جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رساله حاضر به پاسخ این سوال که «آیا انسان در افعال خود مجبور است یا اینکه در افعالش اختیار کامل دارد و به اصطلاح آموزش به او تفویض شده است یا اینکه فرض سومی در کار است؟» می پردازد.مسئله جبر و اختیار به عنوان یک مسئله فلسفی مطرح می شود که به زندگی اجتماعی همه مربوط می شود و مؤلف در پی حل صحیح همین مسئله است. مؤلف دراین میان نظریه جبریون، نظریه طرفدران امر بین الامرین و نظریه مفوضه را بیان می کند. در این رساله اساساً به اثبات اعتقاد به جبر که لازمه علومی چون روانشناسی، تاریخ، جامعه شناسی، اقتصاد، حقوق، اخلاق و سیاست است تأکید می شود و در مقابل نظریه مستشرقین که مکتب السلام را طرفدار جبریگری و نفی اختیار معرفی می کنند بیان شده و از احکام فیلسوفانی نظیر ملاصدرا و ابن سینا و.... استفاده می کند و در نهایت بحث را از زمان ارسطو مطرح و سپس در دایره اسلام و فرق اسلامی موضوع را بررسی می کند

رساله حاضر تحت عنوان توحیدالوهی در کلام امیرالمومنین(ع) است که مشتمل بر یازده فصل و هر فصل حاوی مباحث متفاوت است؛ که در فصل اول با عنوان توحید و اقسام آن به تعریف توحید و بررسی انواع آن می پردازد و فصل دوم با عنوان اثبات توحید خالق با استمرار از مبادی فلسفه اولی به بررسی و تشریح موضوع اختصاص یافته است؛ فصل سوم رساله تحت عنوان اثبات توحید خالق با استمرار از مبادی علم طبیعی، به اثبات وحدت عالم از طریق مبادی علم طبیعی پرداخته است و فصل چهارم با عنوان اثبات توحید خالق از راه برهان تمانع به بررسی تقریر دیگر بر آیه«لو کان فیهما الهه» می پردازد و فصل پنجم با عنوان طرح چند شبهه بر مبحث توحید خالقیت از نظر قرآن پرداخته است. فصل هفتم رساله به توحید در نهج البلاغه اختصاص دارد و فصل هشتم به توحید خالقیت در کلام علی(ع) مختص شده است و فصل نهم جبر و اختیار را در کلام مولا علی(ع) بررسی می کند و فصل دهم توحید ربوبیت را در آیات قرآن پژوهش کرده و فصل یازدهم با عنوان توحید عبودی به مباحثی چون تعریف عبادت و توحید عبادت می پردازد که پژوهشگر ابتدا موضوعات را از دیدگاه فلسفه بررسی می کند و سپس در کلام علی(ع) مورد پژوهش قرار می دهد. جهت تدوین رساله حاضر از روش کتابخانه ای استفاده شده است و از منابع مورد استفاده تحقیق می توان به: - اسفار(صدر المتالهین شیرازی) - شرح نهج البلاغه(علامه خوئی) - شرح نهج البلاغه(ابن میثم بحرانی) - شرح حکمت متعالیه(جوادی آملی) و.. .اشاره کرد.

«اصول المعارف»، از ملا فیض کاشانى که پس از مقدمه تحقیقى دانشمند بزرگوار استاد سید جلال ‏الدین آشتیانى و هم به تصحیح و تعلیقات عالمانه ایشان، به چاپ رسیده و در واقع مختصرى از کتاب عین الیقین است. تحقیقات مفصل دانشمند گران‏قدر استاد سید جلال ‏الدین آشتیانى و تعلیقات ایشان، که نزدیک به چهارصد صفحه؛ یعنى تقریبا دو برابر اصل رساله است، بر ارزش کتاب افزوده است. استاد آشتیانى کلیه مطالب رساله «اصول المعارف» فیض را مورد بحث قرار داده ‏اند و مشکلات و غوامض آن را شرح و بسط کافى داده ‏اند، و در موارد متعدد اقوال حکماى دیگر را در نظرات مشابه مورد بررسى دقیق قرار داده ‏اند، به خصوص در مبحث حرکت جوهر، که ضمن آن شبهاتى را که برخى از متأخرین در این باره عنوان کرده ‏اند، جواب گفته اند. این رساله مشتمل است بر مباحث تحقیقى و عالمانه‏ اى در وجود و عدم، و معرفت ذات بارى تعالى، و صفات اسماء الهى، علم و جهل، ماهیات و تعینات آن، علت و معلول و معرفت غایات، و بیان آنکه خداوند غایت جمیع اشیاء است، و فاعل تام در دار وجود اوست، حرکات و تجدد طبیعت، و حدوث عالم از طریق حرکت جوهر، بیان حرکت و زمان و معناى ازل و ابد، و تنزه خداوند از حدوث و حرکت، سماوات و ارض و برزخ و بین این دو، معرفت نفوس و عقول و ملائکه و شیاطین، و بیان معانى خیر و شر و لذت و الم، و معرفت ثواب و عقاب و نار، و بیان انقطاع عذاب از اهل نار، اقسام جنت و نار و بیان اصول نشأت و حقایق موجودات و ارواح، تفصیل وجوه فرق بین دنیا و آخرت و نحوه وجود جسمانى.

رساله حاضر، به نام کشف الحقائق، شرحی است برکتاب نفیس و گرانقدر تقویم الایحان. مرحوم میر داماد خواسته است در اثر یک دوره عقاید شیعی را تبیین نماید. خود در مقدمه می فرماید: خواستم کتابی جهت تصحیح عقائد و ارائه معیاری برای سنجش متفکرین و مشتاقان علوم دینی و طالبان حکمت و عرفان عرضه نمایم. پس می توان گفت: تقویم الایحان کتابی است مؤجز در بیان مبانی اصول اعتقادی و با اینکه اثری است اسلامی کلامی، ولی به شکل و روش فلسفی بحث نموده است. تقریباً همه ابواب درباره فلسفه در آن آمده است که نیم اول آن می تواند تمهیدی برای نیم دیگر باشد، همانا بحث الهیات و بخصوص بحثهای مربوط به توحید می باشد. در این کتاب نفیس ارتباط مطالب و نحوه ورود و خروج مطالب به نحوی است که خواننده را به تعجب وا می دارد. نویسنده پس از استناد به ابطال تسلسل و امتناع صدقه، وجود خداوند را اثبات و آنگاه به خصائص ذاتیه می پردازد. و بی همتایی او را از همین راه اثبات می نماید، و بعد وارد بحث صفات ثبوتیه و سلبیه شده و آنرا مشروحاً بیان می کند. و بقیه کتاب روالی بر همین منوال دارد. هر چند سبک نگارش بیان مبانی فلسفی مغایرت با حکمت مشاء ندارد، ولکن می توان گفت: روح فلسفه اشراق بر کتاب حاکم است، مرحوم شارح در مقدمه شرح خود بر این کتاب بدین مطلب اشاره دارد و می فرماید: برای کشف غطاء و آشکار نمودن این کنز مخفی و رفع قناع اجمال از جمال این گرانقدر، اقدام به تألیف این شرح نمودم. از منابع مورد استفاده مؤلف می توان به کتابهای حکمت علائیه، حکمت الاشراق، طبقات، الهیات شفاء، کشاف، رسائل، تقدسات، منطق شفاء، نجات و... اشاره نمود.