جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رویکرد الیاده به انسان بخش مهمی از آراء دین پژوهی او را به خود اختصاص داده است. انسان در این جهان با دغدغه ها و بحران هایی هستی شناختی مواجه است و همواره تلاش می کند تا پاسخی برای آنها بیابد. وضعیت انسان در این جهان شرایط هبوط در تاریخ و جدایی از شرایط مطلوب اولیه است؛ و دین و اسطوره به او کمک می کنند تا بتواند موقعیت وجودی خود را بهبود بخشد. او از طریق آیین های اسطوره ای می تواند به مدتی هرچند کوتاه زمان تاریخی را فسخ کند و در ابدیت خدایان و زمان آغازین قرار گیرد. علاوه بر این انسان دینی دغدغه معنابخشی زندگی را دارد. برای او تنها اعمال و کرداری واقعی اند که مقدس باشند. هر عملی باید تکراری از نمونه ازلی و مثالی اش باشد. انسان مدرن نیز کمابیش چنین دغدغه هایی در زندگی خود دارد. اگرچه او اکنون خود را زاده تاریخ می داند و عقیده ای به الگوهایی ماورالطبیعی برای زندگی خود ندارد، اما او نیز میراث دار گذشتگان خویش است و نمی تواند به کلی فارغ از اندیشه های دینی باشد. امر مقدس در دنیای امروز مستتر و پیچیده است. و می توان بسیاری از الگوهای دینی جوامع سنتی را در صور فرهنگی وهنری و حتی سیاسی و اجتماعی امروز باز شناخت.

هدف زندگی بازگشت به خدا و اتحاد با اوست و فقط حقیقت انسان را به سوی خدا باز می گرداند و هم تنها از طریق حقیقت انسان ها می توانند سعادتمند شوند. طبق مکاشفه های برتا دوده حقیقت علم لا ینفناست،پاسخ به مسأله هایی هستند که انسان متفکر را به خود مشغول می دارد و او می خواهد به حل آن بپردازد و قابل حل با عقل محض نیست،معرفت درباره ی منشأ و مقصد نهایی هر چه که وجود دارد و هم معرفت درباره ی خدا و فعالیت او و رابطه ی آفریدگار با آفریده ها و آفرینش است.منشأ حقیقت روح خداست که خود حقیقت سرمد است.انسان ها از طریق روح خدا به حقیقت رهنمون می گردند و سخن خدا حقیقت است و حصول به حقیقت مستلزم برآوردن شرایطی است که هر یک شرایطی دیگر را ضروری می سازد.ایمان و عشق فارغ از منفعت طلبی،طلب جدی و استوار و نیایش که نشانه ای از طلب است،تسلیم خدا شدن،گوش سپردن به درون و پختگی معنوی و رهایی بخشیدن خود از علم سنتی پیش شرط های رسیدن به حقیقت می باشند.

چکیده خودکشی به عنوان معضلی پیچیده و چند بعدی، امروزه همراه با تغییرات سریع جوامع، رو به افزایش است. در این تحقیق سعی شده است که نقش و جایگاه باورهای اعتقادی و دینی، با در نظر گرفتن چند تباری بودن پدیده ی خودکشی، برای تعیین تأثیر آنها در پیشگیری از خودکشی و در نتیجه، کمک به کاهش آن مورد بررسی قرار گیرد. به دلیل چند تباری بودن مسأله ی خودکشی، در این تحقیق میان رشته ای، روش تحقیق به صورت اسنادی، تطبیقی در مقیاس زمانی مطالعات انجام شده در خصوص دین و خودکشی، تحلیلی و فرا تحلیلی می باشد. بعد از بررسی تطبیقی، تحلیلی، و فراتحلیلی، مطالعات، تحقیقات و مستندات تجربی و غیر تجربی موجود و در دسترس، در حوزه ی مورد بحث، نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که، متغیر دینداری به وسیله ی أثرگذاری از طریق عوامل مستقیم و غیر مستقیم دینی، بر انسان دیندار، در دو جنبه ی فردی و اجتماعی، از طریق معنابخشی به زندگی شخصی و افزایش انسجام و همبستگی اجتماعی، در کاهش احتمال اقدام به خودکشی نقش مهمی ایفا می کند. از سوی دیگر شواهد و نتایج نشان می دهد، دین اسلام به صورت آشکار و شدید خودکشی را منع کرده است، که این منع شدیدتر از ادیان دیگر می باشد. و همچنین مجموعه ی باورها، عقاید و مناسک اسلامی، به سبب کارکرد قوی تر، در ایجاد معنابخشی به زندگی فردی و افزایش امیدواری و کاهش یأس و ناامیدی، و ایجاد همبستگی اجتماعی منسجم تر بین پیروان خود، دارای نقش پیشگیری کننده ی قوی تری نسبت به ادیان دیگر، در کاهش احتمال اقدام به خودکشی می باشد.

