جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به گواهی تاریخ، ایران اسلامی همواره مهد حکمت و اندیشه‌ورزی بوده است. حکیمان و عارفان این دیار ـ از فارابی و ابن‌سینا و مولوی تا سهروردی و حیدر آملی و صدرای شیرازی ـ در همه‌جای دنیا به عنوان ستارگان درخشان معرفت و معنویت شناخته شده‌اند. از این رو، از دیرباز طالبان معرفت از اطراف و اکناف عالم، چشم به فرزانگان این دیار دوخته‌اند و آثار اندیشوران ایرانی ـ اسلامی را در شرق و غرب عالم می‌توان ردیابی کرد. اما آیا این افتخار فقط متعلق به گذشته است و به تاریخ پیوسته است؟ یا این چراغ پرفروغ همچنان تابان و درخشان است؟ در پاسخ می‌توان گفت که هرچند گذر روزگاران، گاه موجب نوسان‌هایی در فروغ این چراغ شده است، اما خوشبختانه این شعله مقدس هیچ‌گاه خاموش نشده و تا به امروز همچنان در نورافشانی است. آشنایی با حیات فکری و فلسفی معاصر ایران و پیشگامان آن و معرفی آن به تشنگان حقیقت در داخل و خارج ایران، گامی است سودمند در استمرار این سنت قویم و غنی، و قدمی است ضروری در بهره‌گیری نسل جدید از این میراث گرانسنگ. نوشتار حاضر نگاهی است گذرا به حیات علمی برخی از پیشروان حکمت و معرفت اسلامی در ایران معاصر.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 111 تا 143

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

توحید صفاتی و ارتباط آن با وحدت مصداق و کثرت مفهوم

نویسنده:

مجید میردامادی، احد فرامرز قراملکی، عزیزاله فیاض صابری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

توحید صفاتی , توحید نظری , توحید صفاتی(فلسفه)) , رابطه توحید صفاتی با وحدت مصداق و کثرت مفهوم

کلیدواژه‌های فرعی :

کثرت , مفهوم , مصداق , مفهوم , فرضیه عدم کاشفیت کثرت مفهوم از کثرت مصداق , فرضیه کاشفیت کثرت مفهوم از کثرت مصداق , نحوه وحدت واحد , صدق مفاهیم کثیر بر مصداق واحد , مصداق وجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

9112-2008

چکیده :

موضوع مقاله حاضر، مسئله توحید صفاتی و ارتباط آن با وحدت مصداق و کثرت مفهوم است. در این مسئله، فرضیه عدم کاشفیت کثرت مفهوم از کثرت مصداق به ثبوت می‌رسد و فرضیه رقیب؛ یعنی کاشفیت کثرت مفهوم از کثرت مصداق، ابطال می‌شود. هدف اصلی از طرح مسئله مزبور، تبیین نظریه توحید صفاتی است. شیوه تحقیق مقاله، تحلیل مفهومی و گزاره‌ای و روی‌آورد تحلیلی- منطقی است. مهم‌ترین نتایجی که این مقاله به آن‌ها دست یافته عبارتند از: 1. مفهوم واحد فقط از حیث معنایی خود و نه حیثیات دیگر از مصداق حکایت دارد؛ از این رو، صدق مفاهیم کثیر بر مصداق واحد، جایز است؛ 2. مصداق وجود، مجمع و منشأ انتزاع مفاهیم کثیر است؛ 3. صدق مفاهیم مغایر بر ذات واحد مغایرت در مصداق را جز در موارد اختلاف حیثی یا تغایر حقیقت مصداق، اقتضا ندارد؛ 4. از مصداق واحد بسیط حق تعالی، مفاهیم کثیر اوصاف انتزاع می‌شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 111 تا 135

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی رویکرد حکمای طبقه بعد از ملاصدرا به مساله اصالت وجود (با محوریت آرای حکیم لاهیجی و رجبعلی تبریزی)

نویسنده:

غلامحسین خدری، محمدهادی توکلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصالت ماهیت , ملا عبدالرزاق بن علی لاهیجی , عینیت وجود , رجبعلی تبریزی , حکمت متعالیه , اصالت وجود , درباره لاهیجی

کلیدواژه‌های فرعی :

