جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معامله فضولی در حقوق ایران به پیروی از حقوق اسلام، معامله ای غیر نافذ است که با اجازه مالک تنفیذ می شود. یعنی این اجازه مالک است که به عقد فضولی، نفوذ حقوقی می بخشد. اگر اجازه ناقل باشد، فسخ اصیل پیش از اجازه، بیع فضولی را باطل می سازد ولی اگر اجازه کاشف باشد، فسخ اصیل بیع فضولی را باطل نمی سازد. بنابر نظریه کشف حقیقی و کشف حکمی، بیع فضولی از طرف اصیل تمام نیست زیرا عقد بیع پیش از تحقق ارکان و شرایط آن که رضایت و اجازه مالک یکی از آنها می باشد، تحقق پیدا نمی کند و در نتیجه مشمول دلیل وجوب وفاء به عقد نمی گردد. خلاصه آن که بنابر نظریه کشف حقیقی، اصیل می تواند پس از بیع فضولی و پیش از اجازه مالک، عقد خود را فسخ نماید. اما بر اساس نظریه های کشف محض، رضایت تقدیری و وصف تعقب اجازه، بیع فضولی از طرف اصیل تمام و کامل است و در نتیجه مشمول دلیل وجوب وفاء به عقد می گردد و اصیل نمی تواند عقد فضولی را فسخ نماید. بیع فضولی همچنین یکی از اقسام بیع و معاملات فضولی است که در آن تمام شرایط عقد برقرار است جز اینکه در آن فروشنده مالک کالا نیست و اجازه فروش آن را هم ندارد. قانون مدنی ایران بر اساس فقه اسلامی، مشتری جاهل به فضولی را مستحق اصل ثمن به انضمام غرامات شناخته است.

موضوع اقتصاد و کسب درآمد از مباحث بسیار مهم در جهان کنونی است به گونه ای که یکی از قدرتمند ترین سلاح ها در جنگ سرد به شمار می رود. داد و ستد گرچه از ایام قدیم بین انسان ها رواج داشته است، لیکن در هر زمانی بر اساس چگونگی روابط بین افراد جامعه و پیشرفت در زمینه های مختلف علمی، چهره جدیدی به خود گرفته است. به عنوان مثال تجارت الکترونیک گونه جدیدی از آن در جامعه کنونی است. یکی از مسائل مطرح در جوامع اسلامی تطبیق اعمال تجاری روز با احکام شرع مقدس اسلام است، و پاسخ به این پرسش که: آیا کسب درآمد به روش های نوپیدا مشروع است؟ پژوهش پیش رو به هدف بیان ویژگی های تجارت مشروع صورت گرفته است، تا تمایز کسب های مشروع از غیر آن مشخص گردد. با بررسی کتب فقهی و قانونی این نتایج حاصل شد: نخست آن که بر اساس قاعده تسلیط اسلام مالکیت خصوصی را محترم می شمارد، و هر مالکی حق هرگونه تصرف در اموال خویش را دارد مگر مواردی که به دلیلی ممنوع اعلام شده باشد. دیگر آن که هدف آموزه های حقوقی دین مبین اسلام در مورد تجارت بیان نوع خاصی از تجارت و کسب درآمد میان مسلمین نیست، بلکه شاخصه های مشروعیت به عنوان شروطی برای طرفین قرارداد و مورد قرارداد ذکر شده است، تا از اختلافات و زیان های احتمالی در جامعه اسلامی پیشگیری شود، از این رو عقود غیرمعین نیز مورد پذیرش قرار گرفته اند. هم چنین شروط جایزی که مورد نظر طرفین عقد است. از سوی دیگر پای بندی به تعهدات و قراردادها اصلی مسلم از حقوق اسلامی است، و قراردادها تنها در شرایط ویژه و بر مبنای خواست طرفین و یا بنا بر حفظ مصالح فردی و اجتماعی قابل فسخ هستند.

بعد از شورش ابومسلم قیام دیگری بر ضد تازیان خروشید که به جنبش سپید جامگان معروف شد. جنبش سپیدجامگان را یکی از جنبش‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان در قرن دوم هجری قمری دانسته‌اند. با وجود منابع و ماخذ بسیاری که درباره‌ی این جنبش در دست است اما هنوز نادانسته‌های زیادی وجود دارند؛ زیرا بیشتر منابع با خشم، کینه و دشمنی درباره‌ی آنان صحبت کرده‌اند. بنابراین بیشتر آگاهی ما مربوط به حرکت جنبش سپیدجامگان و زندگی ظاهری رهبر آن‌هاست و درباره‌ی افکار و عقاید آنان اطلاعات زیادی در دست نداریم. هم‌چنین با وجود تضادهایی که در منابع دیده می‌شود درک عقاید آنان دشوار می‌گردد. اما می‌توان حدس زد که عقاید آن‌ها مخلوطی از عقاید مانویان، مزدکیان و حتی غلات شیعه است.

