جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق راجع به یکی از بزرگترین شبهات وهابیت یعنی توسل بحث شده است، توسل ازموضوعاتی است که همه مذاهب اسلامی آن را از امور اعتقادی خود می دانند؛ تنها فرقه وهابیت آن را انکار کرده‌است، معتقدان به توسل را مشرک و خارج از دین می پندارند. بنیان‌گذار فرقه‌ی وهابیت «محمدبن عبدالوهاب» است، او کسی است که با ادعای احیای توحید و سلفی‌گری همان عقاید و افکار «ابن تیمیه» را در شبه جزیره العرب پیاده کرد. (این فرقه از قرن دوازدهم تاکنون بر جای مانده است) از جمله شبهاتی که مطرح کرداند: لغو و بیهوده بودن توسل به مرده، آیه قرآن برعدم توسل، استمداد و کمک فقط از خداوند که به طور مختصر به این شبهات در این مقاله پاسخ داده شده است.

«اخلاق» در میان معارف اسلام، جایگاه ممتازی دارد و از مهمترین مباحث قرآنی می باشد، در اهمیت و جایگاه اخلاق و مسائل مربوط به آن، همین بس که تزکیه و تربیت انسان از اهداف مهم بعثت رسولان عظیم الهى در طول تاریخ زندگى بشر بوده است؛ چنان چه پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) هدف از بعثت خود را تکمیل مکارم اخلاق معرفى فرمود. قرآن کریم در آیاتى چند به این هدف مهم تصریح فرموده است: » هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الأُمِّیّینَ رَسولًا مِنهُم یَتلو عَلَیهِم آیاتِهِ وَیُزَکّیهِم وَیُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَالحِکمَةَ وَإِن کانوا مِن قَبلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ«. پیامهای اخلاقی قرآن همه جوانان مسلمان، به پیش برد اهداف تربیتی کمک می کند، که ما در این پژوهش به معرفی بخشی از این پیامها پرداخته‌ایم: پیشینه اخلاق، تعریف، جایگاه اخلاق در قرآن و احادیث، پیام‌های اخلاقی قرآن برای جوانان مسلمان.

فقهای امامیه به پیروی از اهل بیت علیهم السلام همگی معتقدند که «اذان» به تشریع خداوند و با نزول وحی بر رسول الله(9) شروع شده است. در فقره «اشهد انّ علیاً ولیُ الله» در مذهب امامیه دو نظر ابراز شده است: عده ای آن را جزء مستحب می دانند، یعنی مانند قنوت که جزئی از نماز بوده و مستحب است. عده ای نیز آن را مستحب می دانند؛ اما بدون قصد جزئیت، یعنی مستحبی است که جزو اجزای اذان نیست. از مجموع روایات استفاده می شود که شهادت و اقرار به یگانگی خدا و رسالت رسول خدا و ولایت و امامت امیر المؤمنین (7) از یکدیگر جدا نیستند و بین آنها تلازم وجود دارد. علت اینکه فقهای شیعه گفتن شهادت ثالثه، بدون قصد جزئیت را جایز می شمارند، آن است که روایاتی به نحو مطلق می گویند: «هر گاه شهادت به توحید و رسالت دادید، شهادت به ولایت علی بن ابیطالب (7) هم بدهید»، این روایات چون مطلق است، پس شامل اذان هم می شود، چه در اذان و اقامه و چه در غیر اذان و اقامه.

این مقاله در صدد نقد و بررسی مساله «گرایش به بعضی از مستحبات و دورشدن از واجبات» است، هر چند احکام مستحبی در اسلام مورد تأکید بوده و آثار و ثواب فراوان برای آن ذکر شدهاست؛ اما گاهی یک عمل مستحبی بقدری برای بعضی اهمیت پیدا میکند که حاضرند واجبی را ترک کنند، تا آن مستحب را از دست ندهند، برخی اعمال بظاهر مذهبی بر خلاف آموزههای دینی و دستور خدا، پیامبر و امام انجام میشود و با ریا، تظاهر، اسراف و خوش گذرانی همراهاست؛ این در حالی است که بسیار از پژوهشگران ومبلغان دینی به اینگونه مسائل بطور باید وشاید توجه نکردهاند. نگارنده در این مقاله به مطالبی چون «مفهوم شناسی واجب»، «فرق واجب و لازم»، «مفهوم شناسی مستحب»، «اقسام واجب» ، «اهمیت واجب و مستحب در اسلام»، «علل روی گردانی مردم از واجبات و توجه به مستحبات»، پرداخته و در صدد مطرح کردن مسألهی گرایش به بعضی از مستحبات به عنوان یک مشکل اساسی در جوامع اسلامی است.

