جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫معارف الهى وتعاليم انسانى نهج البلاغه، در مسير زمان زلالتر نموده وانسان جوياى حقيقت را جانى تازه مى‏بخشد. لزوم بهرمندى فراگير از معارف اين گنجينه ارزشمند از يكسو واوج ادبى وبلاغى آن از سوى ديگر، انديشه شرح نهج البلاغه وترجمه آن به زبانهاى ديگر را قوت بخشيده است. در فصل نخست اين نوشتار، به بررسى مبانى ترجمه پرداخته وبا استفاده از رهيافت‏هاى زبان شناختى وبررسى ساختارهاى متفاوت زبانها، الگوهاى ترجمه وويژگيهاى ترجمه مطلوب نمايانده شده است. نياز ترجمه‏ها ومترجمين به نقد ونقش نقدهاى سازنده در تكامل ترجمه ومبانى نقد وانواع آن از ديگر مباحث اين فصل مى‏باشد. در فصل دوم به معرفى ترجمه‏هاى فارسى نهج البلاغه پرداخته وسير تاريخى آن را نمايانده‏ايم. در اين فصل 31 ترجمه فارسى نهج البلاغه مورد بررسى اجمالى قرار گرفته است. در فصل سوم، لغزشگاههاى مترجمان در حيطه 80 خطبه اوّل نهج البلاغه برجسته شده وبا بررسى ‏هاى لغوى، بلاغى، تاريخى وحديثى، درصدد ارائه ترجمه‏اى مطلوب از اين فرازها برآمده‏ايم.

‫موضوع اين اثر اعراب القرآن در مجموعه عكسى از يك نسخه خطى است كه تمام سورههاى قرآن را شامل مىشود، ولى در مواردى، به ساير موضوعات علوم قرآنى مثل: تفسير، لغت، غريبالقرآن، قرائت نكات بلاغى، اشتقاق و ساير موضوعات ديگر كه به نوعى در ارتباط با علوم قرآنى، مىپردازد. در اين اثر، مصنف سعى كرده است تمام نكات صرفى و ظرايف ادبى و تفسيرى و موارد ديگر را كه در علم اعراب القرآن مهم به نظر مىرسد، مطرح سازد كه اين امر در نوع خود كمنظير است. با توجه به قرائن به دست آمده از متن نسخه مشخص مىشود كه مصنف حداقل در قرن ششم هجرى يا فراتر از آن مىزيسته است. از آنجه كه متن نسخه از نظم و هماهنگى دستورى و نيز موضوعات برخوردار نبود، لازم بود كه دستهبندى و مرتب شود و شيوهاى جديد در كتابت آن اعمال گردد. اهداف اين پاياننامه عبارتند از: 1) ارائه اثرى جامع و در عين حال موجز و مختصر در زمينه اعراب القرآن. 2) تجزيه و تركيب عبارات قرآن از جنبههاى علمى و عملى و بيان نكات ظريف و لطايف در اسلوب بيانى قرآن.

‫كتاب «العمدة» كه به سعى و تلاش يحيى بن حسن، نويسندهىِ قرن ششم هجرى تأليف گرديده، گردآورى تعدادى از مناقب و فضايل مولاى متقيان على(ع) از كتب مهم اهل تسنن است. جلد اول اين كتاب كه موضوع پاياننامه ترجمهىِ آن است، مشتمل بر 27 فصل و 352 روايت است. از جمله مناقب آن حضرت كه در اين كتاب آورده شده مىتوان به حديث شريف غدير، منزلت، رايت و احاديث ديگر اشاره كرد. وى هم چنين آياتى را كه در شأن اميرالمؤمنين نازل شده، آوردهاست كه مىتوان از آيهىِ تطهير، مباهله و آيهىِ نجوى و نظاير آن نام برد. مؤلف كوشيدهاست كه ولايت على(ع) را از طريق منابع سنى و با ارائهىِ دلايل آيات و روايات اثبات كند. آيهىِ شريفهىِ 33 سورهىِ احزاب، معناى آيهىِ شريفهىِ 23 شورى، تفسير آيهىِ شريفهىِ 55 سورهىِ مائده و آيهىِ 12 سورهىِ مجادله و آيهىِ 61 سورهىِ آلعمران وآيهىِ 199 سورهىِ توبه.

---

‫در اين پاياننامه صفحات 1994ـ342 اعجاز القرآن باقلانى ترجمه شدهاست. موضوعات مورد بحث عبارت است: خطبههاىِ رسول اكرم و على(ع) و خلفا و مقايسهىِ آنها با قرآن، اشعار مشهور جاهلى مثل امرءالقيس و مقارنهىِ آنها با قرآن.