رجالیان فریقین برای تحصیل اطمینان از صحت حدیث در باره شخصیت راویان، آنها را داوری و بعضی را جرح کرده‌اند. ایشان برای راوی صفاتی را لازم شمرده‌اند که «عدالت و ضبط» مهم‌ترین آنهاست. بررسی و تحلیل رفتار و گفتار رجالیان و محدثان برجسته که با عقل و نقل هم سازگارتر است نشان می­دهد که بیشتر ایشان، روایت اهل مذهب دیگر را هم در صورت احراز وثاقت پذیرفته‌اند. واردساختن عنصر مذهب در جرح، در امر زمامداری امت و اختلاف دیدگاه­ها در این باره ریشه دارد. درحالی‌که رجالیان شیعه به سبب پیشامد انحراف در زمامداری و سوءاستفاده زمامداران از جریان حدیث، به مذهب راوی توجه کرده­اند، رجالیان اهل سنت به دلیل عناصری مانند تقیه و یا پدیده‌ای چون غلو و غالیان، به مذهب راوی اهتمام نموده‌اند. در این نوشتار تحلیلی- استدلالی، معلوم شده است واردساختن بی­دلیل عنصر مذهب سبب محرومیت از بخشی از میراث نبوی و افتادن فاصله میان اتباع مذاهب اسلامی شده است.

تناکح اسماء در نظام فکری ابن عربی در کنار تقابل اسماء تعریف شده است که چگونگی فیض هستی از واحد به کثیر را به تصویر می کشد. وی با بیان تناکح به چگونگی کثرت اسماء و بی نهایت بودن جهان هستی پرداخته و راز خلقت را در حرکت حبی که منجر به تناکح می­شود دانسته و اشاره دارد که تناکح ساری در جمیع ذراری صورت می پذیرد. منتها با توجه به گستره بحث و همچنین وضوح بخشی به آن موضوع نوشتار حاضر به جزء نخستین پرداخته و جهت مدخل بحث لازم میداند ابتدا به بیان معنای اسم از دیدگاه حکما و عرفا پرداخت و سپس با توضیح تکثر اسماء از ذات باری به روش سازی ضمیر مخاطب جهت فهم موثر نکاح اسماء و رویش خلقت کثیر از واحد بپردازد. به همین خاطر در این مقاله ابتدا به معانی تناکح در عالم انسانی و اسماء الهی پرداخته شده و رمز و سنبل بودن آن نیز از دیدگاه ابن عربی مورد نظر قرار گرفته است و آنگاه به بحث اسماء الهی و تقابل و تناکح اسماء پرداخته شده و تقسیمات مختلفی که از اسماء و امهات اسماء صورت پذیرفته روشن شده، و این­که حب الهی باعث آفرینش از طریق اسماء شده، مورد بررسی قرار گرفته و فاعل و قابل بودن در امر الهی و نظام طبیعی که علت ایجاد آفرینش و پذیرش این امر الهی از طرف عالم طبیعت مورد بررسی قرار گرفته و به همین دلیل به بحث زوجیت و قابلیت در اسماء و عوالم مختلف و در نهایت عالم انسانی پرداخته شده است.

واژه ابلیس یازده بار در قرآن کریم به کار رفته است. واژه مقابل ابلیس، «مَلَک» می باشد که به صورت جمع "ملائکه" به کار رفته است. تقابل بین ابلیس و ملک در خلقت و در عملکرد است. علت رانده شدن ابلیس از درگاه الهی سرپیچی از فرمان خداوند است که در لباس استکبار و حسد ظاهر شده است. قرآن کریم نافرمانی ابلیس را، سجده نکردن به آدم علیه السلام مطرح می‌کند. واژه جانشین ابلیس، شیطان است. حوزه معنایی ابلیس محدود به یک معنا است و اسم خاص برای موجود پلیدی است که به آدم علیه السلام سجده نکرد. لفظ شیطان وجوه معنایی متفاوتی دارد که عبارت است از: ابلیس، جن، جنود انسی و جنی ابلیس، نام عام برای هر موجود شر، سران منافقان، مارها، طاغوت و عامل بیماری. وجه معنایی ابلیس برای لفظ شیطان، بیشترین آیات را به خود اختصاص داده است و شیطان به دلیل غلبه استعمال، بیشتر به ابلیس اطلاق می­گردد. غَرور و وسواس خنّاس، واژگان جانشین شیطان در قرآن کریم می‌باشند. عصیانگر، خوار کننده انسان، دعوت کننده به آتش دوزخ، دشمن آشکار، عاری از خیر و .... از ویژگی های شیطان است. نپذیرفتن ولایت شیطان، پرهیز از غذای حرام، استعاذه، ایمان و توکل واقعی، اخلاص، یاد خدا ، فضل و رحمت الهی، موانع نفوذ و تسلط شیطان بر انسان می باشند.

آدمی از دیرباز پیوندی ناگسستنی با آسمان داشته و با دنبال کردن حرکات کواکب در آسمان، و همزمانی یک­سری وقایع سعد و شوم در روی زمین، متوجه ارتباط بین زمین و آسمان، یا انسان و کواکب شده­است. گویی جابه­جایی ستارگان و کواکب در آسمان به نوعی تقدیر وی را رقم می­زنند و متعاقب آن، متفکران و پیام­آوران در طی هزاره­ها به الگوهایی دست­یافتند که می­توانست بشر را از سیطرة نیروهای آسمانی رهایی بخشد. مهمترین نظریه­ها و دیدگاه­ها را در این باره، در دو مکتب و حکمت بزرگِ: هرمسی و اشراقی می­توان دید. این حکمتها معتقدند که کواکب و بروج سازوکاری برای کنترل آدمی­ست، ولی در عین حال، معتقد بر اراده آزاد آدمی هستند که می­تواند بر این حاکمیت که ضرورت آفرینش است، پیروز گردد و خود را از این سلطه و اسارت رها بنماید. نجوم باطنی در ازمنه گذشته، بخشی از معرفت اندیشمندان و عرفا بوده است. این تحقیق شاید کمکی باشد به یافتن دانشی کهن که به ورطه فراموشی سپرده شده تا رهگشا برای انسان امروزی مدرن گردد.