جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحت عنوان بررسی غفلت از دیدگاه قرآن و حدیث که سعی شده است با بهره گیری از آیات قرآن و تفاسیر و همچننی روایات و کتب اخلاقی که بیانگر غفلت و غفلان هستند، بنیاد کار پی ریزی و ابعاد مختلف موضوع در پنچ بخش تدوین شود. بخش اول به بررسی کلیات اختصاص داده شده است. که عبارتند از تعریف لغوی و اصطلاحی غفلت و زمینه بیان مسله غفلت در قرآن و حدیث. بخش دوم در برگیرنده ماهیت و مراتب و انواع غفلت است که مهمترین فصل برای شناخت این معضل بزرگ است. بخش سوم بررسی عمده ترین زمینه های غفلت در دو موضع متفاوت درونی و بیرونی را در بر گرفته و به عوامل بروز غفلت و نقطه آغاز خطای بشر اشاره شده است. پیامدهای غفلت اعم از دنیوی و اخروی بررسی شده و با طرحی نو نمونه های قرآنی مصادیق غلت ذکر گردیده است. در بخش پایانی پیشگیری و روشهای درمان غفلت ‬و نسخه اصلی درمان این درد فراگیر که همان ذکر است ارائه شده است

این تحقیق برآن است که با توجه به آیات قرآن کریم ، تفاسیر و کتب تربیتی و اخلاقی به بررسی «نکات تربیتی – اخلاقی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن» بپردازد. ضمن بیان واضح و روشن از ابعاد مختلف مسئله با استشهاد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و سئوالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است ؛ 1- داستان حضرت نوح (ع) در قرآن چگونه بیان شده است ؟ 2- نکات تربیتی – اخلاقی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن کدام اند ؟ در فصل دوم با عنوان مرور مطالعاتی کتابهایی مرتبط با موضوع از جمله : «قصه و نکات تربیتی آن در قرآن» اثر سید سعید مهدوی ، «قصص قرآن یا تاریخ انبیا از آدم تا خاتم النبیین (ع)» اثر سید هاشم رسولی محلاتی ، «همراه با پیامبران در قرآن» اثر عفیف عبدالفتّاح طبّاره و کتاب «قصه های قرآن» برگرفته از تفسیر نمونه ، اثر سید حسین حسینی مورد بررسی قرار گرفته تادر راستای پیشینه و زمینه مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد . با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فصل چهارم نیز با توجه به پرسش های تحقیقاتی به دو بخش با عناوین : 1- بیان داستان حضرت نوح (ع) در قرآن 2- نکات تربیتی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن ، تقسیم بندی شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است . که در بحث نتیجه گیری به نتایج ذیل دست یافته ایم : حضرت نوح (ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که در بین قومی سرکش و غیرقابل هدایت مبعوث شد و باصبر و تلاش فراوان و استفاده از راههای تبلیغی گوناگون برای هدایت آنان تلاش نمود ، اما هیچ کدام از این تلاش های او جز لجاجت قومش پاسخی نداشت . سرانجام عذاب الهی آنان را به جزای اعمالشان رساند . خداوند دربیان این داستان اهداف تربیتی – اخلاقی زیادی قرار داده است که عبارتند از: 1- اهداف رسالت نوح (ع) 2- دعوت به رعایت تقوا به عنوان منشا همه فضایل 3- جایگاه معنوی حضرت نوح (ع) با توجه به اوصافش در قرآن که عبارتند از : الف ) صالح بودن ، ب) محسن بودن ، ج) شکرگذار بودن ، د) امین بودن ، ه ) عبد بودنو... 4- صبر و بردباری حضرت نوح (ع) 5- باادب بودن حضرت نوح (ع) 6- نصح و خیرخواهی حضرت نوح (ع) 7- نذیر و مبین بودن حضرت نوح (ع) 8- توبه آن حضرت از گناه ناکرده 9- علت هلاکت کنعان 10- بررسی ملاک فضیلت و برتری از دیدگاه قرآن 11- استهزای دشمنان نسبت به حضرت نوح (ع) وجواب ایشان در برابر آنان 12- محبت خداوند به حضرت نوح (ع) 13- پیوند مکتبی مافوق پیوند خویشاوندی است . 14- اجرای سنت هلاکت در مورد قوم نوح (ع). در مورد محدودیت های تحقیق تکراری بودن مطالب در کتب قصص و عدم بررسی نکات تربیتی قصه های قرآن به طور جداگانه و مستقل را می توان نام برد و پیشنهاد می شود تا محققان این موضوع و موضوعات مشابه آن را به صورت دقیق تر مورد توجه قرار داده و آنها را از بعد تربیتی – اخلاقی مورد بررسی قرار دهند .

در تاریخ زندگی انبیا (ع) همواره مخالفانی وجود داشتند که به لحاظ دارا بودن موقعیت های مختلف اجتماعی، اعتقادی، مذهبی و... در مسیر دعوت و انذار انبیا(ع)، خلل ایجاد می نمودند و به هر طریقی سعی داشتند دین لهی را از بنیان بر اندازند و یا حداقل به انحراف بکشانند. نبی مکرم اسلام(ص) نیز از این جریان تاریخی، مستثنی نبودند؛ مخالفان مکی پیامبر(ص) نیز به ابراز مخالفت با دین و پیامبری آغاز نمودند که درصدد اصلاح اعتقادات، ارزش ها و بسیاری نابسامانی های حاکم بر جامعه آن روز، برآمده بود؛ از این رو زعما، متمولین و بعضا اهل کتاب که دارای منافع اجتماعی، اقتصادی یا مذهبی بودند، به مخالفت با آن حضرت(ص) برخاستند و در جریان اعمال این مخالفت ها، از هیچ ابزار و شیوه ای کوتاهی نکردند؛ بنابراین بررسی و تحلیل شیوه های ابراز این مخالفت ها در دوران مکی، به لحاظ تأثیرگذاری منفی در سطح عمومی جامعه و سوق دادن توده مردم به سوی تشکیک در امر حقانیت پیامبر(ص) و کند نمودن روند پیشرفت اسلام، حائز اهمیت می باشد. تحلیل و بررسی دقیق این مخالفت ها و البته بررسی شیوه های مواجهه پیامبر(ص) با مخالفان چهره حقیقی و انگیزه دشمنان و معاندان مکی پیامبر(ص) را بهتر می شناساند و عواملی را که در خصوص ابراز مخالفت هایشان از آن بهره می بردند، به خوبی بیان می نماید؛ همچنین بررسی شخصیت هر یک از مخالفان مکی پیامبر(ص) از این جهت حائز اهمیت است که بدانیم آیا آنان از سر جهل و عدم درک سخنان پیامبر(ص)، با آن حضرت(ص) به مخالفت برخاستند و یا در عین درک و آگاهی نسبت به سخنان پیامبر(ص) وعلم و به حقانیت آن حضرت(ص) به مخالفت با دین و سخن الهی مبادرت نمودند و به گزینش عالمانه برخی شیوه ها اقدام کردند؟! در این پژوهش، ضمن فصل کلیات، به بررسی اجمالی زندگی برخی مخالفان برجسته و موقعیت اجتماعی آنان و همچنین به بیان برخی مخالفت های آنان که با پیامبر(ص) ابراز داشتند در دوران مکی می پردازیم، سپس در فصل دوم به بررسی و تحلیل مخالفت ها، انگیزه آنها و معرفی شخص مخالف و نیز به حسب مورد به بیان مواجهه پیامبر(ص) با هر یک از مخالفت ها می پردازیم و این جریان را با توجه به سیر تاریخی نزول سور مکی دنبال می کنیم؛ فصل سوم نیز به نتیجه گیری از این موضوع اختصاص دارد./

این پایان نامه مشتمل بر سه فصل است. فصل اول باعنوان تربیت و قصص قرآن، شامل مباحثی است درتعریف تربیت، الگوگیری از زندگی انبیاء و کمالات نفسانی و فضائل اخلاقی و صفات مشترک حضرت ابراهیم (ع) و حضرت موسی (ع). فصل دوم حاوی نشانه ها و روشهای تربیتی در زندگی حضرت ابراهیم(ع) است و سرانجام در فصل سوم، نشانه ها و روشهای تربیتی در زندگی حضرت موسی (ع) بررسی شده اند.

موضوع تحقیق حاضر بررسی مباحث علوم قرآنی در تفسیر نمونه و هدف آن برجسته ساختن دیدگاههای مفسر در این علوم است. در آغاز با نگاهی به طرح کلی تحقیق و تعریف علوم قرآنی و معرفی تفسیر نمونه به بیان هدف و پیشینة تحقیق و مفهوم شناسی وحی پرداخته شده و این واژه در لغت و قرآن و سنت مورد بررسی واقع و ابعاد زمانی و مکانی آن نسبت به غیر انبیاء تشریح و وحی نبوی و محمدی و جایگاه وحیانی قرآن و نفوذناپذیری آن با نقد افسانه های ورقه بن نوفل و غرانیق تبیین شده و دربارة کاتبان وحی و زبان وحی نیز سخن گفته شده است. دربارة نزول و تعریف آن و اقسام و مراحل و علل و آثار هر یک و آغاز و پایان و مدت نزول و فترت آن بحث شده و واژه های تنزیل و تأویل در لغت و قرآن و همچنین دربارة نشانه گذاری قرآن و رسم الخط آن و تعریف آیه و سوره نیز مطالبی بیان شده است. در فصلی دیگر به بیان ابعاد موضوع، کیفیت جمع آوری قرآن و دلایل عقلی و نقلی آن از دیدگاه شیعه وسنی پرداخته شده و دیدگاه مخالفین نیز تشریح و نظر مفسر دربارة مصحف امام علی(ع) و نظم آیات قرآنی بیان و عاملین جمع آوری قرآن نیز معرفی شده اند. نسخ در قرآن مبحث دیگری است که تعریف آن و حقیقت و هدف و اقسام آن تبیین و مخالفان آن معرفی و فرق آن با بدا تشریح و موارد آن به صورت مبسوط ذکر شده و دیدگاه مفسر در موضوعات مختلف مورد نقد قرار گرفته است. عناوین محکم و متشابه و تعاریف هر یک در لغت و اصطلاح قرآن بررسی و تحلیل و علت وجود آیات متشابه و روش فهم آن، تبیین شده ونمونه هایی از آیات متشابه ذکر و حروف مقطعه تشریح و دیدگاههای مختلفی که دربارة آن ابراز شده، بیان شده است. فلسفة اعجاز قرآن و دلایل آن و ابعاد مختلف اعجاز از نظر لفظی و محتوایی و علمی و تاریخی، یکی دیگر از مباحث مورد بررسی است. در فصل پایانی، مصونیت قرآن از تحریف با تبیین موضوع و ذکر اقسام آن و بیان دیدگاه مشهور آغاز و با تشریح دلایل عدم تحریف از منظر قرآن و روایات و عقل ادامه و با نگاهی به کتاب فصل الخطاب و نقد تفسیر پایان یافته است./

در این پایان نامه دیدگاه مفسران اهل سنت در خصوص آیاتی که در شأن امام علی(ع) نازل شده، بررسی گردیده و مطالب آن در دو بخش آمده است. در بخش اول، تحت عنوان کلیات از علم سبب نزول، تفسیر و تأویل، پیدایش و تحول علم تفسیر و جری و تطبیق بحث به میان آمده است. در بخش دوم، دیدگاه مفسران اهل سنت در خصوص آیات نازله در شأن امام علی(ع) که تعداد آنها به 31 آیه بالغ می شود، بررسی و نقد شده است

این رساله در دوبخش تنظیم شده است. بخش اول در چهار فصل با این عناوین تنظیم شده است: فصل اول بحث های مقدماتی، فصل دوم نگاهی به زن در ادوار تاریخ( زن در یونان، روم باستان، هند، چین، استرالیا، فرانسه، ایران، اعراب جاهلیت)، فصل سوم آفرینش زنان، فصل چهارم فضیلت زنان. بخش دوم با عنوان بررسی نقش زنان در زندگی انبیای الهی از دیدگاه قرآن می پردازد. مطالب بخش دوم به اینصورت می باشد: حوا، بلقیس، ساره همسر حضرت ابراهیم، همسران خیانتکار (نوح، لوط) زلیخا، مادر حضرت یوسف، بانوان مطروحه در زندگانی حضرت موسی، حضرت مریم، همسر حضرت زکریا، حضرت فاطمه زهرا(س)/

روایات دال بر تحریف قرآن در منابع شیعی، از جمله پدیده هایی است که کمتر از دید محققان علوم قرآنی مخفی مانده است. در میان آسیب شناسی های مختل به عمل آمده در این حوزه بررسی نقش غالیان از اهمیت ویژهای برخوردار است. غالیان به عنوان فرقه هایی منحرف و احیانا منسوب به شیعه، همواره مشکلاتی را در تعالیم و متون شیعی ایجاد کرده اند. تحقیق حاضر با عنوان ص بررسی نقش غالیان در روایات تحریف قرآن در ده فصل تنظیم شده است. فصل اول به کلیاتی در مورد موضوع تحقیق حاضر می پردازد. در فصل دوم، علل پیدایش و گسترش روایات تحریف در قالب هفت مسئله( ناقلان فرومایه، سطحی نگری، اخباری گری، روایات اهل سنت، دشمنی با تشیع، تفسیر به رأی و شرایط زمانی) مطرح می شود. ارائة تعریف و تصویری از غالیان و جریان غلو و عقاید آنان موضوع فصل سوم است. تأثیراتی که غالیان بر آموزه های شیعی داشته اند در فصل چهارم پیگیری می شود. فصل پنجم این پایان نامه به بررسی های سندی به عمل آمده روی روایات تحریف اختصاص دارد. در این فصل فهرستی از اسامی راویان پر تکرار این اسناد به دست آمده است. در فصل ششم متهمان به غلو از این فهرست استخراج شده و شرح احوال آنان در ادامه آمده است. در فصل هفتم به موضوع شناسی روایات تحریف پرداخته شده است و روشن شده است که موضوع بیشتر این روایات در ارتباط با انگیزه های غالیان است. این انگیزه ها به صورت ویژه و در قالب دو دسته انگیزه های اصل( واکنش سیاسی) و فرعی( افراط در محبت و جهل و نا آگاهی) در فصل هشتم تبیین می گردد. در فصل نهم نیز روشهایی را که غالیان برای کسب مؤیدات بیشتر جهت اثبات نظریة تحریف قرآن استخدام نموده اند در ضمن چهار عنوان ( تأویل باطل، کمک به نقل روایات سنی، جعل و تصرف،نقل روایات مشابه و متشابه) بررسی می شود و بالاخره در فصل دهم به بیان یک نتیجه گیری کلی از مجموع مباحث مطرح شده پرداخته می شود./