‫در اين پايان نامه که ترجمه کتاب "درآمدي به تاريخ علم اصول" تأليف آقاي مهدي عليپور به زبان عربي است؛ تاريخ پيدايش علم اصول فقه و فراز و نشيب‌هاي اين علم شرح و بررسي شده و اصول فکري شيعه اماميه و اهل سنت در اين علم معرفي گرديده است. نگارنده در پانزده فصل به بحث درباره مسائل علم اصول فقه، تاريخ اين علم و معرفي علماي مهم اصولي و همچنين دوره هاي مختلف تاريخي مربوط به علم اصول فقه پرداخته است. در مقدمه اين نوشتار، کلياتي در مورد تاريخ علم اصول فقه، تبويب اين علم و تطوّر آن ارائه شده است. در فصل اول و دوم، تعريف علم اصول فقه، موضوع اين علم و تاريخ علم اصول فقه، پيدايش اين علم، نياز به علم اصول فقه و تدوين آن مطرح شده است. در فصل‌هاي سوم تا هفتم، مراحل تأسيس و تدوين علم اصول فقه و نقش ائمه معصوم( در پرورش و رشد اين علم از طريق تربيت شاگرداني برجسته بيان شده است. مرحله تأسيس علم اصول فقه، مرحله توسعه اين علم و نقش علمايي مانند شيخ مفيد، سيدمرتضي، سلّار ديلمي، شيخ طوسي در رشد علم اصول فقه، مرحله بعدي توسعه علم اصول فقه و تأثيرگذاران بر اين علم در اين مرحله، مانند سديدالدين الحمصي رازي، ابن زهره و مهم ترين مصنفات آنان، مباحث ديگري از اين فصول هستند. در ادامه به مرحله و رکود علم اصول فقه و مرحله رشد بعدي آن و نقش علمايي چون ابن ادريس حلّي، محقق حلّي و علامه حلي در نشو و نماي اين علم در اين مرحله و مرحله تکامل علم اصول فقه و نقش علمايي چون شهيدثاني، صاحب معالم و شيخ بهايي، پرداخته شده است. در فصل هشتم، ضمن بحث در زمينه حرکت اخبارگري و دوران ضعف علم اصول فقه و ظهور اخباريان؛ شخصيت‌هاي تأثيرگذار بر حرکت اخباري گري، مانند محمدامين رستم آبادي، شيخ حرّ عاملي، فيض کاشاني، ميرزا احمد اخباري، يوسف بحراني و تأليفات مهم آنان معرفي شده است. در فصل نهم، مرحله دوم ضعف علم اصول فقه و رشد اخباري‌گري مطرح گرديده و اخباريان مهم اين دوره معرفي شده‌اند. در فصل‌هاي دهم تا چهاردهم، رشد و تحول دوباره اصول فقه و نقش علامه محمدباقر وحيد بهبهاني، جعفر کاشف الغطا، سيدعلي طباطبايي، ملامهدي نراقي، سيدمحمد مجاهد، محمدحسين اصفهاني، آخوند خراساني، شيخ مرتضي انصاري، ميرزاي شيرازي، آقا ضياء‌الدين عراقي و... در رشد و تعميق علم اصول فقه شرح و بررسي شده است. فصل پانزدهم، به وضعيت علم اصول فقه در عصر حاضر و نيز به آراي مهم و تأليفات علمايي چون آيت‌الله خويي، امام خميني و شهيد صدر اختصاص يافته است.

‫مباحث عمدهىِ اين تحقيق به اين شرح است: شورا در عرف قبيلهاى، شورا در مكه قبل از اسلام، شرح و تحقيق «حلف الفضول»، شورا در قرآن كريم، معنى شورا، شورا در سياق قرآن، اشاره و شورا، مشورت دو همسر درگير در مورد از شير گرفتن بچه، بعضى احكامى كه آيه آنها را بيان مىكند، مشورت خصوصى و عمومى، شورا از مهمترين ويژگىهاى امت اسلامى، نكات و اشارات آيه، دستور خداوند به حضرت رسول در مورد مشورت با مسلمانان، ردّ شبهات منافقين در پيرامون شورا، ظرافتها و رهنمودهاى آيات، ماجرايى از شورا در داستانهاى قرآن، قبيلهاى از قوم ثمود كه با حضرت صالح(ع) مشورت كردند، مشورت ابراهيم(ع) با پسرش اسماعيل(ع) در مورد خواب كشتن، شور ابراهيم با پسرش اسماعيل در مورد ساخت كعبه، مشورت برادران يوسف بر ضد او، رايزنى برادران يوسف با يكديگر در مورد برادر دربند خود، اشارهىِ خواهر رضاعى موسى(ع) به خانهىِ فرعون، خبردادن به حضرت موسى(ع) دربارهىِ مشورت درباريان فرعون به قتل او، مشورت فرعون در مورد موسى(ع) با درباريان خود، شور ملكهىِ سبأ با قبيلهاش در مورد نامهىِ سليمان، مشورت در ماجراى اصحاب كهف، شور قريشدر مورد رهايى از حضرت رسول در شب هجرت.

