جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به تحلیل حجیت استصحاب، موارد جریان و کاربردهایش در فقه و اصول و نیز دیدگاه‌های مذاهب مختلف شیعه و اهل سنت درباره آن می‌پردازد و ارکان و اقسام استصحاب و شرایط جاری شدن این اصل از اصول عملیه را بررسی می‌کند. نوشتار حاضر در چهار باب ابعاد مختلف استصحاب را فرا روی مخاطبان خود قرار می‌دهد. نویسنده ابتدا تاریخچه مبحث استصحاب و حجیت آن نزد مذاهب اسلامی مختلف را ارائه کرده، سپس در باب اول به تبیین حقیقت استصحاب و تعاریف مختلف لغوی، اصطلاحی، قرآنی، روایی، اصولی و فقهی آن می‌پردازد. آن گاه به بحث درباره این موضوع پرداخته است که: آیا استصحاب یک اصل است یا یک اماره؟ و آیا: استصحاب مسأله فقهی است یا اصولی؟ وی در ادامه ارکان استصحاب، یعنی یقین سابق و شک لاحق، اجتماع یقین و شک در زمان واحد، سبقت زمان یقین بر زمان شک، تعدد زمان یقین و شک و وحدت متعلقات یقین و شک را بیان کرده، اقسام استصحاب را معرفی می‌کند. قسمت بعدی این باب، به برخی قواعد مربوط به استصحاب، یعنی قاعده مقتضی و مانع، قاعده یقین، استصحاب قهقرایی (مقلوب)، اصل مثبت و اصالت عدم نسخ اختصاص دارد. در باب دوم حجیت استصحاب واکاوی گردیده و ادله قائلین به حجیت استصحاب، اعم از امامیه، زیدیه، شافعیه، حنفیه، مالکیه، حنابله و ظاهریه و همچنین دلیل های قائلین به عدم حجیت استصحاب و قائلین به تفصیل (حجیت در برخی موارد و عدم حجیت درمواردی دیگر) از مذاهب مختلف اسلامی ذکر شده است. در باب سوم بر جایگاه ویژه استصحاب در احکام شرعی و عملیات استنباط، تأکید می‌شود. در باب چهارم موارد جریان استصحاب، شروط جاری شدن این اصل از اصول عملیه، جریان استصحاب در اقسام کلی و جریان آن در زمان تبیین شده و برخی مسائل متنوع مربوط به اصل استصحاب و طبیعت یقین و شک لحاظ شده در آن بیان می‌گردد.

این رساله حاوی موضوع مهم متعه و شبهات آن می باشد که از صدر اسلام تا امروز یکی از مسائل ضروری و مبتلابه انسان ها بوده و هست، در حقیقت دو موضوع را در خود اختصاص داده و جمع کرده است، یکی اصل اثبات و مشروعیت متعه و دیگری شبهات وارده به آن و جواب آ ن شبهات. هدف از تدوین این پایان نامه، دفاع از حریم تشیع و اسلام ناب محمدی (ص) است و نیز آشنا کردن مسلمین (اعم از شیع و سنی) به این موضوع مهم، و بیان اینکه مشروعیت متعه در شریعت اسلام ثابت است و در زمان پیامبر (ص) نسخ نشده است و بعد از پیامبر (ص) هیچ کس حق نسخ حکم قرآن را ندارد. این رساله مشتمل بر دو بخش عمده می باشد: بخش اول در رابطه با اصل موضوع که مشتمل بر پنج فصل است، و بخش دوم در رابطه با شبهات وارده بر این موضوع است، (اگرچه بعضی از شبهات و اعتراضات در بخش اول ذکر شده) در این بخش 29 شبهه بیان و سپس به آنها جواب داده شده است، در انتها نیز به نتیجه گیری پرداخته و پایان نامه با ذکر فهرست منابع به اتمام رسیده است.