توسعه فرهنگی به عقیده بسیاری از نظریه پردازان اجتماعی متضمن توسعه پایدار و همه جانبه در یک جامعه است که می تواند رشد ، ترقی و تکامل انسانها را در همه ابعاد وجودی بشر به همراه داشته باشد. دین به عنوان یک عنصر فرهنگی نیز می تواند چنین ماهیتی را دارا باشد. بر همین اساس در کشورهایی که دین اسلام (با دارا بودن شاخصه های فرهنگی توسعه، که در آن به وضوح قابل رویت است) دین رسمی است باید در زمینه توسعه، خاصه توسعه فرهنگی، سرآمدی و پیشرو بودن را دید؛ لکن مشاهده می گردد اکثریت قریب به اتفاق کشورهای اسلامی جزو کشورهای توسعه نیافته و یا جهان سوم می باشند. از آنجا که اسلام در ذات با توسعه فرهنگی منافاتی ندارد، لذا مشهود است که عدم توسعه کشورهای اسلامی، دین اسلام نبوده و حتی آنجا که دین به عنوان عامل بازدارنده در توسعه محسوب می گردد هم، باید به سراغ نوع دیدگاه حاکمان کشورهای مسلمان و قرائت و برداشت های آنان از دین اسلام رفت و خوانش های متفاوت از متون دینی را مورد بررسی قرارداد. این پژوهش نیز این نتیجه را حاصل نموده، که در ایران عصر قاجار با وجود تمامی عناصر توسعه در ایران ، باز هم توسعه فرهنگی در این برهه زمانی در کشورمان مشهود نیست؛ که این ناکامی نخبگان عصر قاجاریه در امر توسعه علت هایی دارد که از جمله آنها حکومت استبدادی مخالف توسعه، فقدان استقلال سیاسی و حضور گسترده استعمار، ضعف عملکرد روشنفکران و موانع ساختاری جامعه و در نهایت تفسیرهای نادرست از دین است.