‫پژوهش حاضر، ترجمه انگليسي کتاب دروس في الاحکام الاسلامية تأليف عبدالکريم آل نجف و همچنين درسنامه‌اي از احکام اسلامي منطبق با فقه اماميه محسوب مي‌شود، که جهت استفاده مسلمانان و شيعيان فارسي زبان به رشته تحرير در آمده است. اين تحقيق، ابواب فقه عبادات و ادله فقهي مربوط به آن‌ها را نيز در يک مقدمه، پنج فصل و يک خاتمه ارائه مي‌دهد. در مقدمه نوشتار، مباحثي درباره اهميت احکام شرعي و سپس کلياتي از ويژگي‌هاي فقه اسلامي ذکر گرديده است. آن‌گاه تاريخچه فقه فقهاي اماميه و اهل سنت، ابواب فقهي (عبادات و معاملات)، نحوه تبويب آن‌ها، اهميت و منزلت فقه در زندگي انسان‌ها، ويژگي‌هاي شريعت اسلام در پرداختن به امور دنيوي و اخروي به صورت همزمان بيان مي‌شود. در فصل اول احکام مربوط به طهارت و اسرار آن و احکام وضو، غسل و تيمم و شرايط و کيفيت اجراي آن‌ها ذکر مي‌گردد. فصل دوم به احکام نماز اختصاص دارد و ضمن بيان اهميت نماز و نقش مثبت آن در زندگي، به بررسي مقدمات نماز همچون: اوقات نماز، لباس نمازگزار، مکان نمازگزار، قبله و سپس ارکان و اجزاي نماز، مانند قيام، قعود، سجود، رکوع، تکبيره الاحرام، نيت، قرائت، تشهد، سلام و نيز احکام مربوط به شکيات نماز مي‌پردازد. در فصل سوم احکام روزه و مبطلات آن، کفاره روزه، قضاي آن، رؤيت هلال ماه رمضان و شوال، زکات فطر و... و احکام حج، مانند شرايط استطاعت، اعمال و مناسک حج و شرايط صحت و وجوبش بيان گرديده است. در فصل چهارم احکام زکات و خمس، متعلقات و مصرف آن‌ها، مستحقين خمس و زکات و کيفيت محاسبه مقدارشان بررسي فقهي مي‌شود. در فصل پنجم و پاياني کتاب مزبور نيز احکام و فروع فقهي جهاد و اقسام آن، علت تشريع جهاد، احکام امر به معروف و نهي از منکر و مراتب و شرايط آن واکاوي و سرانجام، نتايج مهم پژوهش ارائه گرديده است.

این رساله ترجمه و تحقیق فصول 4 ،5 ،6 ،7، 8 آیین بوداست. نخستین فصل این رساله به بررسی آیین‌های عبادی آیین بودا می‌پردازد. گرچه با توجه به خداباور نبودن آیین بودا این موضوع عجیب به نظر می‌رسد اما باید به این نکته اشاره نمود که در آیین بودا موجودات مقدس بسیاری وجود دارند که آیین‌های عبادی‌ای نظیر تعظیم، نذورات و جشن‌های متعدد پیرامون آنها انجام می‌گیرد. دومین فصل این رساله به آداب سلوک بودایی نظیر پناه بردن و تشرف به رهبانیت و نیز مراسم ازدواج و آیین‌های درگذشت بودایی می‌پردازد. سومین فصل این رساله با بررسی مفهوم کرمه و اصول اخلاقی سنت‌های بودایی، بر دشواری تصمیم‌گیری اخلاقی برای بوداییان تأکید می‌کند. فصل چهارم این رساله به بررسی جایگاه زنان در نخستین جامعه بودایی و سپس در سنت مهایانه و وجره‌یانه می‌پردازد و نهایتاً می‌توان به این نتیجه رسید که علیرغم دیدگاه‌های نظری متفاوت، دیدگاه مساوات‌طلبانه بودا در سنت‌های بودایی، محقق نشده است. آخرین فصل این رساله با توجه به این اصل بودایی که هیچ چیز خود ثابتی ندارد، آیین بودا را علیرغم تأکیدش بر بی‌آزاری، آیینی طرفدار محیط زیست نمی‌داند.