حضرت ابی طالب عموی پیامبر(ص) و پدر امام علی(ع) است که نقش موثری در دفاع از دعوت پیامبر و گسترش اسلام داشته است؛ اما گروهی سعی در تضعیف شخصیت وی و مشرک بودن او دارند. نویسنده در این نوشتار به دفاع از شخصیت ابوطالب( و اسلام و ایمان و عقیده راسخ ایشان به پیامبر اسلام(ص) پرداخته و برخی از شبهات و تردیدها در شخصیت ایشان را مطرح و پاسخ داده است؛ از جمله وی برخی از مطالب انحرافی بعضی از علمای اهل سنت در مورد شخصیت ابوطالب و مشرک خواندن ایشان را مغرضانه و غیر عالمانه می‌داند. این پژوهش در پنج فصل به تبیین ابعاد شخصیت و ایمان و اعتقادات ایشان و احترام ویژه پیامبر اسلام(ص) به وی پرداخته است. شناخت موقعیت جغرافیایی و اوضاع فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی و فکری شبه جزیره عربستان در ابتدای اسلام از لوازم شناخت شخصیت ابوطالب است که در فصل اول به آن پرداخته شده و در ادامه آن، نقش بنی‌هاشم در تنظیم مسایل اجتماعی و فرهنگی اعراب آن زمان تبیین گردیده است. در فصل دوم، نویسنده به معرفی سیره و شخصیت ابوطالب و نقش ممتاز وی در میان قریش و نفوذ اجتماعی و شخصیت وی در میان اعراب آن زمان پرداخته است. به اعتقاد وی، ابوطالب و اجداد وی به دین ابراهیم( (دین حنیف) ایمان داشتند، از این روی سعی کرده موحد بودن ابوطالب و اجداد او را قبل از بعثت پیامبر اکرم( و ایمان کامل او را پس از بعثت به پیامبر اسلام(ص) اثبات کند. در فصل سوم نیز با اشاره به برخی از عملکردها و گفتارهای ابوطالب در طول حیات خویش، ایمان راسخ او به تمام تعالیمی که پیامبر اکرم( از سوی خداوند آورده بود اشاره کرده و از شخصیت ایمانی ایشان دفاع می‌کند. در این راستا برای تأیید دیدگاه خود، آرای علمای شیعه و اهل سنت را در خصوص شخصیت ابوطالب نقل می‌نماید. فصل پنجم به بیان شواهدی برای تأیید ایمان ابوطالب اختصاص می‌یابد؛ از جمله احترام خاص پیامبر اسلام(ص) به ابوطالب و شرکت در تشییع جنازه ایشان، کفن و دفن وی، دعا کردن در حق وی و وجود برخی از اشعار و سخنان علمای بزرگ اسلامی در حق وی. نویسنده در پایان با عنایت به این شواهد، می‌کوشد شبهات و خرافاتی که در مورد عدم ایمان ابوطالب و ارائه تصویری منفی از شخصیت ایشان مطرح شده پاسخ دهد.

پیامبر گرامی اسلام با عنوان منادی "من عرف نقسه فقد عرف ربه" در طول تاریخ یک هزار و چهارصد ساله، مورد توجه عرفا و اندیشمندان اسلامی وغیر اسلامی قرار گرفته است و هر کس در حد وسع خویش از این منبع عظیم فیض و کمال، استفاده نموده است و این اندیشه و عرفان همواره در آثار ادبی انعکاس یافته است. تصویری که در آثار منظوم و منثور فارسی از سیمای پیامبر (ص) عرضه می شود نه فقط متضمن تعظیم و تقدیس فوق العاده ای در حق این مهتر کاینات است بلکه در عین حال نهایت عشق و ارادت در حق این مربی و مرشد کونین نیز در سراسر این تصاویر جلوه ی بارز دارد. این طرز تلقی در اشعار صوفیه و اقوال متشرعه از عطار و سعدی تا ابن فارض و ابن عربی و ... همه جا در تجلی و نمود است و مشایخ صوفیه و زهاد متشرعه حقیقت محمدی را موضوع عشق و تقدیس فوق العاده تلقی کرده اند. در ادب و عرفان اسلامی نشان این مایه محبت و تکریم فوق العاده همه جا جلوه دارد. به عنوان مثال در کتاب کشف الاسرار میبدی در مورد ایشان چنین آمده است : محمد مصطفی، در تواضع چنان بود که یک قرص از درویش قبول کردی و دنیا جمله به یک درویش دادی، و منت بر ننهادی، بایتیمی راز کردی و بر جبرییل ناز کردی با غریب بنشستی و با شبهت ننگرستی ! به میهمانی عجوز رفتی و از عرش و مادون آن همت برگذاشتی . زن بیوه را رداء بیفکندی و بساط در سدره المنتهی نیفکندی! با مسکین هم زانو بنشستی‌! رحیم دلی، خوش سخنی، نیک مردی، نیک عهدی، عزیز قدری، محمد نامی، ابوالقاسم کنیتی. مصطفی لقبی، صد هزاران هزار صلوات و سلام خدای بر روح پاک و روان مقدس او باد! آمین".تصاویری که در سه کتاب عرفانی کشف الاسرار، مرصاد العباد و کشف المحبوب از سیمای پیامبر اعظم (ص) عرضه شده است در بحث حاضر جمع آوری گردیده است تا به صورت منسجم تحت عنوان، بررسی سیمای رسول اعظم (ص) در متون عرفانی منثور فارسی تا قرن هشتم" مورد پژوهش قرار گیرد.

