جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «أهل البيت (ع) إمامتهم حياتهم» نوشته محمدعلی انصاری است. این کتاب به زبان عربی شامل معرفی امامان شیعه, و شرح احوال, فضایل و مکارم آنان است که با ذکر احادیث و روایات متعدد به طبع رسیده است. در آغاز کتاب تعریفی از اهل بیت و چگونگی امامت آنان بازگو شده است. مبحث آغازین کتاب شرح زندگی و فضایل و مناقب فاطمه زهرا (س) است.

«اللوامع النورانية في أسماء علي و أهل بيته القرآنية» اثر سيد هاشم حسينى بحرانى (متوفاى 1107ق) است كه به زبان عربى نوشته و در آن آياتى كه در شأن و فضايل اهل‌ بيت (ع) نازل شده، همراه با رواياتى كه اين نكات را بيان كرده، آورده است. كتاب حاضر، از مقدمه مصحح و مقدمه نويسنده و بعد متن اصلى كتاب تشكيل شده است. نويسنده در متن مباحثش نخست مقدمه‌ اى علمى آورده كه داراى چهار فايده است و بعد وارد بحث اصلى شده و به ترتيب آيات قرآن از سوره فاتحه شروع كرده و تا سوره تكاثر ادامه داده و روايات تفسيرى و تأويلى را ذكر كرده است. روش نويسنده، نقلى است و بر گردآورى هرچه بيشتر روايات تأكيد فراوان كرده و در اين راه موفق شده و كتابى پربرگ و بار فراهم آورده است، ولى از نظر اجتهاد و تحليل و تبيين پيام‌ هاى آيات و روايات و نظريه‌ پردازى و نوآورى متأسفانه چندان كوششى در آن مشاهده نمى‌ شود. زبان و ادبيات اين اثر، عربى قديمى است. نويسنده، در مجموع اين كتاب، بنا به تعبير خودش تعداد 1154 اسم (فضيلت) براى اميرالمؤمنين على (ع) و ساير امامان معصوم (ع) آورده است.

كتاب «ما نزل من القرآن في شأن فاطمة الزهراء (ع)» نوشته محمدعلی حلو به شرح زندگانی حضرت فاطمه (س) از ولادت تا شهادت و نیز بیان فضایل، كمالات و ویژگی‌ های اخلاقی ایشان می پردازد كه با استناد به آیات و با بهره‌ گیری از كتب مختلف شیعه و اهل سنت به رشته‌ تحریر درآمده است.

«ذَخائرُ العُقْبی فی مَناقِبِ ذَوِی القُرْبی» اثر محب الدین طبری (متوفای ۶۹۴ ق) درباره اهل بیت پیامبر است. طبری در این اثر به شرح حال عموها و عموزادگان و فرزندان و نوادگان رسول خدا (ص) پرداخته است. او علاوه بر خمسه طیبه، از برتری قریش، بنی عبدالمطلب و بنی هاشم سخن گفته است. بخش اعظم ذخائر العقبی، درباره امیرالمؤمنین و خانواده اوست. در این کتاب، احادیث نبوی در مورد ائمه و لزوم محبت و اطاعت از آنان با استفاده از منابع روایی اهل سنت نقل شده و شرحی اجمالی بر این روایات وارد شده است. نگارنده، روایاتی درباره علم امام علی (ع) و فاطمه زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، روایاتی در مورد فضایل برخی فرزندان پیامبر اسلام (ص) مانند ابراهیم، رقیه، زینب و ام کلثوم و روایاتی در فضایل حمزه بن عبدالمطلب، عباس بن عبدالمطلب، اولاد ابوطالب مانند جعفر بن ابیطالب، فرزندان عباس بن عبدالمطلب و عبدالله بن عباس، فضل بن عباس و برخی دیگر از سران قریش نقل می‌ نماید. وی در این روایات، خاندان پیامبر اسلام اعم از معصوم و غیر معصوم را گرامی می‌ دارد و از مقام آنها تجلیل می‌ نماید.

