و باید به این نکته توجه داشت که میدان تأویل آیات، میدان وسیع و فراخ‌دامنی نیست و فقط در حد اضطرار و ضرورت است. به نظر می‌رسد توبیخ شدید موسیG نسبت به هارون وسیله‌ای بـرای بـیدار کردن بنی‌اسرائیل بود تا به شدت و بزرگی اشتباه خود در گوساله‌پرستی پی ببرند.
صفحات :
از صفحه 53 تا 80
مشخصات اثر
مبانی و آرای تفسیری شریف مرتضی
نویسنده:
محسن آرمین
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب)
وضعیت نشر :
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 283