جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به بررسی داستان خلقت آدم به ویژه گناه و هبوط او در قرآن کریم و بازتاب آن در اشعار حافظ می پردازد. از آنجا که این داستان قبل از قرآن در متون مختلف دینی ذکر شده لذا این داستان در اوستا، تورات و سپس قرآن کریم بررسی شده است تا حقانیت قرآن در ذکر مطالب و وقایع آشکار شود. همچنین این داستان در متون مختلف تفسیری نیز مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله متون تفسیری که این رساله به آنها پرداخته است کشف الاسرار، تسنیم ونور الثقلین می باشد. از طرفی مفهوم شناسی واژگان اصلی این داستان به منظور آشنایی بااندیشه ها و مفاهیم عرفانی این داستان، مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه این رساله به دنبال آن است بررسی این جریان در جهان شعر و اندیشه حافظ است که مهم ترین قسمت این رساله می باشد. به این صورت که نسبت حافظ با آدم در نظر گرفته شده است یعنی تأثیراتی که داستان آدم و انتخابهای او بر زندگی حافظ به عنوان یک نوع انسانی داشته مورد توجه قرار گرفته است و سپس این داستان در اندیشه عارفانه و رندانه حافظ به عنوان الگو و نمونه یکی از فرزندان آدم بررسی شده است. به عبارت دیگر حافظ در سیر داستانی این جریان قرار داده شده و ماجرا ها و صحنه های داستان به استناد اشعارش برای او باز سازی شده است از جمله: رویکرد حافظ به مقوله گناه و نگاه ساختار شکن و مثبت او به این جریان در کنار نگاه طبیعی و معمولی (نگاه منفی) بیان شده است از طرفی با در نظر گرفتن رندی به عنوان تقدیر ازلی و پیوند بین هبوط و رندی نگاه مثبت حافظ به هبوط نیز بیان شده است.

مجموعه ای را که در پیش رو دارید رساله ای است در زمینه بررسی مبانی دعای شریف کمیل. که در این مجموعه سعی شده است که کلام امام علی(ع) با قرآن مبین سنجیده شود تا ریزش مطالب قرآنی در سخنان ائمه اطهار به ویژه امام علی قرآن ناطق - به اثبات برسد. این مجموعه شامل9 فصل می باشد. که در فصل اول به بررسی مختصری از زندگی کمیل پرداخته شده است که شامل شأن دعای کمیل، آشنایی اجمالی با زندگی کمیل و سخنان بزرگان در مورد کمیل می باشد. در فصل 2، به مفاهیم و کلیات پرداخته می شود. که در این فصل سعی شده به بعضی از الفاظی که با خواندن دعا در ذهن تداعی می شود یا با آن در دعا برخورد می کنیم، پرداخته شود. که این فصل نیز شامل معنای لفظ دعا، حالات دعا، که خود شامل زبانهای دعا می شود مثل زبان ستایشی، زبان آموزش و ...، توبه آثار و ضرورت آن و بررسی کلمه رب می باشد. در فصل 3، در این فصل بحثی در مورد رحمت خداوند شده است که شامل رحمت در لغت و اصطلاح، مصادیق رحمت، رحمت عامه که شامل مظاهر رحمت عامه می باشد، قدرت خدا بر هر چیزی و.... می شود. در ادامه به بحث در مورد رحمت خاص پرداخته می شود که این نیز شامل، بخشیدن گناهانی می شود که انسان را از خدا دور می کند و امام خواستار بخشیده شدن این گناهان هستند. در فصل 4 به ویژگی خداوند که بسیار برجسته است اشاره می شود که شامل، قدرت لایزال الهی و چشم پوشی خدا از گناه است. در فصل 5 به مسأله ظلم به خویشتن می رسیم که در آن بنده اعتراف به گناه می کند و معتقد است این گناه، هیچ ضرری به کسی نمی زند بلکه فقط فرد گناهکار به خود ظلم می کند. و در ادامه به صفات خدا می رسیم که عبارتند از ستار العیوب و غفار الذنوب و پس از آن بنده به مواردی اشاره می کند که لطف خدا نسبت به اوست. که این نیز شامل، تبدیل کننده بدیها به خوبیها و دفع کننده بلا ها و منتشر کننده اوصاف خوب از زبان مردم می شود. در فصل 6 که به عنوان دلتنگی و دوری نسبت به خدا به خاطر اعمال بد است شامل بیان دلتنگی از اعمال، عدم قبولی دعا به خاطر گناه، نفاق عامل عدم استجابت دعا، دفع ضرر از جانب خدا، انسان و پیروی از هوای نفس، حتمی بودن قضای الهی، برگشت به سوی خدا در اوج دلشکستگی و توجه به کرم الهی، تربیت و خلق انسان، اعتراف به مقام ربو بیت خدا و... می شود. که زیباترین قسمت ارزشی است که خداوند برای انسان قایل است که در این فصل بحث شده است. در فصل 7 در این فصل بنده به عذاب الهی توجه می کند در عین حال از رحمت الهی نیز مأیوس نمی شود. که در اینجا به حالت سجده توجه شده که نزدیکترین حالت انسان به خدا است. در ادامه به آیات خلود در جهنم اشاره شده است بعد به شکایت بنده از امور دنیوی و اخروی نزد خدا، جدایی بین افراد در دنیا، عدم تحمل دوری از خداوند، دادخواهی فرد گنهکار در آتش، و نالیدن بنده و در عین حال به رخ کشیدن رحمت خدا و امید به این رحمت حتی در آتش جهنم و در ادامه نیز به جهنم و پر شدن آن و عمل کردن خدا به وعده اش اشاره شده است. در آخر باز در خواست بنده از خدا برای بخشیده شدن گناهان مد نظر قرار گرفته است. در فصل 8 که با عنوان یاری درست، بنده از خداوند طلب یاری برای روزی و افزایش خوبی می کند و در عین حال به این مطلب اشاره می کند که قدرت از آن تو است و ای خدای من تو آگاه از نیاز منی پس سر نوشت من در ید قدرت تو است. در فصل9 که به صورت کلی به در خواست قبولی طاعات از خدا اشاره شده است بنده که سنبل آن، امام علی(ع) است بعد از آن که خدا را به حقانیتش قسم می دهد، از او می خواهد که یاریش کند که تمام اوقاتش با یاد او باشد و در زندگی هدف واحدی داشته باشد پس به خدا توکل می کند و در ادامه در خواست تقرب به او را دارد که در این راه به سبقت و سرعت و خشیت اشاره می کند و در خواستهایی مانند، دفع شر توسط خدا را دارد، و از او می خواهد که دعایش را اجابت کند، دردهایش را درمان کند.

