جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحلیلی است است قرآنی از غزوات پیامبر و سیره نظامی آن حضرت. در این رساله نخست دیدگاه قرآن کریم در مورد جنگ و جهاد با کفار و حکم جهاد ابتدایی و دفاعی از نظر اسلام مطرح شده، آنگاه جنگ های پیامبر اسلام در قبل و بعد از فتح مکه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بررسی عوامل شکل گیری جنگ بدر و پیروزی مسلمانان در این جنگ، بررسی علل شکست مسلمانان در جنگ احد و نافرمانی از فرمان رسول خدا و همچنین عبرت گیری مسلمین از این شکست و بررسی تاریخی و قرآنی جنگ های خندق، خیبر، غزوه حمراء الاسد و سایر غزوات پیامبر از مهمترین مباحث مطرح شده در این رساله می باشد.

موضوع این تحقیق جهاد ابتدایی است و مطالب اصلی آن در دو فصل آمده است: در فصل اول از این موضوعات بحث شده است: معنای جهاد، جهاد از نظر اصطلاح شرع، مقصود از جهاد اصغر، اهمیت جهاد از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه، معنی جهاد ابتدایی، آیاتی از قرآن در تأیید جهاد ابتدایی، جهاد ابتدایی از نظر روایات خاصه و عامه. در فصل دوم این موضوعات بررسی شده است: ارزش و اهمیت جهاد اصغر، اقسام جهاد اصغر، جهاد برای نابودی شرک و بت پرستی، جهاد دفاعی، آزادی چیست، تعریف جامع درباره آزادی، آزادی در اسلام، اقسام آزادی، آزادی فردی، آزادی فکری و عقیدتی، آزادی سیاسی، بعضی از نتایج و لوازم آزادی، محدودیت آزادی.

موضوعات مورد بحث در این پایان نامه به این شرح است: معنای حسد، فرق آن با غیرت و نصیحت، فرق حسد با غبطه، رقابت واجب، حسد مستجب و مباح، غبطه مباح یا مستحب، اسباب غبطه، مراتب غبطه، مراتب حسد، حدیثی از امام جعفر صادق(ع) در مورد ریشه ی حسد، مفاسد و آثار سوء حسد (زوال ایمان، زوال حسنات قلبی و بدنی، عمل نیک شخص حسود به صورتش می خورد، عبادت بی روح)، حسادت ابلیس و بنی امیه، حسود مورد خشم خداست، حسد آفت دین است، حسود فشار قبر دارد، حسد انسان را از راه راست منحرف می کند و به انجام کارهای بد و گناه می کشاند، حسود می خواهد بر قدر غلبه کند، حسود با خودش دشمن است، حسادت در چند مورد جایز است، حسد با عصمت پیغمبران نمی سازد، درمان عمومی حسادت، درمان علمی حسادت، خداوند از آدم حسود انتقام می گیرد، حسود همیشه تنهاست، حسود پیشرفت نمی کند، اظهار حسد حرام است، دلیل بر حرمت حسد، رقابت غیر از حسادت است.

