جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آموزه اخلاقی «با دیگران تنها به گونه ای رفتار کن که رضایت می دهی در همان موقعیت با تو رفتار شود»، در روایات اسلامی به «انصاف» و در نظام های اخلاقی معاصر، به «قاعده زرین» شهرت یافته است. به رغم تشابه معنایی این دو با هم و فراگیر بودن آنها در تمام ساحات رفتاری انسان، از یک سو شاهد ابهام در جهاتی از موضوع و طرح کلی آن هستیم و از سوی دیگر، تعارض ها و سوء فهم هایی مشاهده می شود که در نظام های اخلاقی معاصر همچنان محل توجه و نظر است. تحلیل و تطبیق یافته های موجود نشان می دهد که مفهوم «انصاف» با «قاعده زرین» همپوشانی دارد و با تحلیل سیستمی معنای مشترک آن دو، یعنی داشتن انتظار معقول و مشروع از خود و دیگری در صورت قرار گرفتن در موقعیت های فرضی مشابه، می توان الگوی رفتاری مناسبی برای زیست فردی و اجتماعی به دست داد.

در پهنه ادب ایرانی فرهیختگانی پا به عرصه وجود گذاشته‌اند، که با بهره‌گیری از زبان شیوای پارسی، توانسته‌اند مطالب عالی و بلندمرتبه‌ای را به رشته تحریر درآورند. انتقال مبانی عرفان اسلامی که توسط بزرگانی چون ابن‌عربی، صدرالدین قونوی، ابن‌حمزه فناری و قیصری پایه‌گذاری یا شرح و بسط داده شده است ، به زبان فارسی نه چندان کار آسانی است . دشواری مطالب و نداشتن واژگان مناسب ، رسا و هم‌طراز با اصطلاحات عرفانی، اهمیت این کار را دو چندان می‌کند. از میان نام‌آوران بی‌نشان در دوره صفوی می‌توان به مرحوم‌قاسمعلی قاینی اشاره نمود. او که حکیمی است خراسانی و بیشتر عمر خود را در مدرسه علمیه چهارباغ مشهد سپری نموده است ، در علوم گوناگون تبحر داشته است . وی ریاضی‌دان و منجمی زبردست است که آثار متعددش در این موضوع بهترین شاهد بر این مدعاست . علاوه وی فیلسوف ، متکلم و عارفی است که با تاثیرپذیری از مکتب صدرائی توانسته است هنر خود را در تلفیق فلسفه، کلام و عرفان در مهمترین اثرش که محصول آخرین سالهای عمر اوست ، یعنی رساله خلاصه‌الاخلاص نشان دهد. مرحوم قاسمعلی در رساله اخلاص سعی کرده است تفسیری مبتنی بر اصول عرفانی پیرامون سوره مبارکه اخلاص نوشته، و آن را با مبانی کلام و حکمت اسلامی درآمیزد. اگر نگوییم که این رساله خود خلاصه‌ای از جلد نخستین فتوحات ابن‌عربی و بخصوص مقدمه آن است ، لااقل در بسیاری از موارد ترجمان آن به حساب می‌آید. اثر حاضر را که متشکل از رساله اخلاص مرحوم قاسمعلی قاینی و تعلیقات حقیر بر آن است ، به تمامی دوستداران ادب و عرفان اسلامی تقدیم می‌نمایم.

این پژوهش در مورد سیره مدیریتی پیامبر می باشد که در بخش اول آن به کلیات می پردازیم . یعنی اول مسئله را تعریف و تبیین کرده و ضرورت و اهداف تحقیق را بیان می کنیم و بعد پیشینه و سابقه موضوع و سؤالات اصلی و فرعی را بیان می کنیم و در پایان بخش اول واژگاه کلیدی را توضیح می دهیم. در بخش دوم به بیان مبانی کلان مدیریت می پردازیم در فصل اول وظایف و ویژگیهای مدیر را بیان کرده و در فصل دوم اصول مدیریت را از نظر می گذرانیم و در فصل سوم به حوزه های مختلف مدیریت می پردازیم. در بخش سوم به سیره مدیریتی پیامبر در اسلام می پردازیم . فصل اول این بخش مربوط به ضرورت مدیریت دینی و تعریف مدیریت و مدیر از منظر اسلام است و همچنین ویژگیهای مدیر در اسلام را هم بیان می کند در فصل دوم اصول مدیریت در اسلام را مطرح کرده و فصل سوم حوزه های مختلف مدیریت در اسلام را بیان می کنیم.

