جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آراء و اندیشه‌های فارابی در تبیین شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی، با بررسی نقش مدینة‌ فاضله نمایان می‌شود. از نظر فارابی، وظیفة حکومت و مدینة فاضله،‌ ایجاد زمینة مناسب برای عادت‌ها و سنت‌های فاضله در شهرها و بین امت‌هاست که از طریق تعلیم و تربیت امکان‌پذیر می‌شود. در واقع در دیدگاه فارابی مدینه و حکومت می‌تواند شرایط تربیت صحیح و به تبع آن زمینة بروز و ظهور رفتارهای اخلاقی پسندیده گردد و آن زمانی است که مدینه از نوع فاضلة آن باشد؛ اما در عین حال مدینه می‌تواند زمینه‌ساز شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی گردد و آن زمانی است که مدینه از نوع فاسقه باشد. مدینة فاسقه، مدینه‌ای است که اهالی آن به همة آراء و عقاید اهالی مدینة فاضله باور دارند؛ اما به آن عمل نمی‌کنند و افعال و کردارشان شبیه افعال و کردار اهالی مدینة جاهلیه است. علت‌ این امر را می‌توان در تربیت اهالی مدینه فاسقه و چگونگی حکومت آن جستجو کرد. در واقع تربیت، اساس شکل‌گیری رفتارهای اخلاقی اعم از پسندیده و ناپسند است. البته بایستی به‌ این نکته اشاره شود که فارابی در عین حال به نقش عادت، لذت، ضعف اراده و ضعف در سنجش نیز در‌ ایجاد شکاف میان معرفت و فعل اخلاقی اشاره می‌کند.

پژوهش حاضر ناظر به نقش محوری مشهورات در ایجاد وحدت و سوق جوامع به سمت سعادت یا شقاوت، به جست‌وجو در باب اقسام روش‌های ترویج مشهورات در آثار فارابی و ابن‌سینا پرداخته است. علی‌رغم عدم تصریح فارابی و ابن‌سینا به روش‌های ترویج مشهورات، می‌توان بر اساس ملاکی که از تأمل در آثار فارابی مبنی بر ایجاد انگیزه در افراد به سوی انجام افعال به دست آمده است، روش‌هایی را برای ترویج مشهورات در آثار آن‌ها استنباط کرد. یک قسم از این روش‌های ترویج مربوط به حوزه تعلیم می‌شود که شامل طریق تخیلی و اقناعی است و قسم دیگر مربوط به حوزه تأدیب است که شامل اقاویل اقناعی و انفعالی می‌شود. اقسام دیگر شامل تخیل و آثار آن، مقاربت با آرای مشهوره دیگر، قوای نفسانی، قانون و شریعت، فرا گرفتن از زمان خردسالی، صناعت خطابه و جدل و عادات می‌شود. حاصل تأمل در هر یک از این روش‌های ترویج مشهورات این است که روش‌های ترویج میان این دو فیلسوف مکمل یکدیگر محسوب می‌شوند و روش‌‌های ترویج مشهورات از لوازم عوامل مشهورات هستند و عکس‌العمل اکثر افراد در قبال مشهورات گسترش یافته به‌وسیله این روش‌ها، اقبال و در برخی، اکراه است.

هدف پژوهش حاضر تبیین مختصات و ابعاد تربیت مدنی و مبانی عقلی آن در اندیشه فارابی است. این ­مقاله ­با­ روش­ تحلیل­ محتوای ­کیفی ­از نوع قیاسی، مبتنی بر مطالعه اسنادی (کتابخانه­ای) انجام­شده است. بر این اساس مبانی عقلی تربیت مدنی فارابی در قالب دو بخش مبانی عام و مبانی تخصصی ارائه شد. مبانی عام عبارتند از مبانی انسان­­شناختی و ارزش­­شناختی و مبانی ­تخصصی شامل مبانی جامعه­­شناختی است. بر این مبنا اهداف تربیت مدنی از دیدگاه فارابی عبارتند از ایجاد و گسترش نگرش صحیح نسبت به سعادت و چگونگی تقویت اعتقاد به آن در میان افراد مدینه، ترغیب و تشویق افراد برای عمل بر طبق عقاید صحیح، آموزش مهارت­های مورد نیاز مدینه و شیوه صحیح تعاون اعضاء با یکدیگر. بر اساس آثار به­جامانده از فارابی برای تحقق این اهداف روش­هایی مانند روش­ برهانی، روش­ اقناعی، روش­ تروّی، روش­ الگویی، روش هنرمآبانه، روش تکرار و تمرین را می­توان استنباط کرد.