دوران جوانی مهمترین دوران زندگی هر فرد است و اگر بخواهیم دوران زندگی را تقسیم کنیم در ابتدا دوره ی قبل از تولد است که نوزاد در درون رحم مادر است و بعد از این دوران کودکی است و پس نوجوانی و بعد هم جوانی و در نهایت پیری است و دوران جوانی سنی بین 18 تا 30 سالگی است. من در این رساله موضوع جوان را به دلیل اهمیت و ارزشی که دارد از دیدگاه قرآن و روایات بررسی کردم. و هدف این نوشته این است که بدانیم جوانی بهترین فرصت در زندگی است که با استفاده ی درست از آن می توان به درجات عالی سعادت و کمال رسید و زمینه ی زندگی سالم و مورد نظر اسلام را در بقیه ی عمر در دوران بزرگسالی فراهم آورد. این رساله ابتدا به تعریف دوره ی جوانی می پردازد که سنی است بعد از دوران نوجوانی و مهمترین دوران شکل گیری شخصیّت جوان است که اگر خوب هدایت نشود دچار انحراف می شود. در فصل دوم بحث تربیت جوان را مطرح می کند که دوران به فعلیت رساندن استعدادهای درونی او است و به اهمیت بحث تربیت نظر دارد تا جایی که با الهام از قرآن کریم تربیت را مقدم بر تعلیم ذکر می کند. فصل سوم که شامل تهاجم فرهنگی است نمونه هایی از تهاجم فرهنگی و نفوذ فرهنگ بیگانه در جوانان و راه های مقابله با این تهاجم را بیان می کند. و سپس جوان را از منظر قرآن و در سطور تاریخ و روایات بررسی می کند و جوانانی چون حضرت یوسف – علیه السلام-، حضرت مریم، حضرت یحیی – علیه السلام- و ... را بیان می کند که نمونه و سرمشق در زمینه های مختلف می باشند و هم چنین در این رساله علاوه بر زندگانی پیامبر – صلی الله و علیه و آله و سلّم- زندگی امامان – علیه السلام- را در جوانی مطرح می کند. برای رسیدن به این مقصد از کتب معتبر روایی هم چون اصول کافی و نهج البلاغه و تفاسیر نمونه، المیزان استفاده کرده ام. جوانی، بهار زندگی است؛ بهاری ارزشمند ولی زودگذر از این جمله این گونه می توان برداشت کرد که جوان ما نیازمند راهنمایی است و بسیاری از تصمیماتی را که بدون راهنمایی می گیرد راه به بی راهه می برد پس اگر از این مسئولیت شانه خالی کنیم این فرصت ارزشمند از دست خواهد رفت. واژه های مورد استفاده شده در پایان نامه : خانواده: خاندان، اهل خانه، اهل بیت، دودمان. معنای مورد نظر اهل خانه است. اجتماع: 1- گردآمدن، تجمع، انجمن شدن، فراهم آمدن. 2- اتفاق کردن بر چیزی. 3- گروهی فراهم آمده. تعلیم : آموختن، دانش، یاد دادن. معنای مورد نظر یاددادن است. دین : 1- نام ایزدی است . 2- آیین و کیش . 3- راه و روش اسلام محمدی. غریزه : 1- سرنوشت، طبیعت طبع. 3- ملکه ای است که از آن صفات ذاتی صادر شود. 3- استعدادی که جبران را خود به خود یعنی پیش از تجربه با اجرای اعمال مفید برمی انگیزد. منظور سرشت و طبیعت است. این جانب در این رساله که عنوان جوان از منظر قرآن و روایات است کوشیده ام دوران جوانی را با توجّه به مجال مختصر و محدود بررسی کنم.

موضوع تحقیقی که در پیش رو دارید، جهاد از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. هدف از ارائه این تحقیق، اولاً آشنایی بیشتر افراد جامعه با امر واجب دینی جهاد می باشد. با توجه به روحیه استعمارگری و سلطه قدرتهای متجاوز در جهان امروز، همچون آمریکای جنایتکار و اسرائیل غاصب، هر روز شاهد تجاوز و تعدی این دو قدرت هستیم. بر آن شدیم که با ارائه این تحقیق، مسلمانان را نسبت به وظیفه جهاد بیشتر آگاه کنیم تا با استمداد از دستورات کتاب آسمانی قرآن کریم و ائمه علیهم السلام به دفاع از کشور و کیان اسلامی بپردازند. ثانیاً تبیین جایگاه جهاد اسلامی در اذهان ملتها و معرفی آن به افرادی که، تصور می کنند اسلام دین خشونت است، در صورتی که دین اسلام، دین صلح و محبت است و تا زمانی که بتواند مشکلات میان جوامع را از طریق مسالمت آمیز و گفتگوی منطقی برطرف کند، دست به جنگ و نبرد نمی زند. بیشتر افراد جهاد را در میدان مبارزه می دانند، در حالی که جهاد واقعی، جهاد اکبر یا جهاد با نفس است و به عبارتی مبارزه با خواهش های نفسانی می باشد. اگر افراد بتوانند در جبهه جهاد با نفس ( دشمن درونی) پیروز شوند، به راحتی در جبهه جهاد با دشمن بیرونی به موفقیت دست می یابند. با این رویکرد، جهاد و فلسفه وجوب آن از دیدگاه قرآن کریم و سیره ائمه علیهم السلام مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه حدود و آداب جنگ، که شامل رعایت ارزشهای انسانی در جنگ، پیروزی و شکست در جنگ، سیره معصومینعلیهم السلام در جنگها، وجوب جهاد، اقسام جهاد، جهاد با کفار، شرایط قرارداد ذمه، پرداخت جزیه، مقام و فضیلت مجاهدان، صفات مجاهدان حقیقی، برترین مجاهدان، دیون مجاهد، رضایت والدین، جهاد و زن، شهید و جایگاه آن، مکان و زمان جنگ، فلسفه تحریم جنگ در ماه های حرام، پیامدهای ترک جهاد، اسیران جنگی، غنائم جنگی، صلح، جمهوری اسلامی و دفاع مقدس و... فصل ها و تا حدودی بخش های این تحقیق را به خود اختصاص داده است. در ابتدا با مراجعه به قرآن کریم که حکم کلی احکام را بیان فرمواه، حکم جهاد را بدست آوردم. سپس به کتابهای تفسیری، روایی، فقهی و کتابهایی که در این زمینه ( جهاد) به تألیف رسیده است، مراجعه کردم. روش کار بصورت کتابخانه ای بوده، در ابتدا با مراجعه به کتابخانه، مطالب را در فیش ها نوشته و پس از قرار دادن مطالب در کنارهم، به تنظیم فصل ها و بخش ها پرداختم. در نهایت امر، آنچه که شاکله تحقیق را تشکیل می دهد این است که: جهاد درونی که همان مبارزه با هواهای نفسانی است، زمینه ساز پیروزی فرد و جامعه در مقابل دشمن بیرونی می گردد و جامعه با داشتن روحیه جهاد، می تواند به استقلال و خودکفایی برسد. در مطالب جمع آوری شده، مسأله دفاع نیز مورد بررسی قرار گرفته است، زیرا بیشتر فقهای محترم، این عقیده و نظر را دارند که در زمان امام علیه السلام و نائب خاص او جهاد واجب می باشد. در بقیه زمان ها مسأله دفاع از مملکت و حیثیت اسلامی مطرح می گردد. واژگان کلیدی که در این تحقیق بکار گرفته شده عبارت است از: 1. جهاد 2. قتال 3. دفاع 4. جهاد عینی 5. جهاد کفایی 6. اسیر 7. غنائم 8. صلح 9. شهید