مسأله اصلی در تحقیق حاضر اینست که نقش بیعت در شکل‌گیری قدرت سیاسی در اسلام چیست (صدر اسلام تا پایان دوران امام علی) برای یافتن پاسخ این سوال 4 فرضیه مطرح کرده‌ایم که فرضیه اصلی عبارتست از اینکه"از صدر اسلام تا پایان دوران امام علی تنها در دوران پیامبر و امام علی بیعت نقش اساسی در شکل‌گیری قدرت داشته است" مراد ما از نقش، اثرات و نتایج بیعت‌های پیامبر است؛بدین معنی که ما ابتدا بیعت‌های پیامبران را از متون معتبر تاریخی نقل نموده و تحلیل کرده‌ایم و یک سری اثرات و نتایجی را از بیعت‌های پیامبر استنتاج کرده‌ایم و همان‌ها را مصادیق نقش قرار داده‌ایم. از مجموع بیعت‌های مهم پیامبر ما پنج اثر را استنتاج کرده‌ایم که عبارتند از: 1-تشکیل جامعه سیاسی:جامعه‌ی سیاسی با بیعت مردم یثرب با پیامبر در عقبه منی شکل گرفت. 2-پیوند دین و سیاست:در بیعت‌های پیامبر دین و سیاست در پیوند کامل است. 3-ایجاد زمینه برای رشد و تکامل اسلام:با بیعت اهالی یثرب با پیامبر آن حضرت بسط ید پیدا کرده حکومت تشکیل داد و بعد از آن بود که زمینه‌ی نزول احکام سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی اسلام فراهم گردید. 4-انتقال مرکزیت از مکه به یثرب:مرکزیت و محوریت از مکه به یثرب منتقل شد. 5-مقبولیت این اثرات (به جز چهارمی) معیار ما در بررسی بیعت خلفای بعد از پیامبر است. در بیعت ابوبکر هیچ کدام از اثرات بیعت پیامبر وجود نداشته است. 1-تشکیل جامعه‌ی سیاسی:در تشکیل جامعه سیاسی به ریاست ابوبکر بیعت هیچ نقشی نداشته است 2-پیوند دین و سیاست:یکی از بزرگان در این مورد می‌گوید: نهال سکولاریسم و جدایی دین از سیاست در ثقیفه کاسته شد.3-ایجاد زمینه برای رشد اسلام: در زمان ابوبکر و سایر خلفا هرچند اسلام از لحاظ توسعه اراضی رشد داشت، اما انحرافات زیادی به وجود آمد.4-مقبولیت:اگر شمشیر و تازیانه عمر در داخل مدینه و شمشیر خالد را در خارج از آن، کنار بگذاریم حکومت ابوبکر هیچ مقبولیتی نداشته است.در دوران عمر و عثمان یا بیعتی صورت نگرفته و در صورت وجود بیعت هیچ کدام از آثار بیعت پیامبر را نداشته است. بنابراین در دوران خلفای ثلاله بیعت نقشی در شکل‌گیری قدرت سیاسی نداشته است. بیعت مردم با امام علی تمامی اثرات بیعت را دارا بوده است: 1-تشکیل جامعه‌ی سیاسی: تشکیل جامعه‌ی سیاسی با بیعت آزادانه و رضایت کامل مردم بوده است. 2-پیوند دین و سیاست:در دوران اما علی دین و سیاست در پیوند کامل بوده است.3-ایجاد زمینه برای رشد اسلام: امام در این راستا کارهای مهمی انجام داد. پیامبر بارها فرمودند: یا علی من برای تنزیل قرآن می‌جنگم و تو برای تأول آن. 4-مقبولیت: از متون تاریخی و خطبه‌های نهج‌البلاغه می‌توان مقبولیت حکومت امام علی را به خوبی دریافت کرد.بنابران بیعت مردم با امام علی تمامی اثرات بیعت‌های پیامبر را داشته است و بیعت در دوران امام مثل دوران پیامبر نقش اساسی در شکل‌گیری قدرت داشته است.

چکیده ندارد.

