جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور مجلات > الهیات تطبیقی
  • تعداد رکورد ها : 187
نویسنده:
مهدی گنجور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
علم کلام از آغاز پیدایش، به لحاظ روش‌شناختی، مراحل و اطوار مختلفی را پشت سر گذاشته است؛ رویکرد نقلی و اخبارگرایی، روش جدلی، عقلی، تأویل‌گروی و رویکرد کلام فلسفی از مهم‌ترین رویکردها در سیر تطور کلام شیعی به شمار می‌آیند. در این نوشتار با روش توصیفی‌تحلیلی، ضمن معرفی اجمالی جریان کلام فلسفی و مؤلفه‌های آن، روش کلامی ابن‌میثم بحرانی، بیان و با ارائۀ شواهد متعددی از آثار و آرای او ثابت شده روش کلامی او عقلی - فلسفی است. او به سبک و سیاق مرسوم آثار فلسفی به امور عامه و طبیعیات را در اثر کلامی خود قواعدالمرام فی علم الکلام، طرح و همان شیوۀ حکما را در نگارش علم کلام در پیش گرفته است. بازکاوی و بیان شاخصه‌های کلام فلسفی در اندیشۀ ابن‌میثم، از این نظر نیز بااهمیت است که با تأکید بر عقلانیت، استدلال‌گروی، آزاداندیشی و تفکر انتقادی می‌تواند یک الگوی روش‌شناختی در حوزۀ کلام امامیه را پیش‌روی پژوهشگران و دین‌پژوهان قرار دهد.
صفحات :
از صفحه 93 تا 106
مشخصات اثر
نویسنده:
مظاهر احمدتوبی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
نقد آرای کلامی فِرَق اسلامی، یکی از مباحث مهم در برخی از تفاسیر قرآن است. بررسی این نقدها باعث روشن شدن هرچه بیشتر عقاید مفسّر می شود. یکی از تفاسیر بررسی شده دربارۀ آرای کلامی خوارج، مرجیان، معتزله و ... تفسیر عرفانی کشف الاسرار و عُدَّة الابرار اثر ابوالفضل رشیدالدّین میبدی است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی نگارش یافته و به علّت توجّه ویژۀ میبدی به جَهْمِیّان، آرای کلامی این فرقه، نقد و بررسی و دیدگاه میبدی در هر یک از موضوعات نقدشدۀ او، در این تفسیر ذکر شده است. یکی از مهم ترین بدعت های جَهْمِیّان، انکار صفات خدا و تأویل آنها است. آنها صفات خدا را برای جلوگیری از تشبیه او به مخلوقات و پاسبانی از تجرید او تأویل می کنند. به نظر میبدی، خدا دارای صفات است (نفی تعطیل)؛ ولی بنابر قاعدۀ «هم نامی اقتضای هم سانی نکند»، نباید همان معنای انسانی در آنها را بر خدا حمل کرد (نفی تشبیه). همچنین، آنها را نباید تأویل و معنای مَجازی کرد. به عقیدۀ میبدی، ظاهر آنها را باید به سَمْع قبول کرد، و باطن (حقیقت معنای) آنها را باید به تسلیم به حق سپرد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 120
مشخصات اثر
نویسنده:
علی هاشمی خانعباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
امر به معروف و نهی از منكر از بزرگ‌ترین واجبات دینی به شمار می‌آید. فریضه بزرگی كه به سبب آن سایر فرایض برپا و امر حكومت تحكیم می‌یابد. عینیت یافتن این نتایج مهم منوط به این است که عوامل مؤثر در احیاء این فریضه تقویت و موانع و چالش‌های پیش روی آن بر طرف گردد. سوال تحقیق این است که: از منظر منابع اسلامی، مهم‌ترین موانع و چالش‌های تحقق امر به معروف و نهی از منکر در جامعه کدامند؟ با هدف کشف موانع یاد شده، این مطالعه با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام شده است. ابتدا اطلاعات لازم و مرتبط، از منابع اصلی جمع آوری، دسته‌بندی و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این بررسی معلوم شد که «عدم توجه به اولویت‌ها» و «اتخاذ شیوه‌های نادرست در احیاء آن» از جمله موانع و چالش‌های مهم تحقق امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است.