پژوهش حاضر با موضوع « بررسی اوصاف پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) در قرآن کریم» با هدف بررسی و شرح آیاتی که پیرامون اوصاف پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) در حوزه های فردی و اجتماعی وسیاسی, نازل شده , صورت گرفته است. خداوند در قرآن, پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) را « اسوه الحسنه » معرفی نموده و اطاعت از ایشان را بر همه واجب دانسته است. از این رو لزوم الگو گیری و تبعیت از ایشان نیاز به شناخت آن حضرت دارد. بهترین معرف شخصیت ایشان , آیات قرآن کریم است. زیرا قرآن سندی محکم و موثق و به دور از افراط و تفریط در بیان ویژگی های آن حضرت می باشد. در طول تاریخ بسیاری از نویسندگان , به بیان و شرح ویژگی های پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) پرداخته اند. اما برخی از آنها بیانی تاریخی داشته و برخی دیگر , از روایات استفاده نموده و برخی مطالب را به صورت کلی بیان داشته و یا بنا بر اختصار داشته و شرح وتوضیح نداده اند و یا فقط به یک جنبه از ویژگی های آن حضرت پرداخته اند. اما پژوهش حاضر به شرح آیات که پیرامون اوصاف آن حضرت نازل شده, پرداخته است. از آنجا که موضوع این پژوهش دینی و وحیانی است, پژوهشگر از طریق بررسی منابع و متون تفسیری قرآن و استخراج آیات و روایاتی که به تو صیف پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلّم) پرداخته در جهت تحقق اهداف خویش کوشش نموده است. در حوزه اوصاف فردی, در قرآن برای پیامبر خاتم ( صلی الله علیه و آله و سلّم) و یک سلسله فضایل و مزایا ذکر شده است که برخی از آنان جزء فضایل عامه و خطوط کلی نبوت است که تمام انبیای الهی از آنها بر خوردارند . برخی دیگر فضایل خاصه آن حضرت می با شد که با عنایت الهی به خاطر افضلیت بر دیگران واجد آنهاست و پیامبران دیگر از آنها بی بهره اند . در حوزه اوصاف اجتماعی و سیاسی, نیز مسائلی مطرح است که دراین پژوهش تحت عنوان " حاکمیت سیاسی پیامبر در قرآن" مورد بررسی قرار گرفته است. آیاتی در قرآن به شئون پیامبر در حاکمیت بین مردم در امور اجتماعی و سیاسی اشاره دارد و آیاتی دیگربه روشهای ایشان در تبیین رسالت اشاره شده و سیر دعوت به اسلام را بیان می کند . در آیاتی دیگربه اقداماتی که در راستای تشکیل حکومت الهی انجام داده اند اشاره دارد. واژگان کلیدی این رساله عبارتند از : اخلاق, اوصاف, پیامبر, حاکمیت , خاتمیت, سیاست, شرح صدر, شفاعت, عبودیت, عصمت, فضائل.