هر شهر و دیار و اجتماعی برای خود آداب و رسوم و مقدسّات خاصی دارد که مردم آن مرز و بوم نسبت به آن مناسک و شعائر و مقدسات، باورها و اعتقاداتی دارند که هر چند در برخی موارد مختص به همان منطقه بوده ولی در موارد بسیاری، مشابهت های زیادی با باورها و آئین های دیگر مناطق جهان دارند. این آداب و رسوم و مقدسات، آئین های تولد تا مرگ و مکانها و اشیائی مورد اعتقاد که دارای قداست خاصی هستند، را در بر می گیرد. برخی از این آداب و آئین ها و حتی مکانها، ریشه اسطوره شناسی داشته و از دیرباز در مناطق مختلف رایج بوده است. منطقه کلیبر هم به لحاظ قدمت تاریخی و دینی و از روی آثار بدست آمده، مهد تحولات و آئین های گوناگون بوده که در طول تاریخ در آن رخ داده است. این منطقه علاوه بر داشتن آداب و رسوم متعدد و گوناگون، دارای مکان ها و زمانها و پدیده های طبیعی مقدس هم می باشد که از جمله آنها درختان مقدس، اجاقها را می توان نام برد. موضوع این پایان نامه هم « صور حیات دینی در منطقه کلیبر » می باشد که به صورت میدانی، آئین ها و باورداشتهای منطقه را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و حاصل آن تحقیقات و بررسی ها بصورت این پایان نامه ارائه می شود. مطالب این پایان نامه در پنج فصل تهیه و تنظیم گردیده است که عبارتند از: فصل اول : کلیات فصل دوم : معرفی کلی منطقه تحقیق، که در این فصل به موقعیت جغرافیایی، پیشینه تاریخی و مواردی از این قبیل اشاره شده است. فصل سوم : تاریخچه دینی ؛ این فصل تاریخچه دینی منطقه کلیبر وتحولات صورت گرفته در این زمینه را مورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم : باورداشت ها، آیین ها و مقدسات؛ در این فصل ضمن پرداختن به آیین های مختلف که در منطقه صورت می گیرد و اعتقادات نهفته در درون هر یک از آنها نیز مورد بررسی قرار می گیرد؛ همچنین مقدسات این منطقه نیز مورد بررسی قرار گرفته است. فصل پنجم : جمع بندی و نتیجه گیری و در آخر منابع و مآخذ ای صبا گر بگذری بر ساحل رود ارس بوسه زن بر خاک آن وادی، مشکین کن نفس «حافظ»

سیر اندیشه بشر از قرن هجدهم به بعد مرحله تازه¬ای را آغاز کرد که در آن برعکس مراحل پیشین زنان نیز حضور یافتند . در چنین برهه زمانی بود که کوشش¬های زنان در جهت کسب برابری¬های اجتماعی به عنوان فمنیسم در میان کثرت جریانات نوظهور یافت. از این دوره به بعد زنان برخلاف اعصار پیش که تحرک¬هایی درجهت احیاء حقوق خود داشتند اما هیچ گاه انسجام یافته و مدیریت شده نبود, در یک نظام سیستماتیک به طرح آراء و مطالبه حقوق خود پرداختند. در قرن نوزدهم جریانات روشنفکری دینی این جسارت را به زنان نیز داد تا حقوق سرکوب شدشان در حوزه دین به ویژه مسیحیت را مطالبه کرده و گاه به نقد اصول زن‌ستیز مسیحیت و گاه خواستن مجال برای اصلاح برخی مبانی مسیحیت را داشته باشند. در چنین شرایطی است که الهیات جدید و تقریباً سیستماتیک به نام الهیات فمینیستی ظهور می¬کند. دیدگاه کتاب مقدس و کلیسا به زن همواره دو مولفه مهم در ظهور الهیات فمینیستی بوده¬اند؛ کتاب مقدس به عنوان یک اساس نامه و پشتوانه نظری و کلیسا در موضع یک ستاد اجرایی و در میانه گود وضعیت کنونی زنان در مسیحیت را رقم زده¬اند. البته گاه این دو همنوایی¬هایی با هم داشته¬اند. اما آنچه که مسلم است این است که گاه کلیسا با پنهان شدن پشت کتاب مقدس در تلاش برای بیان حرفهای خودش از زبان کتاب مقدس بوده که گاه شواهد مثالی برای دعاوی خود یافته و گاه برای تبیین اذهان مومنین مسیحی دست به حربه¬هایی زده است که نتیجه نهایی¬اش در تعارض با اصول کلی حاکم برکتاب مقدس است . البته علل گوناگونی در رسیدن کلیسا به چنین رویکردی وجود دارد که دو تا از مهم¬ترین آنها عبارتند از: عدم فهم مفهوم واقعی قرائت هرمنوتیکی کتاب مقدس و دیگر عدم وجود اتفاق نظر در تفسیر کتاب مقدس بوده است.