اختلاف تشکیکی , شوارق الالهام , کتاب گوهر مراد , تعلق جعل به ماهیت , مکتب فلسفه اصفهان , مشاعر , ارتباط وجود و ماهیت , مجعول بالذات , معتزله (اهل سنت) , جعل وجود , جعل بسیط ماهیت , وحدت تشکیکی وجود , کثرت حقیقی(احکام اعیان عرفان نظری) , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , نفس الامر(اصطلاح وابسته) , وجودات خاص , مجعول بالتبع , الکلمات الطیبه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ملا عبدالرزاق لاهیجی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , غلامحسین ابراهیمی دینانی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

قول به اصالت وجود در میان معاصران صدرا، لااقل در میان شاگردان میرداماد، با اقبال چندانی مواجه نشد، اما پس از ملاصدرا شاگردان وی اصالت وجود را پذیرفتند و حتی حکیم لاهیجی، که برخی او را اصالت ماهوی می دانند، به اصالت وجود قائل بوده است؛ رجبعلی تبریزی و شاگردانش، که به جریان فرعی اصفهان موسوم شده اند، نیز گویا، تحت تاثیر ملاصدرا، البته با تقریری که با اصول حکمت متعالیه سازگار نیست، به عینیت وجود قائل شدند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 35 تا 52

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تصحیح و تعلیق و مقدمه بر کشف الحقائق، اثر سیداحمدبن زین‌العابدین العلوی‌العاملی (ره) شرحی بر تقویم الایمان اثر میرمحمدباقر میرداماد (ره)

نویسنده:

خلیل علاقه بندی حسینی طوسی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , حاشیه،پاورقی وتعلیق

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , خدا (اسماء ذات الهی) , الهیات(کلام جدید) , کتاب , قرآن مجید , الهیات و معارف اسلامی , کشف الحقایق , علوی عاملی اصفهانی، احمد , تقویم الایمان , الهیات و معارف اسلامی , کشف الحقایق , علوی عاملی اصفهانی، احمد , تقویم الایمان , الهیات و معارف اسلامی , کشف الحقایق , علوی عاملی اصفهانی، احمد , تقویم الایمان , الهیات و معارف اسلامی , الهیات و معارف اسلامی , الهیات و معارف اسلامی , کشف الحقایق , علوی عاملی اصفهانی، احمد , تقویم الایمان , الهیات و معارف اسلامی , کشف الحقایق , علوی عاملی اصفهانی، احمد , تقویم الایمان

چکیده :

کتاب حاضر بنام کاشف الحقائق شرحی است بر کتاب نفیس و گرانقدر تقویم الایمان. مرحوم میرداماد خواسته است در این اثر یک دوره عقائد شیعی را تبیین نماید. خود در مقدمه می‌فرماید: خواستم کتابی جهت تصحیح عقائد و ارائه معیاری برای سنجش متفکرین و مشتاقان علوم دینی و طالبان حکمت و عرفان عرضه نمایم. پس می‌توان گفت تقویم الایمان کتابی است موجز در بیان مبانی اصول اعتقادی. و با اینکه اثری است کلامی ولی به شکل و روش فلسفی بحث نموده است . و تقریبا همه ابواب رائج فلسفه در آن آمده است که نیم اول آن می‌تواند تمهید برای نیم دیگر باشد که همانا بحث الهیات و بخصوص ابحاث مربوط به توحید می‌باشد. در این کتاب نفیس ارتباط مطالب و نحوه ورود و خروج مطالب به نحوی است که خواننده را به تعجب وامی‌دارد. نویسنده پس از استناد بابطال تسلسل و امتناع صدفه، وجود خداوند را اثبات و آنگاه به خصائص ذاتیه وی می‌پردازد و بی‌همتائی او را از همین راه اثبات می‌نماید. و بعد وارد بحث صفات ثبوتیه و سلبیه شده و آنرا مشروحا بیان می‌کند و بقیه کتاب نیز روالی بر همین شیوه دارد. هرچند سبک نگارش و بیان مبانی فلسفی مغایرت با حکمت مشاء ندارد ولکن می‌توان گفت روح فلسفه اشراق بر کتاب حاکم است .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ابداعات و نوآوریهای کلامی، فلسفی و عرفانی استاد سید جلال الدین آشتیانی

