جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ویلهلم دیلتای از فیلسوفان شهیر در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است که تلاش خود را مصروف بنیانگذاری علوم انسانی، از راه استقلال بخشیدن به روش خاص تحقیق در این رشته از علوم در برابر علوم طبیعی کرده است. کتاب ذات فلسفه وی به طور خلاصه مایه تفکر او را باز نموده است. نویسنده در این اثر به تبیین مفهوم فلسفه، چیستی ذات و ویژگیهای آن پرداخته و قصد وی روشن کردن این مهم است. او برای رسیدن به چنین مقصودی بررسی مفهوم فلسفه از یونان تا عصر حاضر را نیز، پی‏گرفته و آن را در بوته نقد نهاده از سوی دیگر به تبیین نسبت میان فلسفه و دین، هنر و ادبیات و علم به عنوان پاره‏ای از مهم‏ترین شاخه‏های علوم انسانی پرداخته است.

باور به جهان خارج و مسئله مرجع عینی تصورات، پرسشی بنیادین است که در هر نظام شناختی کوشیده می‌شود تا برای آن پاسخی تدارک شود. در فلسفه دکارت بنا بر اصل کوجیتو (cogito ergo sum)، ابتدا من و سپس جهان اثبات می‌شود، بااین‌حال تمایز میان من و جهان، یا سوژه و ابژه، همواره این پرسش را پیش روی ما قرار می‌دهد که مرجع عینی تصورات ما چگونه ثابت می‌شود و چیست‌اند؟ آیا اشیاء مستقل از ذهن هستند؟ یا همان چیزهایی‎اند که ما می‎بینیم، حس می‎کنیم، می‎بوییم، می‎چشیم یا لمس می‎کنیم؟ به‎عبارتی دیگر آیا آنها فقط داده‎های حسی‎اند یا تصوراتی از این داده‎ها هستند؟ و اینکه آیا اشیاء مستقل از ذهن هستند، اما ما تصوراتی از آنها داریم و داده‎های حسی را از آنها دریافت می‎کنیم؟ تجربه‌گرایانی مانند لاک، بارکلی و هیوم هریک دلایلی برای توضیح این مرجع عینی به دست داده‌اند. در این مقاله ابتدا مقصود هریک از این فیلسوفان از مفهوم تصور و شیء را مورد بررسی قرار می‎دهیم، سپس باور آنها درباره منشأ تصورات و جهان خارج را بررسی کرده و، می‎کوشیم تا به نحوی نقادانه اشکالات وارد بر هر یک را نشان دهیم. درنهایت در دو سطحِ (1) وجود اشیای خارج و، (2) تطابق آنها با تصورات ذهن، مسئله شکاکیت را بررسی می‎کنیم و، نشان می‎دهیم که باور کدام‎یک از این فیلسوفان را می‎توان منتهی به شکاکیت دانست و باور کدام‎یک را نمی‎توان.

جرج بارکلی، فیلسوف تجربه­گرای قرن هجدهم از یک­سو اشیاء محسوس را چیزی جز ادراک یا تصور نمی­داند (ایده­آلیسم ذهنی) و از سوی دیگر با انکار وجود جسم، تنها به نفس باور دارد (ایده­آلیسم عینی). جاناتان دنسی در کتاب گزارشی تحلیلی از فلسفه اصالت تصوری برکلی کوشیده است یک تصویر کلی از فلسفه بارکلی ارائه کند که هم با استفاده از مشی کلی فیلسوفان تحلیلی دربرگیرنده تحلیلی روشن از عناصر اصلی اندیشه آن فیلسوف باشد و هم با یک نگاه انتقادی نقاط برجسته و ضعیف این فلسفه را نمایان کند. نوآوری مهم این اثر معرفی نظر بارکلی در باب تبیین علمی، چونان تبیینی تفسیری و در عین حال غایت شناختی است. نویسنده می­گوید که این نوآوری حاصل بازسازی اندیشه بارکلی و نه صرف مطالعه آثار اوست. در این مقاله هدف بررسی نقاط قوت و ضعف تحلیل­های نویسنده در مقام بررسی فلسفه بارکلی و بیان پاره­ای کاستی­ها در برخی از انتقادات نویسنده بر اندیشه بارکلی است. همچنین ترجمه کتاب نیز نقد و ارزیابی خواهد شد.