کتاب «الرد النفیس علی أباطیل عثمان الخمیس» توسط حسن عبدالله علی به رشته تحریر در آمده است. عثمان الخمیس یکی از مفتی های وهابی می باشد که اصلی ترین تخصص وی مناظره با شیعیان در فضاهای مختلف بخصوص برنامه های ماهواره ای و اینترنت است. این کتاب از چهار بخش تشکیل شده که هر بخش دارای فصولی می باشد. بخش اول: رد اباطیل عثمان الخمیس بر آیه مبارکه تطهیر و حدیث شریف کساء، که از شش فصل تشکیل یافته است. بخش دوم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر حدیث شریف ثقلین, که از پنج فصل تشکیل یافته است. بخش چهارم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر حدیث شریف غدیر, که دارای هفت فصل می باشد. بخش پنجم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر فرمایش پیامبر (ص) که فرموده اند: (علی منی و انا من علی), که آخرین فصل این مجموعه می باشد. نویسنده پس از بررسی اقوال عثمان الخمیس درباره اهل بیت (ع), با معرفی دیدگاه الخمیس به عنوان نظری شاذ, بیان نموده است که احادیث ثقلین, کساء, غدیر و حدیث «علی منی و انا من علی» علاوه بر تواتر بر افضلیت اهل بیت (ع) دلالت دارد که حتی برخی از مخالفین شیعه از اهل سنت نیز قائل به آن می باشند. همچنین مصداق آیه تطهیر, تنها پنج تن آل عبا می باشند.

نظم درر السمطين في فضائل المصطفی و المرتضی و البتول و السبطين نوشته محمد بن يوسف زرندى حنفى (م 750) چنانكه از نامش پيداست در باره فضائل پنج تن آل عباست. مؤلف در مقدمه‌اى سجع گونه و ادبى يادآور شده كه فضائل اهل بيت را همچون جواهراتى به نظم و ترتيب در آورده و كتاب را به دو سمط و بخش، تقسيم كرده است. (سِمط به معناى رشته مرواريد است). يك سمط درباره پيامبر و على و سمط ديگر درباره فاطمه و حسنين عليهم‌السلام. وى مى گويد در اين كتاب بر روش محدث حموى (م 722) در كتابش فرائد السمطين عمل كرده و بعضى عبارات او را آورده ام. مؤلف در ابتداى هر قسمت اگر آيات قرآن وجود داشته آورده و سپس به احاديث نبوى و آنگاه روايات صحابه و تابعين را كه از آن جمله ائمه شيعه هستند آورده و از سخنان برخى افراد هم بهره گرفته است. شيوه اين كتاب نقل احاديث است ليكن مؤلف به دليل آنكه اخبار را از كتب پيشينان نقل مى كند سلسله اسناد را ذكر نكرده و تنها به ذكر راوى اصلى بسنده كرده است. منابع وى كتب حديثى مشهور اهل سنت مانند صحاح سته و منابع تاريخى و صحابه نگارى است كه شرح حال رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بيت او در اين آثار آمده است. مصحح كتاب در پاورقى به تفصيل كتاب‌هايى را كه احاديث در آنها وجود دارد يادآور شده و به اصطلاح، احاديث و روايات را تخريج كرده است، اعم از آنكه منابع، مورد نظر مؤلف بوده يا منابعى است كه اخبار وى را آورده‌اند. هر چند هدف و عنوان كتاب، مناقب و فضائل است اما مؤلف در مواردى مختصر به بيان مطالبى چون نسب و اشعار و علت وفات پرداخته است كه جنبه تاريخى دارد. فراغت از تدوين اين كتاب در سال 747 انجام شده است.