در فصل اول کلیات راجع به حیطه های کلی آزادی طرح گردیده است. در فصل دوم پس از معنای لغوی و اصطلاحی جبر و جایگاه اختیار در سلسله مراتب که به عمل منجر میشود مشخص شده است و درادامه به بحث جبر واختیار پرداخته شده است و سپس به آیاتی که موهم به جبر است اشاره شده است. در ادامه جبر واختیار در اندیشه صحابه به عنوان مقدمه برای ورود به بحث اشاعره و ادله آنان مطرح شده است و پس از جواب ادله اشاعره به نظریه معتزله پرداخته شده است.و در نهایت به بحث الامر بین الامرین اشاره شده است.در فصل سوم آزادی عقیده و اندیشه و بیان نگارش یافته است در این فصل پس از معنی عقیده و اندیشه و تفاوت آزادی اندیشه و آزادی اندیشه و آزادی تقلید در اندیشه اشاره شده است. و در ادامه آزادی عقیده در قرآن و سیره نبی اکرم و سیره حضرت علی(ع) پرداخته شده است و بعد از آن به شبهات آزادی عقیده و اندیشه از قبیل بحث ارتداد اشاره شده است و پس آزادی بیان در قرآن و سیره معصومین مورد تحقیق قرار گرفته است. و در پایان به محدودیت های آزادی بیان اشاره شده است. در فصلچهارم مباحث آزادی سیاسی اجتماعی مورد تحقیق قرار گرفته است ابتدا به تعریف آزادی سیاسی و به مهمترین مولفه های آن اشاره شده است. وادله آزادی انتخاب رهبر از نظر آیات و روایات و عقل مورد بررسی قرار گرفته است. و سپس به آزادی احزاب و انجمن ها پرداخته شده است و در نهایت نظرات آقایان شهید مطهری و استاد مصباح راجع به آزادی احزاب برجسته شده است و در ادامه به آزادی اجتماعی و آزادی معنوی پرداخته شده است و جمع بندی پایانی.

محبت مهم‌ترین نقش را در تربیت انسان دارد. در آیات قرآن و روایات هم به محبت زیاد تأکیده شده است و موثرترین نقش را در تربیت فرد و جامعه دارد، زیرا بنای مکتب اسلام مهر و محبت می‌باشد وسیره و رفتار انبیا و ایمه علیهم السلام نمونه کامل مهر و محبت است. خداوند در قرآن محبت را مهم‌ترین و موثرترین عامل در تربیت جامعه می‌داند هدف از خلقت همان تکامل وتربیت انسان می‌باشد.تحقیق حاضر برای تبیین نقش محبت در تربیت از نظر اسلام دارای شش فصل است که فصل اول به کلیات تحقیق از قبیل: بیان مسأله، ضرورت تحقیق، سوال‌های تحقیق روش تحقیق و... پرداخته شده است.فصل دوم: اختصاص به مفهوم شناسی دارد. ابتدا مفهوم «تربیت» از دیدگاه لغت و اصطلاح سپس مفاهیمی مانند: «محبت»، «عشق» و «مودت» از نگاه لغت و اصطلاح بیان شده است بحث و بررسی صورت گرفته است. فصل سوم: جایگاه تربیت و محبت در اسلام و اقسام و مراتب محبت است که در آن تربیت از دیدگاه اسلام، ارتباط و نسبت بین مفاهیم محبت، عشق و مودت، اقسام محبت، مرات محبت و جایگاه محبت در اسلام بحث بررسی صورت گرفته است.فصل چهارم: به عوامل موثر در تربیت، اختصاص یافته که در آن از عواملی مانند: الف) وراثت؛ ب) محیط؛ ج) محبت 1- محیط خانه و خانواده؛ 2- محیط مدرسه؛ 3- محیط اجتماع. و نقش محبت در این عوامل بحث و بررسی صورت گرفته است.در فصل پنجم: به نقش محبت در تربیت فردی و اجتماعی و آثار آن مورد بررسی قرار گرفته است و آثار محبت در بعد فردی عبارت هستند از: 1- آثار محبت: الف) انس با پروردگار؛ ب) اشتیاق بسوی خداوند؛ ج) رضا به قضای الهی؛ د) سرانجام محبت پروردگار. 2- نقش و اثر محبت بر روان انسان؛ 3- آثار مثبت و منفی محبت؛ 4- آثار منفی فقدان محبت. هر کدام بطور جداگانه تحلیل و بیان می‌شود و این آثار در تربیت فردی انسان موثر و نتیجه‌ بخشند.در قسمت دوم این فصل از نقش محبت در تربیت از بعد اجتماعی بحث می‌کند، چون انسان همیشه در اجتماع زندگی می‌کند و نیاز شدید به تربیت دارد، لذا ضروری است که ابعاد اجتماعی که انسان وابسته و مربوط به آن می‌شود و بدون آنها انسان نمی‌تواند زندگی کند و جلوه محبت از قبیل: برادری و اخوت، خوش‌گمانی، خوش‌خویی و... بحث و بررسی شده است. در فصل ششم: نقش محبت بر تربیت خانواده و سیره معصومین‌(ع) در این زمینه است و از مطالبی چون: محبت در خانواده، محبت به فرزندان، آثار محبت به کودک، تأثیر محبت خانواده در تربیت کودک، شرایط محبت به کودکان، عوارض کمبود و... و در آخر هم عوامل موثر به بر ایجاد محبت در سیره معصومین (ع) اشاره شده است.