امکان تحقق یک پدیده به دو وجود که در اصطلاح «اعاده معدوم» نامیده میشود، از مباحث مهم و جنجال برانگیز کلام، فلسفه و عرفان اسلامی است. این مقاله بر مبنای سوالات زیر طرح شدهاست: 1) لفظ اعاده به چه معنا است؟ 2) اعاده معدوم چیست؟ 3) چه کسانی اعاده معدوم را جایز دانستهاند و چه دلایلی داشتهاند؟ 4) چه کسانی آن را محال دانستهاند و با چه دلایلی این حکم را دادهاند؟ 5) پس از دانستن معنای اعاده معدوم مساله معاد چگونه حل میشود ؟ در این مقاله دو دیدگاه متکلمان و فلاسفه، در مورد اعاده معدوم بررسی شده و همچنین مسائلی را که متکلمان در باب جواز اعاده معدوم از معاد جسمانی بیان کرده اند، مطرح شده است . ما سعی کردیم تا دراین مقاله در حد امکان به پرسش های مطرح شده پاسخ دهیم.

واکنش فرامدرن در مقابله با طرز تفکر مدرنیته، نقش اساسی معنویت را در تعریف هویت به رسمیت میشناسد و تفکیک خودسرانه زندگی مردم را به دو عرصه خصوصی و عمومی، سکولار و مقدس به چالش میکشد.از بحرانهای عصرحاضر، احساس پوچی، سرگردانی و بیهدفی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که این امر علت اصلی در ظهور ادیان نوپدید و بروز هم توان بحث پلورالیزم دینی میباشد. این مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی در متون, کتب و مقالات با استفاده از کلید واژه پرداخته است. در ابتدا پس از مطرح ساختن بحث «ظهور عرفانهای نوظهور معناگرا» و «پلورالیزم دینی» به نقش «هویت سازی دینی» به عنوان یک ابزار پرداختهاست. آنچه ظاهر مساله بیان میکند که تأثیر حمایتی از سوی پلورالیزم دینی بر حفظ «عرفانهای نوپدید» در سطح جهان میباشد، اما با توجه به یافتههای این مطالعه میتوان به نقش دوطرفه کنشی، واکنشی حفظ و بقا بین «پلورالیزم دینی» و «اصل ظهور عرفانهای» نوپدید در سطح جهان، بویژه در کشورهای اسلامی اشاره کرد.

پایه های فکری جریان وهابیت، به وسیله ی «ابن تیمیه» پی ریزی و به دست «محمد بن عبد الوهاب»، به کمک سرویسهای جاسوسی استعمارگران، به ویژه انگلیس مستحکم گشت. زیرا استعمارگران در پی ایجاد درگیری درونی، میان جهان اسلام بودند. به همین منظور وهابیت و تکفیریها را به خدمت گرفتند، تا اهداف آنان را محقق سازد. اکنون این نوشته، به همین موضوع میپردازد. ابتدا شناخت پیشوای وهابیت، آل سعود، پیوند آن دو و ذکر بخشی از جنایاتشان و در دو فصل بعدی، به بحث و بررسی وهابیت عامل دست استعمار، که با محو و نابودی آثار اسلامی، خسارات فراوانی بر دنیای اسلام تحمیل کردهاند و در حال حاضر درجهت تأمین منافع اسرائیل و غرب گام برمیدارند.