این پژوهش با عنوان«اهتمام به قرآن در سیره ی پیامبر (ص) » در صدد آن است تا با بررسی کتابهای مختلف در این زمینه ، مجموعه تلاشها و اقدامات رسول خدا (ص)را در مورد قرآن بیان نما ید . اکنون به طور خلاصه به معرفی آنها می پردازیم : 1- در ابتدا به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی «اهتما م ، سیره ، قرآن »پرداخته شده و سعی شده تا معانی منا سب و واضحی از آنها ارائه گردد . 2- روش این پژوهش با توجه به امکانات و یافته های خود،روش توصیفی تحلیلی می باشد. وبعد از تجزیه وتحلیل یافته ها، نتایج زیر حاصل شده است : الف) از آنجا که پیامبر اکرم (ص) طبق روایات فریقین در دریافت ، تبیین و ابلاغ وحی الهی دارای عصمت می باشد پس قطعاً هیچ گونه قصوری از ناحیه آن حضرت در رابطه با قرآن صورت نگرفته است . ب) مجموعه اقدامات و تمهیدات رسول خدا (ص) برای حفظ و پاسداری از کتاب الهی تحت عنوان اهتمام به قرآن در سیره آن حضرت قابل توجه و بسیار چشمگیر است. از جمله این اهتمامات می توان به جمع وتدوین ، قرائت ، ا قراء ، اسماع ، تعلیم وتعلم ، تدبر ، تفسیر ، ترجمه ، حفظ و ... اشاره کرد که پیغمبر اکرم (ص) نسبت به انجام هر کدام از موارد فوق اهتمام کافی مبذول داشتند . ج) آن حضرت نه تنها در حوزه عمل بسیار به قرآن توجه می فرمود بلکه در احادیث و گفتار خویش نیزاین مسأله را فراموش نمی کرد و همواره با احادیث خود اهمیت قرآن را به یاران و آیندگان گوشزد می نمود . به عنوان نمونه پیامبر اکرم (ص) هم در مکه وهم در مدینه برنامه حساب شده ای را جهت محقق ساختن آرزوی خویش ( گسترش دین اسلام ) بکار بست . از این روی می توان گفت از جمله مسائل مشترک در مکه و مدینه اهتمام رسول خدا (ص) به تعلیم قرآن است . محقق درگرد آوری مطالب با محدودیتها یی نظیر نبودن منابع خاص مرتبط با موضوع و تکراری بودن مطالب مواجه بوده است .

تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای انجام شده است. در این تحقیق از کتاب های کلامی، فلسفی، تفسیری، عرفانی اخلاقی و علوم قرآنی، که هر کدام از یک منظری به بررسی مسئله نور و ظلمت پرداخته اند، استفاده شده است. از آنجا که قرآن،«هدی للناس» است و خداوند آن را نوری معرفی می کند که مایه هدایت است، تحقیق در این زمینه لازم و ضروری است. این تحقیق شامل پنج فصل می باشد. در فصل اول، به بررسی معنای نور و ظلمت و مصادیق آن پرداخته می شود، مصادیق نور عبارتند از: ذات خدا، قرآن، کتاب، دین اسلام، هدایت و نور الهی، ایمان، عقل و علم، امامان معصوم، نور در گستره طبیعت، تورات و انجیل. مصادیق ظلمت: کفر، تاریکی در گستره طبیعت، اعماق زمین، اهوال و شداید، تاریکی های سه گانه: بطن، مشیمه و رحم. هستند. در فصل دوم به عوامل شناخت نور پرداخته می شود که عبارتند از: 1 علم 2 شناخت ومعرفت 3 ایمان 4 تقوا 5 فطرت 6 عقل و بیداری فصل سوم مربوط به ویژگیهای اهل نور است. مسلماً اهل نور ویژگیهای بسیاری دارند که من فقط به چند مورد از آنها اشاره می کنم: 1 آرامش قلبی و قدرت روحی 2 نورانیت و بصیرت دل 3 تواضع 4 خودیابی 5 دوری از گناه 6 شرح صدر 7 جلب نظر 6 وارستگی از لذات مادی. فصل چهارم، مربوط به آسیب شناسی نور است، یعنی عواملی که باعث دفع از نور و جذب به ظلمت می شود، این عوامل دو دسته هستند: عوامل درونی: هوای نفس، نفهمی و کتمان حق، نفاق و دورویی، کفر و بی ایمانی، حب دنیا، آرزوهای دراز، وسوسه های شیطانی و توقعات نا محدود، و عوامل بیرونی: شامل زن و فرزند ودوست ناباب می شود. در فصل 5 یعنی فصل آخر، به بررسی پیامدها ی گمراهی و ظلمت پرداخته می شود. که هم آثار دنیوی و هم آخروی، آثار دنیوی: استدراج و امتداد گمراهی استدراج، حمایت از ستمگر، یاس از رحمت خدا، مهر زدن بر دلهایشان را مورد بررسی قرار می دهد. آثار آخروی هم شامل: جهنم و عدم تکلم و نگاه خداوند به آنها می شوند.

سیر مطالعات این تحقیق بیانگر این واقعیت می باشد که انسان ها در کمتر زمانی بوده است که وارد اسلام به معنی باطنی آن شده اند و غافل از آن معنا و مفهوم عمیق بوده اند. در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که در آنها واژه اسلام و مشتقات آن بکار رفته و معانی مختلفی از هر یک از این کاربرد ها مد نظر بوده است که در این تحقیق نیز تمامی سعی بر آن شده است تا با استفاده از روش معنی شناسی به شناسایی تمامی آیات و واژگانی که از ریشه «سلم» می باشند پرداخته و تا حد امکان از مقاصد و معانی کاربردی و اصطلاحی این واژه و مشتقات آن بررسی های لازم به عمل بیاید. به نوعی هدف این تحقیق آشنایی به طور نسبی با واژه اسلام هم به صورت ظاهری (مجازی) و هم به صورت باطنی (معنوی) ، که پس از تحقیق و بررسی های لازم از منابع گوناگون دینی و تفاسیر مختلف کتاب آسمانی در طی سه مرحله یعنی سه فصل به ترتیب، کلیات مفاهیم اسلام، مبانی و اصول اسلام و روش ها و اهداف اسلام صورت گرفته است که امید آن دارم که به لطف حق توانسته باشم تا حدودی حق مطلب موضوع مورد نظر را بجا آورده باشم.