این رساله به بررسی عشق الهی در اندیشه های عرفانی عین القضات همدانی و قدیسه ترزا آویلایی می پردازد. عین القضات همدانی، عارف شوریده و پاکباخته ایرانی است که آثار و اندیشه های او درباره شناخت عرفان مکتب خراسان و همچنین ولایت جبال از اهمیت والایی برخوردارند. عشق یکی از مهمترین ارکان اندیشه های عرفانی عین القضات است. طرز تفکر عین القضات درباره عشق همان آرا و عقاید عرفانی پیش از او به ویژه احمد غزالی را به یاد می آورد، با این تفاوت که سخن عین القضات از پختگی، انسجام و شور و حرارت بیشتری برخوردار است. او با فرض دانستن عشق در سیر و سلوک عارفانه بر برتری آن بر عقل و نیز بر لزوم عادت ستیزی و تحمل رنج و درد تأکید دارد. او گام نهادن در طریق عشق را بدون همراهی پیر و خالی کردن دل از همه محبوبان ممکن نمی داند. عین القضات عشق و عاشقی را راهی به سوی معشوق می داند که در نهایت به فنای عاشق در معشوق می انجامد. قدیسه ترزا آویلایی از عارفانی است که از سه چشم انداز مهم یعنی از منظر تاریخ ادبی، عرفان و نیز تحولات و اصلاحات کلیسا در اسپانیا شایسته توجه و بررسی است. او از بزرگان مکتب عشق بوده و از آموزه های او در خصوص عشق می توان به تأکید او بر دوری از دنیا، تهی شدن از منیت، اقتدا به مسیح و شباهت و همانندی با خدا از طریق خالی شدن از صفات انسانی و تخلق به صفات الهی اشاره نمود. ریاضات شدید، برتری عشق بر عقل، مرگ عرفانی و برتری درد و رنج بر لذت در راه عشق نیز از آموزه‏های اوست. این هر دو از بزرگان و شیفتگان مکتب عشق بوده و به همین سبب گاه هر دو به لحاظ موضوع، روش و هدف یکسان عمل می کنند. آنان با به کارگیری زبان عواطف انسانی در جستجوی اتحاد الهی و فنای در معشوق ازلی هستند.

چکیده توبه از آن جا که برای انسان گناهکار راه بازگشتی به سوی خدا فراهم می آورد و بدین ترتیب رابطه¬ی مخدوش شده میان انسان و خدا را ترمیم می نماید، و نیز به دنبال آن سعادت از دست رفته انسان را به او باز می گرداند، در قرآن کریم و عهد عتیق موضوعی مهم و کلیدی به شمار می آید. در هر دو کتاب مقدس توجه ویژه ای به توبه هم به لحاظ کمیت و تکثر و هم به لحاظ کیفیت و بیان محتوای آیات مرتبط صورت پذیرفته است. بررسی مقایسه ای مفهوم توبه در دو کتاب نامبرده موضوع اصلی و محوری این پایان نامه می باشد. این که توبه به چه مفهومی در این دو متن به کار رفته و چه آثاری بر آن مترتب است و نیز ساختار و کارکرد توبه در این دو متن نسبت به هم چه وضعیتی دارد، از پرسش های اصلی پژوهش حاضر می باشد؛ و برای پاسخگویی به آن مطالعه¬ی تطبیقی ای مناسب دیده شد که با رویکرد توصیفی-تحلیلی همراه باشد. توبه در قرآن و عهد عتیق به مفهوم ترک گناه و بازگشت به سوی خداوند به کار رفته است. گرچه در قرآن دعوت جمعی به توبه نیز صورت می گیرد، اغلب توبه با کارکرد فردیِ آن مطرح می گردد، در حالی که در عهد عتیق هم دعوت به توبه و هم بیان مفهوم توبه بیشتر با کارکرد قومیِ آن مطرح شده و به مرور تأکید بیشتری بر اهمیت توبه¬ی فردی صورت می گیرد. در قرآن چنین تحول مفهومی دیده نمی شود و افزون بر این، اغلب مفهوم باطنیِ توبه مد نظر است و کارکرد توبه بیشتر بر بعد اعتقادی و اخروی حیات فرد اثرگذار است، در حالی که در عهد عتیق توبه بیشتر وسیله ای برای ترمیم عهد نقض شده قوم با یهوه به حساب آمده و آثار توبه بیشتر بر جنبه های مادی و دنیوی حیات قوم اسرائیل مشهود است.