صفحات :
از صفحه 107 تا 128
مشخصات اثر
نویسنده:
محمد مهدی مشکاتی، تقی اجیه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
همواره تعامل و یا توارد فکری ـ اعتقادی در میان صاحبان اندیشه وجود داشته است که در مقایسه آنها ضمن داشتن شباهت، تفاوت‌هایی نیز مشهود است. از جمله مباحث مطرح در الهیات اسلامی و مسیحی، «رؤیت» خداوند است که از سوی مفسران هر دو کتاب قرآن و انجیل پیرامون آن نظریه‌پردازی شده است. در این پژوهش آراء دو متفکر صاحب‌نظر در این دو دین؛ یعنی محمد غزالی و توماس آکوئینی، بررسی شده و سعی بر این است که همه وجوه مشترک و مفارق هر دو از میان آثارشان استخراج و تحلیل شود. محصول این مقاله، قوت بخشیدن به طرح مباحث میان ادیان در حوزه معرفت دینی است؛ البته، با این توجه که غزالی و توماس در دو نکته اساسی ذیل همسانند: 1- هر دو در اثبات مدعای خود به نقل و عقل استناد می کنند؛ 2- هر دو معتقد به نقش معنویت در حوزه فهم و توجیه معرفت دینی هستند. هر چند در همسنخ بودن رؤیت اخروی با معرفت دنیوی و امکان وقوع آن در دنیا اختلاف نظر دارند. نقل شواهد و تبیین هر کدام به مناسبت موضوع در متن انجام گرفته است تا خوانندگان محترم روان تر با دیدگاه ها آشنا شوند.
صفحات :
از صفحه 101 تا 114
مشخصات اثر
نویسنده:
پروین نبیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
کلیدواژه‌های اصلی :
ولایت , وحدت وجود , عشق , قلب , شهود
چکیده :
امکان یا عدم امکان دیدار حق، از مسائل پرشور و پیچیده ای است که در طول تاریخ تفکر اسلامی، آراء و نظریات گوناگونی را به خود اختصاص داده است؛ آنچه از گفته های عرفای اسلامی روشن می شود و فرمایش ها و استدلال های ائمه معصومین - علیهم السلام - آن را تایید می نماید، این است که ایشان رویت با چشم ظاهر و حتی عقلی (علم حصولی) را محال دانسته، تنها رویت قلبی را که نتیجه سلامت قوای درونی و باطنی انسانهاست جایز دانسته و بنابراین، آیات قرآنی را که بر رویت حق یا درخواست رویت حق از طرف انبیا دلالت دارد، به همین رویت و شهود قلبی تفسیر نموده اند. در این مقاله، ضمن بررسی مختصر برخی نظریات متکلمان با تکیه بر دلایل قرآنی ایشان و نظریات مفسران در این خصوص و مقایسه برداشت های هر یک از آنان از آیات قرآنی به ویژه آیه 143 سوره اعراف، درباره معنا و حقیقت رویت قلبی و مراتب آن و چگونگی تحصیل آن با تکیه بر مبانی عرفانی، به ویژه سه رکن «وحدت وجود، ولایت و عشق» و با محوریت قرآن و احادیث و فرمایش های حضرات معصومین - علیهم السلام - سخن خواهد رفت. بدین ترتیب در این مقاله ضمن مقایسه برخی آراء مشهور در زمینه رویت حق، این سوال نیز پاسخ داده می شود که مقصود عرفای اسلامی از رویت قلبی حق تعالی چیست و این امر چگونه حاصل شدنی است؟ در این نوشتار اثبات می شود که رویت قلبی در نتیجه مظهریت صفات حق حاصل می شود؛ به گونه ای که انسان می تواند به مقامی نایل گردد که به دلیل تجلی صفات حق در او با شهود و رویت خود، حق را رویت نماید.