ترجمه ماشینی : این پایان نامه شهر فضیلت و رژیم سیاسی را که دو اثر جامع فارابی در فلسفه سیاسی هستند، مقایسه و مقایسه می کند. محققان در مورد اینکه چرا این آثار مشابه و در عین حال از جنبه های مهم کاملاً متفاوت هستند، متحیر شده اند. پایان نامه استدلال می کند که متون تا آنجا مشابه هستند که بررسی می کنند چگونه معقول و معقول الهیات، فیزیک و سیاست را در یک کل یکپارچه قرار می دهند. در هر نقطه متون از هم جدا می شوند، شهر فضیلتمند معقول و معقول را به عنوان یک کل هماهنگ نشان می دهد، در حالی که رژیم سیاسی این هماهنگی را زیر سوال می برد. دلیل این واگرایی ها را می توان در پرتو هدف هر متن و مخاطب مورد نظر درک کرد. شهر حاوی یک آموزه سیاسی با هدف شهروندان است که جهان را به عنوان حکمرانی عقل به تصویر می کشد و آزادی را برای دنبال کردن فضیلت در زندگی مدنی ترویج می کند. این نظرات با عقایدی که ثبات جامعه سیاسی را تهدید می‌کنند، مانند ماتریالیسم، اصل حق بودن قدرت و اراده‌گرایی الهی مبارزه می‌کنند. با این حال، رژیم سیاسی، هنگامی که در مقابل شهر فضیلت‌آمیز قرار می‌گیرد، این سوال را مطرح می‌کند که آیا ما واقعاً می‌توانیم با اطمینان فلسفی اصولی را بشناسیم که زیربنای عقاید شهروندان با فضیلت است. بنابراین، در حالی که شهر فضیلت، معقول و معقول را به عنوان یک کل هماهنگ برای آموزش شهروندان ارائه می کند، رژیم سیاسی برای کسانی که زندگی فلسفی را آغاز می کنند، سؤالاتی را در مورد هماهنگی کل ایجاد می کند.

ترجمه ماشینی : مطالعه من در پایان نامه به بررسی ذهن استاد فلسفه اسلامی فارابی در مقایسه با فلسفه یونان باستان افلاطون و ارسطو به طور خاص اختصاص دارد. در مطالعه‌ام سعی می‌کنم اندیشه کلامی فارابی را که بسیار متأثر از افلاطون و ارسطو بود، تحلیل کنم. در تحلیل خود تأثیر تلاش او برای آشتی دادن دو فیلسوف یونانی را بررسی کرده ام و در عین حال سعی در حفظ جنبه مذهبی اندیشه او که بسیار متاثر از شیعیان بود، بوده ام. از این رو، در فصل آخر سعی کردم تأثیر الهیات او را بر بینش سیاسی او در آرمان گرایی شهر با فضیلت بررسی کنم.