نویسنده:

اسحاق آسوده

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مکتب تفکیک

چکیده :

وجود، تفکیک وجود، عالم مثال، تناسخ، حقیقت محمدیه حکمت و معرفت اسلامی، صیانت و سلامت خود را مرهون و مدیون اندیشمندانی چون سیدجلال الدین آشتیانی است که علاوه بر روایت گری و گزارش اقوال و احوال پیشینیان خود نیز ابدعات و ابتکارات ماندگاری ارائه نموده اند. اگر اصالت و نوآوری در اندیشه را صرفا در انداختن طرح نو و ایجاد یک نظام حکمی بدیع معنا کنیم، نه فقط استاد آشتیانی که بسیاری از فرزانگان از جرگة مبتکرین خارج می شوند. اما اگر آن را به معنای داشتن فهم فلسفی وعرفانی ممتاز، درک جریانات فکری، قدرت هضم، تبیین و تطبیق مباحث و تقریرهای نوین و بی سابقه بدانیم. به حق می توان ایشان را با بزرگان فلسفه و عرفان برابر دانست. پرداختن به عرض و طول تاریخ فلسفه و حکمت اسلامی، بررسی حلقه های مفقودة جریان های فکری، تبارشناسی سلسلة حکیمان و عارفان، ایضاح زوایای ناشناخته کشف و شهود به همراه نگاه بی سابقه به سنت ناب و اصیل، ایشان را در زمرة اح اگران و مروجان علوم عقلی و ذوقی قرار می دهد. این حکیم معاصر در داوری میان عقل و شهود. روش متکلمین و فلاسفه را به لحاظ منطقی و زمانی متقدم بر روش عرفا می داند. لکن معتقد است مشرب عرفا تقدم بالشرف دارد و حکیم صاحب برهان، مراتب طول و عرض عالم وجود را یکی بعد از دیگری اثبات می نماید تا به حق اول برسد، حال آنکه عارف مرتبه به مرتبه از مراتب وجود را نفی می کند تا به وجود باقی بعد از فنای اشیاء دست یابد. با این وجود معتقد است بین عرفان و فلسفه تفاوت به شدت و ضعف و ظهور و خفا است و تعارض ذاتی وجود ندارد. لذا می کوشد میان دریافتهای شهودی و مؤدای براهین عقلی، نوعی تصالح و توافق ایجاد نماید. نقد جریانهای حکمت ستیز و عرفان گریز مانند غزالی و اتباع او از متقدمین و جماعت تفکیک از متأخرین یکی دیگر از دغدغه های ذهنی ایشان است و علت جدال با فلسفه و عرفان را نزد این گروه ها، پی نبردن به عمق مبانی حکما و عرفا و عدم تحصیل دقیق و فنی حکمت نزد استاد فن می داند. استاد آشتیانی در مسأله وجود و تشکیک آن، ضمن ارائه تقریرهای نوین و منحصر به فرد، مدعی است تشکیک در مظاهر حقیقت وجد است و نه در اصل وجود، تفاوت و شدت ضعف به انحای تجلیات بر می گردد چرا که بنا به وحدت شخصی، وجود دارای مراتب و افراد نمی باشد تا تشکیک در آن تصور شود. بحث عالم مثال و تفاوت برزخ صعودی و نزولی و مباحثی چون معاد جسمانی، تناسخ، شفاعت، انقطاع عذاب یا خلود در دوزخ، از عرصه های جدی مورد عنایت ایشان بوده که راه برای پژوهشگران بعدی هموار نموده است. و سرانجام بحث ولایت و خلافت حقیقت محمدیه(ص) و رفع تشویش های بعضی از عارفان، که روشن می نماید چون حضرت ختمی مرتبت مظهر تجلی ذاتی است و سایر انبیاء مظهر تجلیات اسمائی حقند، لذا مرتبه وجودی آنها از شئون و ابعاض آن حقیقت نورانی است. در رابطه با خاتم ولایت مطلقه نیز اثبات می نماید که ختم ولایت بعد از وجود نبی مکرم به لحاظ رتبه در وجود مبارک حضرت امیرالمؤمنین(ع) و به لحاظ زمانی در مشکاة فروزان حضرت ولی عصر(عج) متجلی است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر