جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫چکیده و 20 صفحه از متن الکترونیکی در پیوست ها و منابع دیجیتالی قابل رؤیت می باشد

‫مسأله پژوهش حاضر، جستاري در باب وحي از ديدگاه علامه طباطبائي است که با روش توصيفي ـ تحليلي مورد بررسي قرار گرفته است. مراد از وحي در اين تحقيق، وحي تشريعي است، که اصطلاحاً نوعي تکلم از ناحيه خدا با برخي انسان‌هاست که با عنايت الهي داراي درک ويژه هستند. امکان ارتباط برخي انسان‌ها با جهان غيب، همواره با ترديدهايي همراه بوده که در قرآن به برخي از آن‌ها اشاره شده است. براساس يکي از اين شبهات، پيامبر مانند ساير انسان‌ها، بشر است و چون ارتباط وحياني براي ديگران امکان ندارد پس براي پيامبر هم ممکن نيست. جناب علامه، با تکيه بر آيات قرآن، مي‌گويد که همانندي در بعد بشري، موجب همساني در جميع کمالات روحاني نيست؛ وحي تصرفي از ناحيه خدا و موهبتي الهي نسبت به برخي افراد بشر است. شبهه ديگر آن است که بشر به دليل وجود مادي، نمي‌تواند با مبدأ أعلي ارتباط يابد، پس پيامبر نمي‌تواند بشر باشد. علامه مي‌گويد که انسان موجودي دو ساحتي بوده و از بعد روحاني خود با مبدأ هستي سنخيت داشته و از اين حيث مي‌تواند قابليت دريافت وحي را به دست آورد. علامه در بحث ضرورت وحي، با تکيه بر طبيعت استخدام‌گري انسان، به ضرورت عدالت در جامعه و آنگاه ضرورت قانون اشاره نموده و نتيجه مي‌گيرد که وحي کامل‌ترين قانون است زيرا کمال و سعادت انسان در دنيا و آخرت را مورد توجه قرار مي‌دهد. بر اين اساس، ارسال رسل از جانب خدا واجب است. از آيات قرآن مي‌توان دريافت که وحي رسالي سه شيوه دارد: وحي مستقيم، از وراي حجاب، به وسيله فرشته. همچنين اثبات سلامت و خطاناپذيري وحي، در گرو اثبات عصمت پيامبران در مقام تلقي وحي و تبليغ آن است. علامه طباطبائي جريان وحي را بخشي از هدايت تکويني الهي مي‌داند که در صورت خطاي پيامبر، اين هدايت عمومي از کليت خود خواهد افتاد و نقض غرض مي‌باشد؛ پس از نظر عقلي عصمت پيامبران ضروري است.

‫نسخ در لغت به معناى «ابطال»، «ازاله» و «انتقال» است و در اصطلاح علوم قرآنى عبارت است از: رفع حكمى از احكام دينى كه به حسب ظاهر اقتضاى دوام دارد. قرآن مجيد طبق آيه 106 طوره بقره به وقوع نسخ در قرآن تصريح دارد. اهم شرايط نسخ عبارت است از: وجود تنافى كلى بين دو تشريع؛ حكم پيشين زمانبندى مشخص نداشته باشد؛ حكم ناسخ ناظر بر حكم منسوخ و دقيقا در جهت موضوع آن باشد. قرآن پژوهان براى نسخ انواعى برشمردهاند: 1) نسخ حكم و تلاوت، 2) نسخ حكم و ابقاى تلاوت، 3)) نسخ تلاوت و ابقاى حكم. ديدگاه علامه در تعريف نسخ، شرايط نسخ از ديدگاه وى، و معلوم بودن تاريخ تقدم حكم منسوخ بر تاريخ ناسخ در بخش پايانى اين تحقيق بيان شده است."