رساله حاضر تحقیقی است پیرامون یکی از مهمترین عقاید شیعه به نام « رجعت» که در گذر ایام گرد غفلت غفلت و نسیان برآن نشسته و به سبب بعضی عوامل – که به بخشی از آن ها در این رساله اشاره شده است – آنچنانکه لازم بود مورد عنایت قرار نگرفته است. هدف از نگارش این رساله اثبات رجعت با استفاده از آیات و روایاتی است که در این باب ذکر شده است، و چرایی و فلسفه آن می باشد. رجعت در بین شیعه عبارتست از اعتقاد به این که ائمه ( ع) و خوبان خوب و بدان بد، پس از مرگ دوباره به دنیا برمی گردند تا خوبان شاهد برپایی عدل و داد و بدان گرفتار بخشی از عذاب الهی شوند. در این تحقیق سعی شده است که با رجوع به آیات و احادیث فراوان و متواتر در این باب و با مراجعه به کتب تفسیری علمای بزرگ به اثبات این امر اعتقادی بپردازیم و در ضمن فرق رجعت را با برخی امور اعتقادی دیگر از جمله ظهور و معاد و تناسخ ذکر کنیم. به همین منظور ، رساله به چهار بخش تقسیم شده است : بخش اول : کلیات که شامل تبیین موضوع، ضرورت و اهداف آن ، پیشینه موضوع و تعاریف مفاهیم کلیدی تحقیق می باشد. بخش دوم : رجعت در آیات : که در این بخش آیاتی که در باب رجعت ذکر شده، گردآوری شده و با استفاده از منابع تفسیری معتبر به اثبات این موضوع می پردازد. بخش سوم : احادیث رجعت : در این بخش با استفاده از احادیث وارده از اهل بیت ( ع) بیان شده که چه کسانی و با چه خصوصیاتی رجعت می کنند و چه اتفاقاتی در آن ایام به وقوع خواهد پیوست. بخش چهارم : جایگاه رجعت در کلام اسلامی : در این بخش سه موضوع ظهور و تناسخ و معاد به عنوان امور اعتقادی ذکر شده است و رابطه رجعت با هر یک از این امور به صورت مبسوط بیان شده است. نتیجه کلی که از این تحقیق می گیریم این است که اگر چه بحث رجعت دارای موافقین و مخالفینی است اما قدر مسلم این است که رجعت به عنوان یکی از ضروریات مذهب شیعه شناخته شده است که آیات و روایات آن را اثبات می نماید و همان گونه که در گذشته رخ داده است، در اینده نیز قطعا اتفاق خواهد افتاد. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از : رجعت، تناسخ، ظهور، معاد، شیعه، سنت، اعتقاد.

قرار گرفتن مرد و زن در کنار یکدیگر و تشکیل خانواده با انگیزه های مختلفی صورت می پذیرد که یکی از آن ها تامین نیازهای جنسی است؛ اما قرآن کریم با استفاده از واژه «سکون»، ضمن ارتقای منزلت خانواده، هدف والاتری را برای آن در نظر گرفته است. هرچند آرامش همراه با «مودت» و «رحمت» خود بخود سلامت روانی خانواده را به دنبال دارد، ولی پیوند گسست ناپذیر خانواده و جامعه سبب می شود سطح سلامت هریک ، ارتباط مستقیمی با سطح سلامت دیگری داشته باشد. از این رو، قرآن با تنظیم روابط زن و مرد در بیرون از محیط خانواده و ضروری دانستن استفاده از پوشش برای بانوان، کوشیده است با کاهش زمینه تحریک های جنسی، آشفتگی های روانی افراد جامعه و به دنبال آن، زن و مرد را به کمترین میزان ممکن رسانده، از تزلزل بنیان خانواده جلوگیری کند. در این مقاله تلاش شده است تا رابطه میان رعایت پوشش از سوی بانوان و استحکام خانواده به اثبات رسانده شود.