جرج بارکلی، فیلسوف تجربه­گرای قرن هجدهم از یک­سو اشیاء محسوس را چیزی جز ادراک یا تصور نمی­داند (ایده­آلیسم ذهنی) و از سوی دیگر با انکار وجود جسم، تنها به نفس باور دارد (ایده­آلیسم عینی). جاناتان دنسی در کتاب گزارشی تحلیلی از فلسفه اصالت تصوری برکلی کوشیده است یک تصویر کلی از فلسفه بارکلی ارائه کند که هم با استفاده از مشی کلی فیلسوفان تحلیلی دربرگیرنده تحلیلی روشن از عناصر اصلی اندیشه آن فیلسوف باشد و هم با یک نگاه انتقادی نقاط برجسته و ضعیف این فلسفه را نمایان کند. نوآوری مهم این اثر معرفی نظر بارکلی در باب تبیین علمی، چونان تبیینی تفسیری و در عین حال غایت شناختی است. نویسنده می­گوید که این نوآوری حاصل بازسازی اندیشه بارکلی و نه صرف مطالعه آثار اوست. در این مقاله هدف بررسی نقاط قوت و ضعف تحلیل­های نویسنده در مقام بررسی فلسفه بارکلی و بیان پاره­ای کاستی­ها در برخی از انتقادات نویسنده بر اندیشه بارکلی است. همچنین ترجمه کتاب نیز نقد و ارزیابی خواهد شد.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ارتباط ویژگی‌های شخصیتی با تجربه‌های شناختی است و روش آن «بررسی تطبیقی» است. مرور پژوهش‌ها نشان می‌دهد وابستگی‌داشتن یا نداشتن به میدان، به‌عنوان دو ویژگی شخصیتی، موجب ادراک متفاوتی از اشیاء می‌شود؛ یعنی تفسیر افراد از محیط، در معنابخشیدن به رویدادهای محیطی به‌دلیل نظام سازه‌ای متفاوت گوناگون است. در اهداف و باورها نیز این تفاوت مشاهده می‌شود. همچنین یافته‌هایی که با بررسی تطبیقی به دست آمده، نشان می‌دهد بین دیدگاه جورج کلی و علامه مصباح دربارهٔ تجربهٔ شناختی تفاوت وجود دارد؛ کِلی و دیگر پدیدارشناسان «ذهن» را به‌عنوان فاعل شناسا «شرط عینی» شناخت می‌دانند و برای شناخت تنها هویت «پدیداری و فِنُومِنی» قائل هستند. حال آنکه در اندیشهٔ اسلامی، به‌ویژه علامه مصباح، دخالت «ذهن» در ادراک تنها در حد «شرط ذهنی» است؛ به‌گونه‌ای که بتوان آن شناخت را به فرد نسبت داد و این‌گونه نیست که «شناخت» تنها هویت فِنُومِنی داشته و با نُومِن و نفس‌الامر انطباق‌پذیر نباشد. در زمینهٔ «باورها» و «اهداف» نیز نقش «فاعل شناسا» تنها ارتباط فرد با گزارهٔ معرفتی را نشان می‌دهد و نقش انگیزشی دارد؛ بنابراین ویژگی‌های شخصیتی فاعل شناسا سبب نمی‌شود تجربه‌های شناختی تنها هویت پدیدارشناختی داشته باشند.