ایجاد وحدت بین شاخه‌های مختلف علوم علاوه بر داشتن تاثیرات بینادین در حوزه معرفت شناسی، باعث رونق گرفتن رشته‌های گوناگون علم و درنتیجه پیشرفت جامعه متمدن است. از سوی دیگر فارابی، حکیم برجسته عصرتمدن سابق اسلامی با ایجاد وحدت وتعامل بین شاخه‌های مختلف علوم سهمی مهم در تولید و گسترش آن تمدن طلائی داشته است. با توجه به این مهم، این نوشتار برآن است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ی و به روش توصیفی- تحلیلی به چگونگی دست‌یابی فارابی به اندیشه وحدت علوم بپردازد. فارابی بر اساس مبانی جهان شناسی سنتی خود، که هستی را از قلمرو طبیعت اعتلا داده و ارتباط و تعامل مراتب هستی را نشان داده است، به وحدت و سلسله مراتب علوم باور دارد. هر کدام از روش‌های شناخت حسّی ، عقلی و شهودی متناسب با مرتبه‌ی از این سلسله مراتب یکپارچه و هماهنگ است. وی برای دست ‌یابی به وحدت بین شاخه‌های مختلف علم طبقه‌‌بندی ارائه کرده است که نظام علوم را به مثابه یک شبکه یکپارچه و به هم پیوسته، بر اساس روابط متقابل دو یا چند جانبه ، تعاملی و حتِی علّی طبقه‌بندی کرده است.

ترجمه ماشینی : به نظر می رسد فلسفه اسلامی اساساً پاسخی به چالشی است که از اندیشه یونانی به جهان اسلام رسیده است. در اوایل اسلام هرازگاهی با توجه به اصولی در فرقه‌های مختلف، تعارض‌های گوناگونی پدید آمد و هر کس هر شکل جدیدی را که به نظر می‌رسید برای اندیشه‌اش مناسب بود، اقتباس می‌کرد. تعارض بین سنت مکتزلی متاثر از عقل گرایی و سنت اشکری که تحت سیطره «ایمان» بود، عملاً توسط ابوحامد محمد غزالی (1058-1111م.) رئیس اشکریان، که به عقیده سنت پی برد، بی اثر شد. آگاهی عرفانی از زمان اشکری تا غزالی، اعراب اصول یونانی را جذب کردند و فرهنگ یونانی باعث رنسانس فلسفی شدیدی شد که توسط ابونصر فارابی (متوفی 950 م.) و ابوعلینوسی الحو نشان داده شد. -عبدالله بن سینا (1037-980م). تحت تأثیر اندیشه های فلسفی آنها، الهیات بار دیگر در مواجهه با اندیشه های مقتضیله متزلزل شد. حقایق و پدیده ها هیچ اهمیت نهایی فراتر از آنچه در تجربه ارائه می کردند، نداشتند. مردانی که به اصلاح گمانه‌زنی‌های فلسفی و پیچیدگی‌های انتزاع‌های متافیزیکی توجه داشتند، برای حمایت از عقاید اسلام و بی‌اثر کردن نتیجه‌گیری‌های فلسفه‌ای که با آن ناسازگار است، بسیار مورد نیاز بودند. هنگامی که این کار عظیم ضروری به نظر می رسید، جهان اسلام رهبر خود را در غزالی یافت که قادر بود در مقابل یونانیسم ایستادگی کند و به نمایندگان آن حمله کند. غزالی علاوه بر فیلسوفی که می‌خواست با گرایش‌های غیرمتعارف پیشینیان یونانی خود مقابله کند، عارف برجسته، صوفی و متفکری اصیل بود. او در جهان اسلام پل بزرگی بود بین سنت گرایی و عرفان، کنشگری و شهودگرایی. از همان روزهای جوانی، عطش شدیدی برای دانش داشت که او را متقاعد کرد تا هر شکلی از فلسفه و دین را مطالعه کند و از همه کسانی که ملاقات می کرد در مورد ماهیت و اهمیت اعتقادشان سؤال کند. او مشکلات درک، ارزش دانش، یادگیری، آموزش، کارایی و وظیفه را مورد بحث قرار داد. شمایل‌شکنی بی‌رحمانه‌ای که غزالی در از بین بردن تصاویر محترم فلسفه یونان انجام داد و سپس بر ذهن بسیاری از مسلمانان تسلط یافت و تلاش‌های او برای ایجاد آشتی بین عرفان و ارتدکس، او را با عنوان حجت‌الاسلام تاج گذاری کرد.