جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

یکی از منابع و مستندات معناشناسی لغت قرآن اشعار شاعران جاهلی و اسلامی عصر نزول قرآن بوده است که مفسران در معناشناسی لغات قرآن به آنها مراجعه کرده اند. از مهمترین تفاسیری که به طور برجسته ای در بیان معانی لغات قرآن به اشعار صدر اسلامی استناد کرده تفسیر وزین مجمع البیان شیخ طبرسی است. در این پایان نامه به استخراج تنظیم ترجمه و بررسی شواهد شعری در لغت شناسی تفسیر مجمع البیان پرداخته شده است که مطالب آن در سه فصل به شرح زیر آمده است: در فصل اول حوال شیخ طبرسی اساتید، شاگردان و تالیفات او تفسیر مجمع البیان اسلوب تنظیم و جایگاه آن در میان تفاسیر اسلامی بررسی و روش تحقیق این پایان نامه معرفی شده است. در فصل دوم که بخش اصلی پایان نامه می باشد 650 لغت قرآنی که در تفسیر مجمع البیان در معناشناسی آنها به اشعار عربی استناد شده براساس ترتیب الفبا به همراه آیات مربوطه استخراج و تنظیم اشعار مربوطه به همراه ترجمه آنها آورده شده و معنای تفسیری هر لغت و آیه ذکر شده است. در فصل سوم اسامی حدود 200 شاعر جاهلی و صدر اسلام که در لغت شناسی مجمع البیان به اشعار آنها استناد شده براساس ترتیب الفبا مرتب شده اجمال زندگی آنها و موضوعاتی که پیرامون آنها شعر سروده اند آورده شده است.

یکی از جریان های فکری فعال و پرنفوذ در قرن های دوم و سوم هجری که تاثیرات ماندگار و ژرفی را در اندیشه های فقهی کلامی و تفسیری مسلمانان برجای نهاد جریان ظاهرگرایی اهل حدیث است. بارز بودن نمودهای تفکر اصحاب حدیث را می توان در تفسیر ایشان از قرآن کریم به ویژه آیات اعتقادی شاهد بود. در این نوشتار با عنوان مواجهه اهل بیت علیهم السلام با اهل حدیث در برداشت از قرآن پس از بیان کلیات در بخش دوم کاربرد اصطلاح اهل حدیث را در حوزه های فقهی و کلامی شیعه و اهل سنت بررسی کرده و معنای مورد نظر خود در این تحقیق را مشخص کرده ایم. سپس در بخش سوم ضمن نگاهی به فعالیت های تفسیری اصحاب حدیث اهل سنت به بررسی مهمترین نمودهای شیوه تفسیری ایشان همچنین مخالفت شدید با تاویل آیات حدیث زدگی و کم رنگ ساختن نقش عقل در تفسیر پرداخته ایم. در بخش چهارم که به بررسی موضع اخل بیت علیهم السلام در مقابل اصحاب حدیث و تفاوتهای تفسیری این دو اختصاص یافته است پس از معرفی بزرگان اصحاب حدیث معاصر هریک از امامان شیعه علیهم السلام تفاوتهای موجود در منابع و روشهای تفسیری این دو جریان بررسی و مباحث اعتقادی محورهای اصلی اختلافات تفسیری معرفی شده است. نمونه های متعددی از مواجهه مستقیم یا غیر مستقیم اهل بیت علیهم السلام با اهل حدیث در حوزه تفسیر آیات در این بخش گردآوری شده است. از آنجا که احادیث و آثار از مهمترین منابع اهل حدیث در تفسیر آیات به شمار می رود اهل بیت علیهم السلام در این زمینه نیز به دو اقدام اصلی دست زدند: یکی انکار اسرائیلیات و روایات مجعولی که مستند برداشت های نادرست اصحاب حدیث از آیات و معارف دینی بود: دوم تصحیح روایات نبوی که در بین اصحاب حدیث به تحریفات لفظی و معنوی دچار گردیده بود.