در تعالیم یهود، چنین ادعائی می خوانیم که بنی اسرائیل ملتی برگزیده است و این فکر باعث جرأت دادن به پیروان آن دین شده است و آنان را وادار به تجاوز و تعدی بر دیگران می کند و اینگونه است که روح تعصب نژادی و خود برتر بینی بر افراد این قوم حاکم می شود. قوم بنی اسرائیل به علت خصائص دنیا پرستی و تکبر و غروری که دارند، در طول تاریخ خود، انحرافات عظیمی را ایجاد کرده اند، و تاریخ آنان پر از ذلت و آوارگی و توسری خوردن از کشور گشاها می باشد. آنان برای رسیدن به مقاصد خود از هر مکر و ظلم و جنایتی کوتاهی نکرده و نمی کنند، و از این جهت است که انبیاء زیادی بر این قوم مبعوث شده است، چرا که هرگاه به دست پیغمبر قبلی هدایت می شدند و رو به خدا می رفتند با مرگ آن پیامبر دو مرتبه به حالت ستمکاری و سرکشی اولیه بر می گشتند و خداوند برای اصلاح آن مردم مجدداً پیغمبر دیگری می فرستاد. آیات قرآن کریم در نکوهش بنی اسرائیل با کتاب عهدین هم صدا و هم گام می باشد و در هر دوی آنها از مذمت اسرائیلیات و اعمال زشتشان و آنچه را که سزاوار عذاب و غضب پروردگار شدند، گفته شده است. در این پایان نامه، برخورد این ملت با فرستادگان الهی از دیدگاه قرآن کریم و کتاب عهدین مورد نظر قرار گرفته است. پذیرش و عدم پذیرش نبوت انبیاء، تکذیب و یا تصدیق معجزات و بینات آنان مفصلاً از دیدگاه قرآن و تورات بررسی شده و در ادامه آن به قتل انبیاء توسط این ملت و طغیان و انحراف ایشان از مسیر حق بعد از پیامبرانشان اشاره شده است. ان شاءالله که نتایج حاصل از این تحقیق و بررسی بتواند مارا در راه شناخت این قوم و یافتن صراط مستقیم یاری نماید.

چنانکه می دانیم از دیر باز در علم صرف ونحو دو مکتب متقابل پدید آمد. یکی مکتب بصری که بر قیاس اهتمام می ورزید ودر این راه از استعمال رایج عرب کمک می گرفت. سرآمد نحویان این مکتب خلیل بن احمد وسیبویه است. ومکتب دیگر مکتب کوفه بود که به اصول شنیداری توجه زیادی داشت وآن را با وجود آنکه نادر وکمیاب بود بر قیاس ترجیح می داد، از مشهورترین نحویان این گروه می توان به کسائی و فرّاء اشاره نمود. وفرّاء(متوفی207ه) از نحویان بزرگ مدرسه کوفه بشمار می رود واز مهمترین کتابهای وی، می توان به کتاب « معانی القرآن » اشاره نمود که با توانایی وید طولایی که در شناخت لغت وصرف ونحو وادبیات وبلاغت داشته توانسته است مطالب اعرابی بسیار مفید ونکته های ارزنده ای را در این کتاب بگنجاند. و در این رساله سعی بر آن است تا ضمن استخراج نظریه های نحوی فراء از کتاب « معانی القرآن»، به بررسی ومقایسه این نظریه ها با نظریهای دیگر نحویان همچون سیبویه (متوفی سال 180 ه) وخلیل بن احمد ( متوفی175ه) و ... از بصره، وکسائی(متوفی 156ه) از کوفه پرداخته شود. تا یک مجموعه کامل از اعراب قرآن کریم مبتنی بر کتاب «معانی القرآن» فراء را همراه با مقایسه آراء وی با سائر نحویان در اختیار محققان قرار دهد. وضمنا این بحث منجر به کشف نظریه های جدید نحوی فراء ونیز اصطلاحات خاص وی کوفیان خواهد شد.