صفحات :
از صفحه 131 تا 148
مشخصات اثر
نویسنده:
عبدالسلام محمودیان، مرتضی قائمی، مهدی مسبوق
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
پژوهش پیش رو با هدف تبیین و تعیین مؤلفه‌های معناییِ دو واژۀ «ظلوم» و«جهول» از لابه‌لای دیدگاههای مختلف مفسران شیعه و سنی و براساس روابط جانشینی و هم‌نشینی انجام شده است تا تصویر واضح و روشنی از ظلوم و جهول بودن انسان عرضه کند. در این مقاله به روش تحلیلی‌توصیفی، دیدگاههای شمار درخور توجهی از مفسران دو مذهب ازنظر تطبیقی، بررسی و نشان داده شد بیشتر عالمان اهل سنت معتقدند «ظلوم و جهول» بودن جزو سرشت تمامی انسان‌هاست و هیچ انسانی از دایرۀ این دو صفت نکوهیده، خارج نیست و در طرف مقابل، بیشتر علمای شیعه معتقدند ظلوم و جهول بودن جزو صفات ذاتی انسان نیست؛ بلکه مختص کسانی است که از جادۀ هدایت الهی منحرف شده و پرورش نیافته‌اند.
صفحات :
از صفحه 95 تا 108
مشخصات اثر
نویسنده:
صدیقه ابطحی، مهدی دهباشی، غلامحسین خدری، هادی وکیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
حکمت متعالیه
چکیده :
حکمت متعالیه براساس مبانی نظری خود، یعنی اصالت وجود، تشکیک در مراتب هستی و حرکت جوهری موجودات، به عالی‌ترین وجه، انگیزه و هدف خلقت را توجیه کرده که در حدیث قدسی «کنز» آمده است. در مراتب تشکیکی وجود برای نفس ناطقه انسانی نشأتی وجود دارد که با اراده و اختیار این مراتب تکاملی را از مرتبۀ حس به عالم مثال و از عالم مثال به عالم آخرت طی می‌کند. مرگ، یکی از این مرحله‌های وجودی نفس است که از عالم محسوس به عالم مثال سوق پیدا می‌کند و سپس از عالم میانه (عالم برزخ) به عالم آخرت (عالم کمال) سیر می‌کند. صدرا در تبیین مرگ، آن را امری وجودی معرفی کرده و ازاین‌رو به امکان معرفت به آن قائل شده است. اهمیت و ضرورت این پژوهش توجیهی عقلی و آرام‌بخش بحران هویت و بی‌معنایی زندگی در جهان معاصر است که حیات معقول بشر را در معرض نومیدی و پوچ‌گرایی قرار داده است؛ بنابراین در نگرش صدرایی، مرگ بُعد ایجابی برای زندگی این جهانی دارد نه بُعد سلبی.
صفحات :
از صفحه 63 تا 78
مشخصات اثر
نویسنده:
ذوالفقار همتی آرقون
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه جعفری: محمدتقی جعفری
چکیده :
بی‌تردید بحث انسان و ابعاد مختلف وجود او، از موضوعات محوری آرای علامه جعفری محسوب می‌شود. نظرهای علامه جعفری، از آرای متفکران مسلمان تأثیر گرفته‌اند؛ آنها معتقدند انسان باید با به کمال رساندن خود، مصداقی از انسان کامل، جانشین و خلیفۀ خدا روی زمین شود؛ البته نظرهای علامه جعفری به مسایل یادشده محدود نمی‌شود؛ بلکه بر ابعاد دیگر وجود انسان، همچون بُعدهای اجتماعی و روان‌شناختی نیز تأکید می‌کند. چنین به نظر می‌رسد که آشنایی علامه با آرای متفکران غربی در این موضوع ‌تأثیر داشته است. در این میان، فروم ازجمله اندیشمندانی است که علامه جعفری او را واجد تفکر متمایزی می‌یابد؛ اما وجود چه عناصری در اندیشۀ فروم موجب این تلقی شده است؟ بررسی آرای علامه و فروم نشان می‌دهد هر دو با ردِّ تعریف معین برای ماهیت انسان، معتقدند انسان موجودی برخوردار از دو سطح حیات است و نباید خود را در سطح حیات حیوانی محدود سازد؛ بلکه باید با اتکا بر استعدادهای خود، خویشتن را به سطح عالی حیات برساند و به سرشت واقعی خود و تعالی دست یابد؛ البته ممکن است در این سیر، از مسیر خود منحرف و دچار از خودبیگانگی شود. در این مقاله ضمن بررسی آرای دو متفکر، دیدگاههای آنها دربارۀ انسان مقایسه و تحلیل شده‌اند و نشان داده شد چه عناصری از تفکر اریک فروم در نضج نظریۀ استاد جعفری دربارة تعالی و معنای زندگی او نقش دارد.