ترجمه ماشینی : موضوع این پایان نامه دکترین جوهر برکلی است. دکترینی که مورد مطالعه قرار می گیرد عمدتاً از آثار او استخراج شده است که در آنها به وضوح بیان شده است: رساله ای در مورد اصول دانش بشری و سه گفتگو بین هیلاس و فیلونوس. اظهارات خود برکلی مورد بررسی قرار می گیرد و به منابع اندیشه او توجه می شود، همانطور که در نوشته ها یا رنه دسکرات، نیکلاس مالبرانش و جان لاک آمده است. خود برکلی بیش از آنکه به بحث در مورد ماهیت آنها بپردازد، به اثبات امکان شناخت مواد می پردازد. در نتیجه، استدلال های او در این مورد به طور مفصل مورد بررسی قرار می گیرد. او می‌گوید که واقعیت مستقیماً شناخته می‌شود، نه «از طریق» چیزی. و منظور از واقعیت، تصورات یا حسی است که خود کل عالم محسوس، روح (یا خود) متناهی و خدا را تشکیل می دهند. ایده هایی که ما درک می کنیم. نه خدا و روح: از اینها «مفهوم» داریم، یعنی علم. ما می دانیم که آنها باید وجود داشته باشند و ماهیت آنها باید چگونه باشد، حتی اگر در آن زمان احساس نمی کنیم، زیرا ایده هایی که ما حس می کنیم، نیاز به علت و چیزی دارند که آنها را درک می کند. اینها فقط می توانند موجودات روحانی آگاه و خودآگاه باشند: یکی را که ما خدا می نامیم و دیگری را روح. اما ذهن معنوی فقط می تواند اشیاء معنوی را بشناسد. بنابراین نمی‌تواند «مفهومی» از چیزی خارج از مادیات داشته باشد.

ترجمه ماشینی : جورج برکلی را «جذاب‌کننده‌ترین و مفیدترین مرد ایرلند در قرن هجدهم» می‌دانستند. این بیانیه هذلولی هم به زندگی و هم به اندیشه برکلی اشاره دارد. در واقع او همیشه خود را پیشگامی می‌دانست که به فکر کردن و انجام کارهای جدید فراخوانده شده است. او یک تجربه‌گرا و متبحر در علوم، آماتور هنرهای مکانیکی و همچنین متافیزیکدان بود. او نویسنده بسیاری از اکتشافات کاملاً متفاوت، و همچنین یک مسیحی بسیار فعال، یک اسقف غیور و رسول پروژه برمودا بود. مقالات گردآوری شده در این مجلد که توسط برخی از محققان برجسته نوشته شده است، هدفشان بازسازی پیچیدگی شخصیت برکلی، بدون انتخاب آثار «عمده» و یا جستجوی «انسجام» به هر قیمتی است. آنها بر جنبه های مختلف اندیشه برکلی تمرکز می کنند و تقاطع های آنها را نشان می دهند. آنها کمک های مهمی را که او به رشته های مختلف علمی، و نیز بحث های فلسفی و کلامی قرن هجدهم ارائه کرد، بررسی خواهند کرد. آنها تأثیر گسترده ای را که در حال حاضر نادیده گرفته شده ترین یا گیج کننده ترین کتاب های او در آن زمان داشتند، برجسته می کنند. آنها از هر گونه محاکمه نابهنگام اندیشه برکلی، که از دیدگاه معاصر قضاوت شود، امتناع خواهند کرد.

ترجمه ماشینی : در اثر حاضر، نظریه بینش برکلی در خاستگاه های تاریخی، در ارتباط با مفاهیم کلی فلسفی برکلی، و در دریافت اولیه آن مورد توجه قرار گرفته است. نظریه برکلی جایگزین گزارشی از بینایی می شود که بر اساس آن فاصله و سایر ویژگی های فضایی از داده های ابتدایی از طریق یک استنتاج هندسی ناخودآگاه استنتاج می شوند. این گزارش از بینایی بر حسب «هندسه طبیعی» اولین بار توسط دکارت و مالبرانش معرفی شد. در میان منابع بی واسطه دانش برکلی از نظریه هندسی ادراک، رساله دیوپتریک ویلیام مولینوکس، دیوپتریکا نوا، نقش کلیدی ایفا کرد. درک برکلی از "هندسه طبیعی" به طور نزدیک به توصیف مولینو از مکانیسم بینایی که از پیچیدگی های گزارش های دکارت و مالبرانش اجتناب می کند، متکی است. در فصل اول، نظریه برکلی در تقابل با نظریه مولینوکس ارائه شده است. در فصل دوم به رابطه بین نظریه بینش و غیر مادی می پردازم. در فصل پایانی یکی از اولین انتقادات بر نظریه برکلی را بررسی می‌کنم که در رساله چشم ویلیام پورترفیلد یافت می‌شود.