در این پایان نامه خطوط کلی نظریه جنگ روانی درآینه قرآن و تاریخ پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله با توجه به تحول تاریخی و نظرگاه نوین تبیین شده است. جنگی که نه باآلات وافزار معمول نظامی بلکه با اشاعه روح یأس وترس و وحشت در صفوف ارتش دشمن و پشتوانه فکری و مردمی او از سویی و تقویت روحیه ملی ونظامی در صفوف خود از سوی دیگر، شکست را بردشمن تحمیل می نماید. نویسنده در این تحقیق به این سؤالات پاسخ می دهد: آیا در قرآن و سیره نبوی،شواهدی بر وجود چنین جنگی از سوی دشمن متجاوزخارجی و یا توطئه گران داخلی به چشم می خورد؟برخورد پیامبر صلی الله علیه وآله در قبال چنین ترفندهایی چگونه بوده است و چنانچه پیامبر، خود به چنین جنگی دست یازیده است چه اهدافی را در پیش روی داشته است؟

این پژوهش در هشت فصل با این موضوعات تنظیم و تدوین یافته است: فصل اول، معنای جهاد: واژه یِ جهاد، اصطلاح جهاد از دیدگاه شرع; فصل دوم، حکمت وجوب تشریع جهاد: جهاد و آزادی عقیده، پیشینه یِ جهاد و قتال در حرکت انبیا; فصل سوم، اهداف جهاد: اهداف اصلی و اهداف جنبی، سخنی از مرحوم کاشف الغطاء در تشریع اهداف جنگ در اسلام; فصل چهارم، سیر تحول آیات جهاد در قرآن; فصل پنجم، زمان تشریع جهاد اسلامی: جهاد اسلامی در سور مدنی (بررسی مسائل جهاد در سوره یِ بقره، انفال، آل عمران، احزاب، محمّد(ص)، فتح، حج، توبه، نصر); فصل ششم، اقسام جهاد: جهاد اکبر، جهاد اصغر، جهاد دفاعی، جهاد ابتدایی، جهاد آزادی بخش; فصل هفتم، تأمّلی چند پیرامون مسائل جهاد: دشمن شناسی و دشمن ستیزی از دیدگاه قرآن، عوامل پیروزی و شکست، فضیلت و برتری جهادگران، نکوهش کاهلان و سستی کنندگان در جهاد، آمادگی روحی برای جنگ، استقامت و پایداری در مقابله با دشمن (آیاتی که شدّت و سرسختی در حین نبرد را لازم و ضروری می شمارد)، امدادهای غیبی در جنگ، هجرت و جهاد، آثار جهاد، برخی از قوانین جنگ; فصل هشتم، اهمیت و فضیلت جهاد اصغر از دیدگاه روایات.

رساله حاضر در ده فصل حسد را با تکیه بر آیات و روایات بررسی کرده است: فصل اول، کلیات؛ فصل دوم، تعریف و احکام حسد و غبطه؛ فصل سوم، ابعاد حسد؛ فصل چهارم، نشانه های حسود؛ فصل پنجم، قرآن و حسد؛ فصل ششم، ریشه های حسد و عوامل رشد آن؛ فصل هفتم، توارث و سرایت حسد؛ فصل هشتم، زیان های حسد؛ فصل نهم، بهداشت از حسد؛ فصل دهم، درمان حسد

این پایان نامه در چهار بخش با این موضوعات حدود آزادی را در قرآن و حدیث مورد بحث و بررسی قرار داده است: بخش اول، مباحث مقدماتی: معنای لغوی و اصطلاحی آزادی، مبدأ پیدایش مباحث آزادی و مصادیق آن، ضرورت تعریف آزادی، آثار شناخت آزادی؛ بخش دوم، بررسی منشأ و مبانی آزادی و حدود آن: فلسفه و منشأ آزادی و حدود آن، مرجع تبیین آزادی و تعیین حدود آن، جایگاه آزادی انسان، اصول و مبانی تعیین حدود آزادی؛ بخش سوم، بررسی ابعاد گوناگون آزادی: آزادی محدود و نامحدود، آزادی فردی و اجتماعی؛ بخش چهارم: رابطه ی آزادی با دیگر مفاهیم اجتماعی و اعتقادی.