این تحقیق به بررسی جنگهای صدر اسلام در قرآن پرداخته است که شامل سه بخش می گردد که هر بخش نیز شامل چندین زیر فصل است: که در ابتدا به ذکر مقدمه و اهمیت و هدف و روش و پیشینه آن پرداخته است. بخش اول شامل کلیات است که در فصل اول یک تعریف مختصر لغوی و اصطلاحی از جنگ و دیدگاه اسلام در مورد جنگ بیان گردیده است. در فصل دوم: به مهمترین دستورات و آداب جنگ از نظر اسلام پرداخته شده است، که شامل موارد زیر می شوند: آمادگی رزمی، فرماندهی، دعوت به اسلام پیش از جنگ، عدم شروع جنگ، حرمت قتل زنان و کودکان در جنگ، حرمت جنگ در ماههای حرام، حرمت جنگ در حرم، دعا و نیایش، حرمت تخلف و فرار از جنگ. در فصل سوم روش های اسلام در گسترش فرهنگ دینی ملاحظه می گردند که عبارتند از: تبلیغ، سلم، حسن روابط اجتماعی، رفع هر گونه تبعیض، گذشت و ایثار، هدایت فکری و جنگ. بخش دوم که شامل جنگهای رسول خدا در قرآن است و به بررسی برخی از این جنگها پرداخته می شود. فصل اول پیرامون جنگ بدر است و به بررسی آن و وسوسه های شیطانی در ابتداو نقش منافقان و امدادهای غیبی می پردازیم. فصل دوم از بخش دوم نیز شامل موارد زیر می گردد: سرچشمه وقوع جنگ احد، بررسی علل شکست جنگ احد. در فصل سوم از این بخش نیز به بررسی علل وقوع جنگ احزاب و روحیه مؤمنان و منافقان و اقدامات نظامی و سیاسی پیامبر پرداخته شده است. در فصل چهارم به بررسی برخی دیگر از جنگهای صدر اسلام پرداخته شده است، که عبارتند از: جنگ بنی قریظه، غزوه بنی المصطلق، جنگ خیبر، جنگ موته، فتح مکه، غزوه حنین، جنگ طایف، جنگ تبوک، سریه اسامه بن زید. فصل پنجم به بررسی صلح حدیبیه، ماجرای صلح، پیمان و فلسفه آن پرداخته شده است. در بخش سوم به ذکر پیامدهای جنگهای صدر اسلام پرداخته شده است. از آنجا که نمی توانستیم به ذکر پیامدهای تمامی این جنگها بپردازیم برخی از آنها را گلچین کرده ایم، که عبارتند از: نتایج و پیامدهای جنگ بدر، احد، خیبر، تبوک، سریه اسامه بن زید و صلح حدیبیه.

با سپاس از خداوند منان که مرا دراین راه توفیق عنایت کرد تا بتوانم گامی کوچک در شناخت زندگی انبیاء داشته باشم. پایان نامه ای که پیش رو دارید از چهار فصل تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از: 1)فصل اول: قصه و گزارش تاریخ در قرآن 2) فصل دوم: یونس(ع) 3)فصل سوم: سرگذشت قوم یونس(ع) 4) فصل چهارم: نکته هایی از داستان حضرت یونس(ع) که در این جا به اختصار، توضیح هر کدام می پردازیم در فصل اول که به طور کلی به واژه شناسی قصه، تاریخ، تفاوت قصه و داستان و غیره می پردازیم که برای خواننده ریشه، قصه و استفاده قصه در قرآن روشن شود. در ادامه در فصل دوم به توضیح رسالت یونس(ع) می پردازیم و در فصل سوم مربوط به زندگی نامه حضرت یونس(ع) و در آخر در فصل چهارم به بررسی نکات آموزنده از داستان حضرت یونس(ع) می پردازیم که می تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.