گرجستان یکی از کشورهای اروپای شرقی است و در منطقه «اوراسیـا» واقع شده است، به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی، این کشور همواره شاهد تلاقی قدرت¬های بزرگ منطقه مانند ایران و روم ، فرهنگ مزدیسنی و هلنیستی ، شاهان صفوی و عثمانی و همچنین پادشاهی ایران و روس بوده است. کشور گرجستان، که در منطقه قفقاز جنوبی قرار دارد، در برگیرنده مجموعه چشمگیری از اقوام و ادیان گوناگون است. یهودیت بیش از 2500 سال در این کشور سابقه دارد. گرجستان، بعد از ارمنستان، دومین کشوری است که دین مسیحیت را به عنوان دین رسمی و پادشاهی برگزید. همچنین اسلام در زمان خلفای راشیدین و کمی بعد از وفات پیامبر (ص) در گرجستان عرضه شد. در جامعه گرجستان ادیان به دو گروه «سنتی» و «غیر سنتی» تقسیم می شوند. ادیان سنتی آن گروهی هستند که از سابقه حضور تاریخی در گرجستان برخوردارند و پیوند¬های فرهنگی و تاریخی با این کشور دارند. این گروه علاوه بر مسیحیت شامل آئین یهود و اسلام و یزیدی نیز می¬شود. اما گروه دوم یا «ادیان غیر سنتی» یا « فرقه¬ها»، نه تنها پیوند تاریخی با گرجستان ندارند بلکه به عنوان خطر برای امنیت ملی این کشور تلقی می-شوند. شاهدان یهوه و پروتستان¬ها از این گروه هستند. در این تحقیق علاوه بر ارائه مباحث تاریخی و جغرافیایی درباره¬ی گرجستان (که دانستن آنها برای فهم تحولات ادیان اجتناب ناپذیر است)، پراکندگی جغرافیایی ادیان و تنوع دینی قومیت¬ها مورد بحث قرار گرفته است. همچنین وضعیت قانونی مسیحیت و اسلام و رابطه دین و دولت، در گرجستان بررسی شده است. سپس رابطه مسیحیان و مسلمانان از منظر قانونی (نظری) و از منظر عرف اجتماعی (عملی) مورد بررسی قرار گرفته است.

برای مطالعه ی عشق، ابتدا باید جان را شناخت. زیرا اصل الهی انسان، جان اوست. عشق به جان تعلق می گیرد و کلید بازگشت جان به عالم قرب الهی است. انسانی که دچار سقوط و هبوط به ظلمتکده دنیا شده است راه نجات و بازگشت به الله را از طریق عشق می پیماید. آدمی باید سراسر جان شود و جان سرشار از عشق گردد تا این جانی که اسیر و گرفتار تن شده است با کمک عشق به سوی الله باز می گردد زیرا اصل انسان از آنجاست. جان با عشق، پله پله عروج و صعود می کند و متعالی می شود تا به آخرین مرحله می رسد که فنا و نیستی وجود عاشق است. و آنجا عالمی را درک می کند که عالم عشق می باشد. زیرا هیچ موجودی آنجا نیست فقط معشوق است. پس عشق نزد مولانا و رویسبروک، مدل و سبکی از زندگی نیز است که فقط مختص عاشقان می باشد. عشق مانند دین تعریف واحدی ندارد و برداشت های متفاوتی ارایه شده است. بهترین تعریف برای عشق، چند بُعدی کردن آن است. از دیدگاه مولانا، عشق شامل پنج مولفه و بُعد درد، آتش، مستی، شمس و نیستی است و از دیدگاه رویسبروک هفت مولفه و بُعد شامل یکی شدن خواسته ی بنده با خواسته ی خداوند، فقر، پاکی جسم و جان، تواضع، کوشیدن برای ورود به شکوه الهی و بارگاه خداوند، اتحاد با تثلیث همراه با مراقبه ی محض و آخرین مورد فنا در ذات خداوند می باشد.