جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله، از منظر تاریخی و جامعه شناختی به تبیین عوامل و زمینه های تغییر رژیم در جوامع عربی خاورمیانه در جریان تحولات بیداری اسلامی می پردازد. پرسش این است که تحول این جوامع که با عنوان بیداری مردم مسلمان خاورمیانه از آن یاد می شود، تحت تأثیر کدام عوامل و زمینه ها شکل گرفته است. نویسنده، این عوامل و زمینه ها را به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرده و آنها را شامل تداوم چند دهه حکومتهای نادرست، انحصار قدرت و ثروت، تحول فکری فرهنگی ملت عرب، کسری دموکراسی در کشورهای عربی، دخالت قدرتهای بزرگ در پوشش همکاری، سیاست خارجی صلح جویانه در قبال رژیم صهیونیستی و انقلاب اسلامی مردم ایران دانست.

در این مقاله سعی شده است، آغاز شعر عرفانی، و این که معشوق در سبک خراسانی زمینی بوده و حکیم سنایی از شاعرانی بود که در اواخر سبک خراسانی قرار داشت که در دوره جوانی به معشوق زمینی پرداخته است، و در اواخر زندگانی به عنوان اولین فاتح قله های معشوق عرفانی به معشوق آسمانی روی آورده است و این که گشاینده راه شعر عرفانی است و راهنمای شاعران عرفانی دوره های بعد از خود یعنی سبک عراقی شده است، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، همچنین بحث مختصری در مورد نحوه تحول فکری و علت این که معشوق زمینی را رها کرده و به معشوق آسمانی روی آورده، بحث شده است. در نهایت شخصیت دو بعدی سنایی در این مقاله هنگام مطالعه گویا و روشن شده است.

آنچه در این تحقیق مدنظر قرار گرفت ، بیان و چگونگی شکل‌گیری تحولاتفکری جامعه اسلامی از رحلتحضرترسول تا پایان حکومتعلی در عرصه‌های مختلفسیاسی، اجتماعی و اقتصادی است .در اندیشه دینی، اعتقاد بر این استکه با ظهور اسلام و هجرتحضرترسول اکرم از مکه به مدینه، زمینه‌های تشکیل حکومتاسلامی مهیا گردید.این امر منجر به بیان افکار و فرهنگنوین شد که جامعه اسلامی عربستان را صاحبحکومت ، تمدن و ایدئولوژی الهی گردانید.حضرترسول در جریان تغییر، تبدیل و گذار از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی، درصدد پیاده کردن این اندیشه دینی بود.اما علیرغم تمام تلاشهایی که جهتاتحاد و اعتلای جامعه اسلامی بر پایه اصول و ارزشهای اسلامی توسط حضرتصورتپذیرفت ، شاهد بودیم که بعد از حیاتحضرتو بوجود آمدن عوامل و وقایع مهمی که شروع آن با بحران سقیفه آغاز شد، بتدریج بی‌پیرایگی حکومتدینی پیامبر را با نوعی باز تولید ارزشهای جاهلی، آمیزشغیر متجانسبا فرهنگهای غیر دینی، و نظام طبقاتی اقتصادی و بعدها اجتماعی (در دوره خلیفه سوم) روبرو کرد که حفظ حکومتو امنیتبه اهدافاساسی چون عدالتاجتماعی و روح آزادگی دینی رجحان یافت .این وضعیت ، طبیعتجامعه را به گونه‌ای دستخوشتغییر و تحول کرد که به تطور و تحول ارزشها و آموزه‌های دینی در عصر پیامبر منجر گردید و علیرغم تلاشهایی که امام علی برای احیای سنتپیامبر و اقامه عدالتنمود، وسعتتغییر و تحول به گونه‌ای بود که جامعه اسلامی را به جز اندکزمانی، در اختیار حاکمانی قرار داد که با استفاده از دین به دنبال مطالعه و منافع شخصی و ارضاء هواهای نفسانی بودند.بر همین اساس ، این نوشتار بر آن استبا به اختصار ضمن بر شمردن فاکتورهای اصلی و تاثیرگذار بر تغییر و تحولهای موجود در دوره هر یکاز خلفاء، چگونگی بازگشتبه ارزشهای جاهلی را بیان کرده تا از این طریق بتوان تبیین روشن و صحیحی از نوع تحولاتفکری جامعه اسلامی در زمان مورد نظر ارائه نمود.و درنهایتبه اثباتفرضیه اصلی یا فرضیه جانشین دستپیدا کرد.