در مود فهم قرآن، نظرات متعددی ارائه شده است. عده ای را عقیده بر آن است که قرآن، کتابی نامفهوم است. گروهی در صدد بیان معانی باطنی قرآن کریم برآمده و دست به تأویلات مخرب و لجام گسیخته زده اند. هدف در این نوشتار شناخت عوامل و زمینه های پیدایش فهم های متعدد در طول تاریخ و یافتن نقاط ضعف و انحرافی از یک سو و بهره گیری از شیوه های معتبر در دانش فهم قرآن است؛ تا از این طریق به رأی معتدل و میانه ای در زمینه ی فهم قرآن دست یافت.اختلاف در فهم قرآن که پس از رحلت پیامبر(ص) آغاز شد، در عصر تابعان رشد و گسترش بیشتری یافت. بحث های کلامی به علت فتح کشورهای جدید و برخورد مسلمانان با فرقه های مختلف اوج گرفت و در زمان خلفا، فلسفه ی یونانی به عربی منتقل شد. از این جهت در عهد عباسیان بحث های عقلی و فلسفی رشد کرد و در همین زمان هم تصوف، ظاهر شد و بعضی از مردم به ریاضت و مجاهدت با نفس روی آوردند. در این میان، گروه سومی از مردم به حدیث روی آوردند و فهم قرآن را منحصر در معصوم(ع) دانستند. این در حالی است که در عصر ما بر اثر توسعه ی علوم و دانش های تجربی، و برخورد با فرهنگ غرب به تفسیر علمی و هرمنوتیکی روی آوردند.در پی این تغییر و تحولات، هر گروهی با گرایش فکری خاص خود به تفسیر قرآن روی آوردند؛ گروهی با روایات، عده ای با مباحث کلامی، برخی با مباحث عقلی و فلسفی و عده ای دیگر با صوفی گری به تفسیر قرآن پرداختند. از این رو عوامل داخلی و خارجی متعددی دست به دست هم دادند و اختلاف در فهم قرآن پدید آمد.بررسی شیوه های گوناگون، در فهم قرآن نشان می‌دهد که بسیاری از مطالب آنان خالی از انحرافات و خطاهای فکری نیست، زیرا در میان آنها تحمیل آرا و افکار، یا تفسیر به رأی نیز به چشم می‌خورد و این خود خطری بزرگ برای دین اسلام و معارف حقیقی قرآن محسوب می‌گردد. اگر چه پیشرفت و گسترش مباحث علمی و دینی را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر عوامل اختلاف در فهم قرآن به صورت منسجم جمع بندی شود و از زوایای مختلف و بدون یک جانبه نگری، از سر تعمّق به مسائل، نظری افکنده شود، می‌توان به شیوه ی صحیح فهم قرآن دست یافت. توجه به مباحثی از قبیل تفسیر به رأی، تأویل، معرفت ظاهری، معرفت درونی، باطن و هرمنوتیک نشان می‌دهد که شیوه ی صحیح در فهم قرآن در گرو خود داری از تحمیل پیش فرض ها و آراء در فهم قرآن، جاری نمودن قرآن در همه ی زمان ها و مکان ها و توجه به شأن و منزلت والای اهل بیت پیامبر(ص) می‌باشد.

