جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫نوشتار حاضر، با رويکردي فقهي و حقوقي (با تأکيد بر حقوق مدني ايران) به تشريح احکام ضمان در مقبوض به عقد فاسد مي‌پردازد و ديدگاه‌هاي فقها و حقوقدانان را در اين باره مقايسه مي‌کند. نگارنده در پنج فصل اقسام ضمان در چنين عقدهايي را بررسيده، ضمن بازگويي اقوال مختلف در مسأله، نتيجه‌گيري مي‌کند. او در فصل اول از نوشتار خود، کلياتي از تحقيق ارائه داده و معناي لغوي و اصطلاحي واژه‌گان عقد، قبض، ضمان و...، ديدگاه فقهاي اماميه را در مفهوم آن‌ها و معناي ضمان عقدي، ضمان قهري، قاعده يد، قاعده اتلاف و عقد فاسد را از منظر آنان بيان کرده است. نويسنده در فصل دوم احکام مقبوض به عقد فاسد را از منظري فقهي واکاوي و عدم تملک مقبوض به عقد فاسد و ادله و ملاک فقها در اين زمينه را تبيين مي‌کند. وي در ادامه بر اساس قاعده "مايضمن بصحيحه يضمن بفاسد" ابعاد گوناگون ضمان در مسأله مذکور را از منظر فقهاي معاصر اماميه تشريح و وجوب رد فوري مقبوض به عقد فاسد، ضمان منافع مستوفات و غيرمستوفات را از لحاظ فقهي تحليل مي‌نمايد. نويسنده در فصل سوم به تبيين ضمان مثلي و قيمي از ديدگاه فقها پرداخته و ضمن تعريف آن‌ها، ادله ضمان مثلي و قيمي را به تناسب نوع شيء مورد معامله مطرح کرده و در صورتي که آوردن مثل تعذّر دارد، احکام پرداخت قيمت شيء مقبوض به عقد فاسد و رد آن را همراه با چگونگي تعيين قيمت آن از منظر فقهاي اماميه شرح مي‌دهد. در فصل چهارم با عنوان "بدل حيلوله" يعني: حائل شدن شخص ميان مالک و مال، به عبارتي ديگر: عوض فاصله شده بين مال و مالک آن، احکام فقهي تعذر وصول مالک از بين رفته، بررسي فقهي و ضابطه آن و چگونگي مالکيت بدل حيلوله و حکم بغاء عين در مالکيت مالک بيان شده و فروع بدل حيلوله در رد و بدل عين مال از منظر فقه اماميه تبيين گرديده است. در فصل پنجم و پاياني نيز همه مباحث و موضوعات مذکور از منظر قانون و حقوق مدني ايران همراه با احکام ضمان در مقبوض به عقد فاسد فراروي خوانندگان قرار مي‌گيرد.

‫در ارتباط با سيرى كه در تدوين اين پژوهش دنبال خواهيم كرد، قابل ذكر است كه اين نوشتار مشتمل بر پنج فصل است. فصل اوّل با كليات موضوع، تعريف واژه‏ها وضرورت پژوهش واهداف آن آغاز مى‏شود. در فصل دوم، گونه‏هاى متعدد از روابط بهنجار (سالم) جوانان اعم از ارتباط جوان با خدا، جوان با خانواده وخويشان وجوان با دوستان وبا فرهيختگان مورد كنكاش قرار گرفته است. در فصل سوم اين نوشتار راه كارهاى دين در ايجاد روابط بهنجارِ غير همجنس در چارچوب حدود ارتباط واختلاف زن ومرد از منظر دين بررسى شده. ودر فصل چهارم، زمينه‏ها وچگونگى ارتباطهاى نابهنجار به تفصيل مورد تجزيه وتحليل قرار گرفته كه عمده مباحث اين نوشتار را به خود اختصاص داده است. در فصل پايانى راه كارهاى پيشگيرى ودرمان ناهنجارى در روابط پسران ودختران مد نظر قرار گرفته است. مطالب فوق گزارشى فشرده و مختصر از اجمال بحث ومدعاى اين نوشتار است تا با يارى پروردگار به تبيين و تشريح آنها بپردازيم.