یکی از موضوعات مهم در متون دینی، کلامی، فلسفی و عرفانی، علم تفصیلی خداوند به اشیا پیش از آفرینش آنهاست. در این مقاله، ضمن اشاره به تعریف علم و بررسی اجمالی دیدگاه های مختلف درباره علم تفصیلی پیشین خداوند به آفریدگان، دیدگاه صدرالمتألهین که نوعی کثرت و ترکیب پیشین در ذات خداوند را میپذیرد، تحلیل میشود. وی این نظریه را از محیالدین عربی گرفته است و اعتقاد دارد این نوع کثرت و ترکیب، غیر از کثرت ها و ترکیب های جهان امکان است و ضرری به وحدت و صرافت ذات الهی نمیزند.

ترکیب اضافی «حق معنوی» در میان فقها و حقوقدانان داخلی، به روشنی مصداق یابی و موضوع شناسی نشده و دامنه مصادیق آن در تعاریف مختلف، متفاوت است. این اختلاف در مفهوم و دامنه مصادیق حق معنوی، ناشی از ترجمه و وارداتی بودن این اصطلاح از ادبیات حقوقی غرب نیست؛ چرا که در آنجا نیز با دقت در نام ها و عبارت های انتخاب شده برای این مفهوم، همین ابهام و سردرگمی را می توان مشاهده کرد.امروزه با نظر به اهمیت موضوع شناسی در مباحث فقهی و حقوقی، و بویژه توجه به حق معنوی انسان، به عنوان حقی که احکام آن، موضوع بسیاری از تحقیقات فقهی و حقوقی معاصر است، به عنوان اولین قدم، ضرورت ارائه تعریفی روشن و واحد از حق معنوی احساس می شود.لذا این مقاله با بررسی و نقد تعاریف متعدد موجود، در ارائه تعریفی دوباره از حق معنوی، آن را مفهومی مجزا از حق فکری و حق اخلاقی و حقوق مربوط به شخصیت دانسته که دارای رابطه منطقی با این مفاهیم است. در این معنا، حق معنوی، حقی مبتنی بر مصالح ضروری پنج گانه انسان و جهت حمایت از مصالح معنوی شخصیت تعریف شده است که دامنه مصادیق آن، منبعث از همان مصالح ضروری پنج گانه است. در ادامه در تبیین معنای مصلحت معنوی شخصیت انسان و جایگاه ارزشی حق معنوی در بین سایر حقوق، با مقایسه مبانی نظری مصالح معنوی شخصیت در حقوق اسلام و غرب، مصادیق حق معنوی را مبتنی بر هر دو نیاز طبیعی و متعالی بشر دانستیم.

در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا مرگ و زندگی براساس اعتقاد و پذیرش روح تعریف، سپس به بررسی حیات مستقر و غیرمستقر در فقه اسلامی پرداخته شود و ضمن بیان علایم آن در متون فقهی، با تعاریف موجود برای مرگ مغزی مقایسه گردد. از مطالعه معیارهای حیات مستقر و غیرمستقر و مقایسه آن با علایم مرگ مغزی چنین به دست می آید که تفاوتی ماهوی میان آنها وجود دارد، از آن جهت که در حیات ناپایدار قابلیت بدن برای تعلق روح از بین رفته، ولی در مرگ مغزی با وجود از کارافتادگی قشر و ساقه مغز به دلیل گردش خون و تنفس به دو صورت طبیعی و مصنوعی، این قابلیت باقی است. تفاوت میان این دو واقعه خود منشا تفاوت در آثار فقهی و حقوقی است. کسی که دچار مرگ مغزی شده از حیث احکام ارث، وصیت، دین، زوجیت و جنایت ملحق به افراد زنده است در حالی که شخص دارای حیات غیرمستقر در این گونه احکام در حکم مرده تلقی می شود.