مفهوم کفر در مقابل دو مفهوم اسلام و ایمان قرار دارد، و کفر در جایی محقق می‌شود که اسلام یا ایمان سلب گردد؛ اما دو مفهوم ایمان و اسلام همچون کفر دارای معانی متعدد و درجات متفاوت بوده، و از نظر وسعت و گستره و شمول برابر نیستند؛ یعنی فقدان هر معنایی از ایمان و اسلام لزوماً به تحقق کفر مصطلح، که آثار دنیوی و اخروی خاص دارد، منتهی نمی‌شود. بنابر این، درک صحیح و شناخت دقیق مفهوم تکفیر و دست‌یابی به تعریف و ملاک مشخص برای آن نیازمند روشن شدن مفاهیمی مانند ایمان، اسلام و کفر است. در این راستا، در متون دینی و آموزه‌های اسلامی از یک‌سو، اقرار به شهادتین و اعتقاد و التزام ظاهری به احکام ضروری اسلام، به‌عنوان نشانه و معیار مسلمانی معرفی شده، و از سوی دیگر، تکفیر مسلمان یعنی کسی که شهادتین را پذیرفته و التزام ظاهری به احکام اسلامی دارد، به‌شدت مورد نکوهش و نهی قرار گرفته، تا جایی که خود این عمل، نوعی کفر تلقی شده است. به‌علاوه، آیات و روایاتی که بر وحدت امت اسلامی تأکید دارند، و جامعه دینی را جامعه مبتنی بر محبت می‌داند که اعضای آن بر محور برادری دینی گرد هم آمده‌اند، زمینه‌ای را برای تکفیر اهل قبله باقی نمی‌گذارد. همچنین سیره عملی معصومین (در تعامل مثبت و سازنده با مخالفین و غیرشیعیان، به هیچ وجه با تکفیر آنان سازگار نیست. البته برخی از مخالفان به تکفیر شیعه اقدام کرده‌اند که مستمسک آنان اتهاماتی مانند اعتقاد به تحریف قرآن، سبّ و تکفیر صحابه، و غلو در حق ائمه می‌باشد، که این موارد همواره از سوی شیعیان رد شده است. اما واقعیت آن است که تکفیرهای انجام شده در تاریخ اسلام، بیشتر ریشه و خاستگاه سیاسی داشته است. هرچند نقش گروه‌ها و جریان‌های افراطی، پیش‌داوری و تعصبات مذهبی، و همچنین جهل و ناآگاهی جمعی از مسلمانان نیز در این مسأله موثر بوده‌است. در این رساله نخست مفاهیم شرح داده شده وسپس دیدگاه مذاهب مختلف اسلامی در این زمینه (تکفیر) بیان گردیده‌است. درسومین فصل به بیان دیدگاه متون دینی پرداخته شده‌است. فصل چهارم به بررسی نظریات و دیدگاههای پیشوایان و عالمان بزرگ مذاهب اسلامی در زمینه تکفیر اهل قبله پرداخته‌است. فصل پنجم مهمترین دلایل و انگیزه‌های برخی مخالفان شیعه را در تکفیر شیعه به بررسی گرفته است. فصل ششم جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته و به این مطلب اشاره کرده‌است که تکفیر با توجه به دیدگاههای متون دینی و پیشوایان بزرگ مذاهب اسلامی، مبنای درستی ندارد و تکفیر های انجام شده در طول تاریخ اسلامی، بیشتر ریشه و خاستگاه سیاسی و .....دارد.

چکیده ندارد.