صفحات :
از صفحه 79 تا 94
مشخصات اثر
نویسنده:
محمدمهدی عموسلطانی، محمد مهدی علیمردی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
در الهیات مسیحی که با الهیات اسلامی بیگانه نیست، راجع به خاستگاه نفس، به‌طور سنتی سه دیدگاه وجود دارد: «آفرینش‌گرایی»، «تولدگرایی»، و «تقدم وجودی». «دوگانه‌‌انگاری جوهری نوخاسته» دیدگاه چهارمی است که به‌تازگی با تأثیر از نگاه علمی و تکاملی نوخاسته‌‌گرایان مطرح شده است. در این نگاه سیستمی و کل‌‌گرایانه، ذهن/نفس از نظام ارگانیک بدن و از طریق فرایندها و تعاملات طبیعی و شبکه‌‌ای پیچیده از ارتباطات عصبی تولید شده است، نه اینکه از بیرون بدن قرار داده شده باشد. در این مقاله با توجه به شباهت زیاد «دوگانه‌‌انگاری جوهری نوخاسته» و دیدگاه جسمانیه‌الحدوث صدرا، این دو نظریه دربارة خاستگاه و منشأ نفس مطالعه می‌‌شوند. روش پژوهش، تطبیقی، تحلیلی و استدلالی است. هدف این پژوهش، کشف و طرح نقاط ضعف و قوت هریک از این دو نظریه و رسیدن به دیدگاه متعالی‌‌تر دراین‌‌باره است. یافته‌‌ها: تصور برخی شارحان از جسمانیه‌الحدوث صدرایی آن است که نفس با ترکیب عناصر و تحقق مزاج و از طریق حرکات اشتدادی و جوهری، از جسم تولید می‌‌شود؛ اما توجه دقیق‌‌تر به نگاه صدرایی، علاوه از اینکه او را پیشتاز نوخاسته‌‌گرایی معرفی می‌‌کند، با رفع خلأهای تبیینی این دیدگاه، او را در زمرة آفرینش‌‌گرایان قرار می‌‌دهد. نگاهی که امروزه جامع بین علم، دین و فلسفه است و ازاین‌‌رو با نام «آفرینش‌گرایی نوخاستة صدرایی» در حکم گزینه و نظریه‌‌ای بسط‌پذیر و ‌شایان توجه به فلاسفة دین و متکلمان پیشنهاد می‌شود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 44
مشخصات اثر
نویسنده:
مستانه کاکایی، حسین کلباسی اشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
بحث «خدا» و «وجود» در فلسفۀ مدرسی به‌هم گره می‌خورند. در متافیزیک سوآرز، «وجود» معانی مختلف و تقسیمات متفاوتی دارد و بررسی جایگاه «وجود» در خداشناسی سوآرز به بررسی معانی وجود به‌عنوان موضوع متافیزیک و تقسیمات وجود در خداشناسی نیاز دارد. پرسش ما این است که وجود مدنظر در موضوع متافیزیک سوآرز، چه نسبتی با وجود در بحث خداشناسی او دارد. آیا وجود در متافیزیک (جلد نخست مباحثات) با وجود خدا (بخش دوم مباحثات) نسبتی دارد. در این نوشتار، نسبت وجود در متافیزیک و خداشناسی سوآرز با دو رویکرد فلسفی و کلامی بررسی می‌شود. ازنظر فلسفی، خدا یکی از مصادیق اتم وجود در متافیزیک است و ازنظر کلامی، خدا «وجود» مطرح‌شده در جمله سفر خروج (۱۴: ۳) است. این مقاله در دو بخش بررسی شده است: در بخش نخست، بحث عام متافیزیکی دربارۀ وجود و در بخش دوم، وجود خداوند و نسبت وجود با خداوند بررسی شده‌اند.
صفحات :
از صفحه 17 تا 28
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 187