«غلو» به عنوان جریانی انحرافی در دین و دینداری و نیز اهل غلو از دیرباز از پدیدهها و معضلات فرهنگ اسلامی نزد مسلمانان شناخته میشوند. «غلو» در لغت به معنای تجاوز و زیادهروی از حد و اندازه است؛ «غالیان»: کسانیاند که به امیرمؤمنان - و امامان دیگر از نسل آن حضرت- نسبت خدایی دادند. جهل و محبّت زیاد از سوی شیعیان سادهدل و رسیدن به جاه و مال از سوی رهبران «غلات»، از مهمترین انگیزههای غلوکنندگان است. با استناد به آیات و روایات و موضعگیری اهلبیت  و همچنین مخالفت متکلمان و علماء امامیه با «غالیان»، بطلان این عقیده اثبات میشود. زیارت جامعه کبیره، مملو از ذکر فضایل ائمه اطهار است، لکن هیچگونه تعبیر غلوآمیزی در آن نشدهاست. در انتها به نقد نظریه علمای ابرار که منزلت ائمه  را در حد دانشمندان پرهیزکار پایین میآورند و مدعیاند، شیعه صفات فوق بشری را به ائمه  نسبت میدهد میپردازیم.

تحقیق و بررسی در مورد «عدالت اجتماعی» حایز اهمیّت بسیار است، چون از راه شناخت »عدالت» ماهیت دین اسلام روشن می شود. «عدالت به معنای قرار دادن اشیا در جایگاه بایسته آنها است» و می توان دین اسلام را به همین تعریف بیان کرد، چون دین اسلام به هدف برقراری عدالت به وجود آمده‌است. خداوند متعال می‌فرماید: «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط » بلکه میتوانیم جلوتر برویم و اقرار کنیم که عدالت، هدف آفرینش است: «بالعدل قامت السماوات و الارض». عدالت تنها راه ایجاد نظم و حل مشکلات جامعه هست به این سبب است، می‌بینیم که دین اسلام به آن خیلی اهمیّت می دهد و در همه اقدامات، عدالت مشروط شده است. «عدالت»، یکی از اصول دین اسلام است، یکی از شروط امامت و رهبری سیاسی امت است و عدالت مهمترین شرط مرجعیت دینی است. عدالت به دو قسم: عدالت فردی و اجتماعی تقسیم شده‌است. در این بحث به تبیین هرکدام از آنها پرداخت می شود و نظریات موجود را بررسی می‌کند، در ادامه با راه اسلام برای ایجاد عدالت در جامعه و روش مبارزه با اقداماتی که ضد عدالتند آشنا خواهیم شد.

مسئله رابطه نفس و بدن، مسئله‏اى بحث‏برانگیز در حوزه علم‏النفس فلسفى است. ملّاصدرا نیز همچون حکماى مشاء در این‏باره نظریه‏پردازى کرده و به دستاوردهایى کم‏نظیر دست یافته است. در این مقاله به دنبال تبیین دیدگاه او درباره این مسئله‏ایم. ملّاصدرا با برخى از آموزه‏هاى مشائین درباره نفس موافق است، ولى رابطه بین موجود مادى و مجرد را ناممکن مى‏داند. وى با بهره‏گیرى از اصول فلسفى عام خویش، همچون اصالت و تشکیک وجود، حرکت جوهرى و سرانجام، ترکیب اتحادى ماده و صورت، به ترکیب اتحادى و ذاتى نفس و بدن نایل مى‏شود. وى حقیقت نفس را حقیقت تعلقى مى‏داند. به نظر ملّاصدرا نفس در آغاز، جسمانى و مادى محض است؛ ولى رفته‏رفته با حرکت جوهرى اشتدادى، ضمن حفظ مرتبه پیشین، به سمت تجرد پیش مى‏رود؛ یعنى نخست مادى محض است؛ سپس مادى ـ مثالى مى‏شود و ممکن است به مرتبه مادى مثالى عقلى نیز برسد. بازتاب طبیعى رابطه اتحادى نفس و بدن، و بهره نفس از ساحت مادى و تجردى، نظریه وحدت نفس و قواست که وى بر آن پافشارى مى‏کند. بر پایه این دیدگاه تأثیر و تأثر دوجانبه نفس و بدن، به تأثیر در میان مراتب تفسیر مى‏شود.