هدف این تحقیق آشنایی با حق و عوامل و راههای رسیدن به حق و موانعی که مانع رسیدن انسان به حق و حق گرایی می گردد، می باشد. این تحقیق به روش کتابخانه ای و به صورت فیش برداری گردآوری شده است و شامل پنج فصل است که عبارتند از: فصل اول، مفاهیم و کلیات که شامل موارد زیر است: 1) معنای لغوی و اصطلاحی حق 2) مصادیق حق که شامل: 1 ذات خدا 2 قرآن مجید 3 معجزه 4 حق به معنی 5 معرفت مطابق با واقعیت 6 قوانین حاکم بر جهان (سنت ها) 7 حقوق و قوانین اجتماعی 8 مثلهای واقع نما 9 قیامت 10 بعثت انبیاء و ارسال رسل. فصل دوم: عوامل شناخت حق در قرآن انسان برای قدم گذاشتن در هر راهی ناگزیر از شناخت آن راه است تا بتواند به هدف و مقصد وراهی که انتخاب کرده است برسد، مسئله حق و باطل نیز همین طور است ما باید حق را بشناسیم تا در مواقع ضروری آن را از باطل و بیهوده تشخیص دهیم و حق را انتخاب و باطل را رها کنیم و شامل:معرفت، ایمان، تقوا، فطرت و محبت است. فصل سوم: در این فصل ویژگیهای اخلاقی اهل حق را مورد بررسی قرار دادیم و شامل: رضا و تسلیم، خشوع و خضوع، خوف و رجاء، احسان، اخلاص، اخبات، استغنای نفس، امانت داری، انفاق، ایثار، پاسخ بدی با نیکی، تفکر و تعقل، تواضع، توکل، توبه، تهجد، حکمت، حلم و بردباری، ذکر، رفق و مدارا، سخات و بزرگواری، شجاعت، شکر، صبر، صدق و راستی، صله رحم، عفت و پاکدامنی، عفو گذشت، قناعت، کظم غیظ، وفای به عهد، مشورت در کارها، یقین، جهاد در راه خدا فصل چهارم: وقتی انسان حق گرا شد این حق گرایی آثاری برای وی به دنبال دارد و شامل: بصیرت، شرح صدر، حق مداری در عمل و تقرب به ذات خداوند است. فصل پنجم: راجع به موانع حق گرایی است، و برای اینکه انسان به شناخت بهتری از حق برسد شناخت موانع حق گرایی برای وی ضروری است زیرا اگر موانع راه یا هدف و مقصدی که در پیش گرفته است بشناسد در واقع یک پله از راهی را که در پیش داشته است طی کرده که عبارتند از: جهل و نادانی، تعصب و لجاجت، پیشداوریهای غلط، ضعف ایمان، پیروی از هوای نفس، مراء و جدال، فراموشی آخرت، کتمان حق و آمیختن حق با باطل، آرزوهای طولانی، و در پایان هم نتیجه ای است که از این تحقیق به عمل آمده است.

مطالب پایان نامه حاضر در چهار بخش تنظیم شده است. بخش نخست نگاهی به میبدی و کشف الاسرار .بخش دوم ترجمه قرآن و بررسی شیوه مترجمی میبدی. بخش سوم ویژگیهای سبکی کشف الاسرار با تکیه بر نوبت اول پیش درآمد و بخش پایانی واژگان کشف الاسرار و اهمیت آن.

تحقیقی که پیش رو داریم تحت عنوان قضا و قدر از دیدگاه قرآن و روایات است، که به روش کتابخانه ای تهیه شده است. این تحقیق شامل چهار بخش است که یک به یک از نظر می گذرانیم. بخش اول به مفاهیم اختصاص داده شده است که خود شامل دو فصل می شود، در فصل اول به معنای لغوی قضا، معنای اصطلاحی قضا و اقسام قضا پرداخته شده است. در فصل دوم معنای لغوی قدر، معنای اصطلاحی قدر و اقسام تقدیر پرداخته شده است. در بخش دوم به بررسی قضاو قدر در کلام وحی و سخنان معصومین پیرامون آن بحث شده است. در بخش سوم که شامل3 فصل است در خصوص رابطه قضا و قدر با جبر و اختیار بحث به میان آمده است: که فصل اول شامل جبر، اختیار، امر بین الامرین است فصل دوم به دیدگاه های جبر گرایان و اختیار گرایان و دیدگاه امامیه در رابطه با قضا و قدر پرداخته شده است و در فصل سوم آیات راجع به جبر و اختیار آورده شده است. و در بخش چهارم به پیامدهای اعتقاد به تقدیر از دیدگاه اعتدایی در موارد مختلف سخن به میان آمده است. که فصل اول به تأثیر اعتقاد به تقدیر در اخلاق معنوی انسان و در فصل دوم با تأثیر اعتقاد به تقدیر در معیشت انسان و در فصل سوم به تأثیر اعتقاد به تقدیر دربرخورد با اموری که از عهده انسان خارج است و در فصل چهارم به تأثیر اعتقاد به تقدیر در برخورد های اجتماعی و در فصل پنجم به تأثیر ایمان به قضا و قدر الهی بحث به میان آمده است و در پایان این پژوهش نیز به نتیجه گیری کلی از تحقیق پرداخته ایم.