خداوند متعال در قرآن کریم از عالمگیر شدن دین مبین اسلام در سطح جهان و جهانی شدن آن خبر داده است که مفسران قرآن با توجه به روایات وارده در ذیل این آیه و دیگر روایات معتقدند که این مسئله در زمان حضرت مهدی به وقوع خواهد پیوست که اصطلاحا از آن بعنوان مهدویت و یا اعتقاد به آمدن موعود یاد می شود. آنچه که در این رساله به آن پرداخته شده است این است که اعتقاد به آمدن منجی موعود در پایان تاریخ اختصاصی به مسلمانان و یا شیعیان ندارد بلکه یک اعتقاد همگانی است که اکثر پیروان ادیان بالاخص ادیان آسمانی به آن اعتقاد دارند و تفاوتشان در این است که در اسلام به صورت تفصیلی و با جزئیات بیشتر و دقیق تر از منجی موعود سخن به میان آمده است. در روایاتی که درباب منجی موعود در اسلام وارد شده است از تشکیل حکومت واحد جهانی به دست وی و جهانی شدن دین مبین اسلام و همچنین از شکوفایی و پیشرفت علوم به نحوی که مومن اگر در شرق عالم باشد برادرش را در غرب عالم می بیند و بلعکس و یا اینکه به یاران قائم که برای ماموریت اعزام می شوند گفته می شود که اگر مشکلی برایتان پیش می آمد و حکم مسئله ی را نفهمیدید به کف دست تان نگاه کنید و ... سخن گفته شده است این سوال برای مان پیش می آید که آیا این بحث با بحث جهانی سازی که امروزه مطرح است ارتباط ندارد ولی در نگاه عمیقفهمیده می شود که بین این دو نوع از جهانی سازی هیچ گونه تشابهی وجود ندارد زیرا جهانی سازی فعلی که سردمدار آن غربیها و بالخصوص آمریکاییها می باشند با پیروی از اصول لیبرال دمکراسی به دنبال استعمار و استثمار از نوع جدید آن است که با پوشش جهانی سازی صورت می گیرد و روز به روز منجر به افزایش اختلاف طبقاتی بوجود آمدن دو قطب شمال و جنوب افزایش بی بند و باری و از بین رفتن دین و معنویت و نظام خانواده می گردد ولی در مقابل در جهانی سازی مهدوی سخن از حاکمیت توحید برقراری عدالت مساوات امنیت و از بین رفتن فقر و فساد و تحکیم نظام خانواده می باشد.

یکی از رایج‌ترین شیوه‌های بیان در قرآن کریم، اسلوب استفهام است. این اسلوب در بیان عواطف و حالات درونی انسان و رساندن معنای بسیار با لفظی اندک و دعوت مخاطب به راه صحیح با لطیف‌ترین حالت، از سایر اسالیب انشا قوی‌تر می‌باشد. در سراسر قرآن حدود 1260 مورد استفهام آمده است و در اغلب این موارد استفهام در معنای حقیقی خود به کار رفته است، اما دسته‌ای از این استفهام‌ها در معنای دیگری آورده شده‌اند کهاندیشمندان مسلمان به ویژه مفسران در پی کشف اغراض نهفته در ورای استفهام‌های قرآن بوده‌اند.از این رو این پژوهش سعی دارد استفهامات سه جزء دوم قرآن از دیدگاه مفسران شیعی را مورد بررسی قرار دهد. بدین گونه که در ابتدا به معرفی تفاسیر مهم علمای شیعه و ذکر ویژگی‌های آنها پرداخته و سپس اغراض بلاغی و زیبایی‌های استفهام را در سه جزء دوم قرآن کریم از دیدگاه مفسران شیعه مطرح می‌نماید.نتیجه این که این استفهام ها اغلب در معنای یکسانی نیامده است وبیشتردر معانی انکار،تقریع،توبیخ وتعجب به کار رفته است .همچنین مفسران با هم در برداشت خودازمعانی استفهام اتفاق نظر ندارند و این امر به ذوق ادبی ایشان مربوط است.