«الإتْحاف بِحُبّ الأشْراف»، کتابی در شرح حال خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه معصومین (علیهم السلام) تألیف جمال الدین ابو محمد عبدالله بن محمد بن عامر شبراوی از عالمان اهل سنت الازهر قاهره است. او در این کتاب، نام ائمه معصومین علیهم السلام و ابواب مختص به هر امام را به شیوه‌ ای خاص بیان می‌ کند. مؤلف ابتدا به بیان احادیثی درباره مقام و منزلت اهل بیت و ذریه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌ پردازد. سپس شرح حال امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) را محور قرار داده و به صورت مفصل درباره آن دو امام سخن گفته است. در ادامه، فصلی را به بیان جواز و عدم جواز لعن یزید اختصاص داده و با نقل قول گروهی از عالمان اهل سنت از کنار آن گذشته و در همان باب، تاریخ کربلا را پی می گیرد. مؤلف به جهت سکونت در قاهره و اهمیت مشهد الرأس و کرامات مقام منسوب به سرِ مقدس امام حسین (علیه السلام) بابی را به این محل اختصاص داده است. باب پنجم کتاب درباره بقیه خانواده پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه سخن می‌ گوید و مؤلف همه را ذیل یک باب جمع کرده است. او درباره پدر، مادر، همسر و دختر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، حسنین (علیهما السلام)، زید بن حسن، حسن مثنی، امام سجاد (علیه السلام)، امام باقر (علیه السلام) و به ترتیب ائمه شیعه تا امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سخن گفته است. که در این کتاب ذیل بحث از امام دوازدهم با عنوان حجت و به قول شیعه، مهدی منتظر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یاد شده ولی مؤلف می‌گوید این نظر شیعه درست نیست و او مهدی نیست. مهدی اگر چه از اهل بیت است ولی عمر طولانی ندارد و بعداً متولد خواهد شد.

کتاب «فضائل أهل‌ البيت عليهم‌ السلام في صحيحة الألباني»، گردآوری فضائل أهل‌ بیت توسط لؤی منصوری از کتاب «سلسلة الاحاديث الصحيحة» شیخ محمد ناصرالدین است. کتاب دارای یک مقدمه و شش فصل است. در ذیل هر کدام از فصول تعدادی روایت صحیح‌ السند به همراه مصادر و اقوالی درباره آن سند ارائه شده است. در مقدمه، در مورد شخصیت علمی شیخ محمد ناصرالدین البانی و دایره تالیفاتش سخن به میان آمده است. گرد آورنده کتاب؛ جناب آقای لوی منصوری فصل اول را به حدیث ثقلین اختصاص داده است. ایشان در فصل دوم، به ذکر روایاتی در فضیلت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) اختصاص داده است. او در این فصل از کتاب، شانزده روایت در مدح و فضیلت آن حضرت از کتاب مذکور (سلسلة الاحادیث الصحیحة) آورده است. ایشان در فصل سوم، به بیان روایاتی در فضایل حضرت زهرا (سلام الله علیها) از صحیحه مذکور اختصاص داده است. در این فصل از کتاب شش روایت صحیح‌ السند در فضیلت حضرت زهرا (سلام الله علیها) نقل شده است. یکی از آن روایات چنین است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: افضل زنان بهشتی خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر محمد (صلی الله علیه و آله)، مریم دختر عمران و آسیه دختر مزاحم است. ایشان در فصل چهارم، پنج روایت نبوی در فضیلت حسنین (علیها السلام) از کتاب سلسلة الاحادیث الصحیحة نقل نموده است. در این پنج روایت، نام این دو امام بزرگوار با هم قید شده است. روایاتی چون: حسن (علیه السلام) و حسین (علیه السلام) آقای جوانان بهشتند. و روایت هر کسی این دو را دوست بدارد من را دوست داشته و هر آن‌ کس با این دو دشمن باشد من را دشمنی کرده است. ایشان در فصل پنجم، روایتی نبوی در فضیلت امام حسن (علیه السلام) از کتاب مذکور آورده است. ایشان در فصل نهایی نیز یک حدیث در فضیلت امام حسین (علیه السلام) از آن کتاب آورده است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) نسبت به امام حسین (علیه السلام) فرمودند: حسین از من و من از حسینم، خداوند دوست می‌ دارد هرآن‌کس حسین را دوست بدارد و او یکی از نوه‌ هایم است.