رساله حاضر با موضوع تفسیر تطبیقی آیات غدیر در چهار فصل تدوین شده است : فصل اول ، شامل چهار گفتار است. در گفتار اول از کلیات بحث شده و در گفتار دوم مفاهیم لغوی و اصطلاحی امام و امامت، خلافت، عصمت، تفسیر و در گفتار سوم به مبانی مشترک تفسیری فریقین پرداخته شه است، در گفتار چهارم مبانی مختص فریقین بحث شده است. فصل دوم، شامل آیه تبلیغ (قبل از غدیر) در چهار گفتار، در گفتار اول آیه تبلیغ از دیدگاه مفسران بررسی شده و در گفتار دوم آیه تبلیغ از دیدگاه روایات و در گفتار سوم به بحث غدیر پرداخته شده و در چهارمین کفتار به نقد و بررسی شبهات حدیث غدیر پرداخته شده است. در فصل سوم ، آیه اکمال (حین غدیر) در طی سه گفتار از دیدگاه مفسران، دیدگاه روایات در باره آیه اکمال، بررسی شبهات آیه اکمال. در فصل چهارم آیه سئل سائل (بعد از غدیر) در سه گفتار بررسی شده در گفتار اول دیدگاه مفسران مطرح گردیده و در گفتار دوم روایات بیان شده و در گفتار سوم به بررسی شبهات آیه پرداخته شده است. در هر یک از فصول ابتدا آیهمربوطه را آورده، سپس واژگان مهم آیه را معنی نموده و در ادامه دیدگاههای مفسرین اهل سنت و شیعه و روایات اهل سنت و شیعه و همچنین به بررسی شبهات پرداخته شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این پایان نامه در یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه تنظیم شده است و عنوان آن تفسیر تطبیقی تولی و تبری و آثار آن از قرآن و حدیث میباشد. مقدمه پژوهش: در مقدمه کلیات موضوع مورد بحث اعم از تبیین موضوع، اهمیت موضوع، تاریخچه و پیشینه پژوهش و طرح سوالات اصلی و فرعی و فرضیه های بدویو اهداف و روش پژوهش ذکر شده اند. فصل اول: در این فصل پس از ذکر مطالب مقدماتی، مفهوم شناسی واژگان اصلی و فرعی و همچنین تولی و تبری در قرآن و حدیث و اقسام آن و در آخر بررسی تطبیقی بعضی از آیات تولی و تبری انجام شده است. فصل دوم: در فصل دوم عوامل و راهکارهای رسیدن به تولی و تبری را زیر بحث قرار دادیم و در این فصل مباحثی مانند محبت خدا و راه رسیدن به این محبت را بیان کرده ایم که یکی از مطالب عمده این فصل را تشکیل میدهد. سپس به برخی از علائم و نشانه ای محبت خدا که در منابع معتبر فریقین بدان اشاره شده است را متذکر شدیم و سپس تولی و اطاعت از رسول خدا و اولیای پاک او را نیز مطرح کرده ایم و نمونه هایی از سیره و منش این معصومین را گشوزد کرده ایم. فصل سوم: در این فصل به یکی از مباحث مهم تولی و تبری که عبارت است از موانع و آسیبهای این دو پدیده مورد پژوهش قرار داده و بیان شد که موانع به اقسام مختلف تقسیم میشوند و اقسام مختلف آنها را از منابع فریقین جمع آوری کرده مورد بررسی قرار گرفت. و بالاخره به این نتیجه رسیدیم که نافرمانی خدا و اولیای پاک او چه پیامدهایی را به دنبال دارد و چگونه انسان را در گمراهی و ضلالت سوق میدهد. فصل چهارم: در ادامه بحث تولی و تبری به یکی ازآثار مهم این دو مقوله که آثار فردی میباشد پرداخته ایم و بیان شد که جلب رضایت محبوب چگونه ممکن است و دایره محبت و دوستی چقدر گسترش دارد و چه پیامدهای خوشایندی را به دنبال دارد و انسان امروزه که یکیه از گمشده های او آرامش روانی اوست چگونه میتواند آن را به دست آورد. فصل پنجم: در فصل آخر این پژوهش که یکی از مهمترین فصلهای این موضوع به شمار می‌آید به آثار اجتماعی تولی و تبری توجه ویژه‌‌ای شده‌است و بیان شد که چگونه می‌توان بین مسلمانان امروزه پیوندهای قلبی و عاطفی ایجاد کرد تا به وسیله این مهمترین عامل وحدت و انسجام مسلمانان را در اقصی نقاط گیتی عمل کرد و این انسجام و اتحاد چه ثمرات نیکویی را به دنبال دارد.