آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

محقق اثر در مقدمه‎اش، تحت عنوان «پیرامون کتاب اسرار الخفیه» همانند مصنف به اهمیت علوم عقلی در اتصاف انسان به علوم عقلی کلی و عقاید صحیح یقینی -که وجه تمایز انسان از حیوانات است- اشاره کرده است. وی کامل‎ترین و والاترین علوم عقلی را علم به مبدأ و منتهای اشیاء دانسته که واجب‌الوجود است. وی با مقارنه بین تاریخ وفات هارون جوینی و علامه حلی چنین نتیجه گرفته که علامه، نگارش این کتاب را پیش از 33 سالگی به پایان رسانده است. این کتاب از آثار مهم علامه است که آن را «اسرار الخفیّه» نامیده است و به مصداق اسمش در‎ آن‎ حرف‌هایی‎ را که تابه‌حال کسی نزده مطرح کرده است. از جمله نظریات علامه، بحث در مسئله اصالت وجود و اصالت ماهیت است که به‎صورت مستقل در عصر علامه و پیش از او مطرح نبود؛ اما می‎بینیم رأی علامه پیرامون این مسئله در یکی از اسرار کتاب ذکر شده است. او در یکی از اسرار کتاب می‎نویسد که بعضی معتقدند وجود صفتی دارد که حصولش را در اعیان اقتضا می‎کند. بدون شک این همان قول به اصالت وجود است. او سپس با تعبیر «و هو محال» از این دیدگاه تعبیر می‎کند که به‌صراحت نشان می‎دهد که او قائل به اصالت ماهیت است. علامه‎ حلی‎ همچنین بر‎ روی این دیدگاه تأکید می‎کند که حقیقت انـسان هـمان اجزاء اصلی بدن است که بدون تغییر و دگرگونی و کم‌وزیاد‎ شدن باقی‎ و پایدار است. او در‎ کتاب‎ کشف‎ الفوائد بین جـدایی اجـزاء‎ از یـکدیگر و نابودی آن‌ها مردد است؛ به‌عبارت‌دیگر میان این دو نـظریه که آیا‎ اعاده‎ معدوم جایز است یا ممتنع دو‎ دل‎ است‎. به‎ همین‎ دلیل معتقد است‎ که‎ این اجزای اصـلی بـدن کـه مساوی با حقیقت انسان است یا با مرگ نابود می‎شـود‎ و هـنگام‎ بازگشت‎ به امر خدا دوباره ایجاد می‎گردد؛‎ این‎ در‎ حالی‎ است‎ که‎ اعاده معدوم را بپذیریم. یـا بـا مـرگ اجزاء اصلی آن از یکدیگر جدا می‎شوند و هنگام بازگشت این اجزاء اصلی به امـر خـدا بـا یکدیگر ترکیب و تألیف می‎شوند‎؛ درصورتی‌که اعاده معدوم را نپذیریم؛ اما در اسرار الخفیه دو دلی و شک و تردیدی کـه گـفته شـد برطرف می‌شود و آشکارا حقیقت انسان را همان اجزای‎ اصلی‎ بدن می‎داند که هنگام مـرگ از یـکدیگر جدا می‎شوند و فناناپذیرند و اعاده معدوم و بازگشت آنچه نیست و نابود شده است را نیز مـحال و مـمتنع مـی‎داند. شیوه محقق در تحقیق و تصحیح اثر عبارت است از: تفکیک مطالب کتاب به سه قسمت: منطقیات، طبیعیات و الهیات؛ قرار دادن علامت‎های نشانه‎گذاری بر اصل با تغییر اشکال املائی به شیوه جدید؛ مقابله دقیق نسخه چاپ شده با اصل تا در صورت افتادگی یا تحریف متن تدارک شود؛ استخراج اقوال و نصوصی که مصنف در کتابش آورده، خواه به اسامی گوینده سخن اشاره کرده یا نکرده باشد؛ مصحح هرگاه لازم دیده عبارت یا جمله‎ای را به متن بیافزاید آن را در بین کروشه [] آورده و در پاورقی به منبع آن اشاره کرده است.

«خلاصة الأقوال في معرفة الرجال» تأليف شيخ حسن بن يوسف بن مطهر حلى، معروف به علامه حلى، كتابى است در رجال‌ شناسى اخبار و احاديث كه بر اساس جرح و تعديل راويان، به زبان عربى و در سال 693 ق تأليف و با تحقيق شيخ جواد قيومى منتشر شده است. اين كتاب كه به «رجال حلى» نيز معروف است از اصول هشت‌ گانه رجالى شيعه به شمار مى‌ آيد. كتاب با سه مقدمه از ناشر، محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دو قسمت ارائه شده است. قسمت اول: شامل كسانى است كه به آنها اعتماد مى‌ شود و روايت آنها مقبول است؛ قسمت دوم: كسانى كه به جهت ضعف راوى يا اختلاف رجاليون در توثيق و ضعف و يا مجهول بودن راوى در مورد روايت آنها توقف مى‌ شود. اسامى راويان نيز بر اساس حروف الفبا تنظيم شده و براى هر نام يك باب در نظر گرفته شده و تمام رواتى كه همنام هستند، يكجا آمده‌ اند تا اشتراك اسامى هم تمييز داده شود. نويسنده پس از بررسى يكايك راويان، بين افراد معتمد از نظر خودش و افرادى كه به هر دليل تضعيف شده‌ اند، يا در مورد آنها اختلاف وجود دارد و يا مجهول هستند، تفكيك قائل شده است.

كتاب «تلخیص المرام فی معرفة الأحکام» تاليف حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلى در بيان قواعد فقهى مى‌ باشد و از كتاب‌ هاى مهم شيعه در قرن هشتم هجرى مى‌ باشد. علامه حلى در اين كتاب به بيان قواعد فقهى كه در استنباط احكام به كار مى‌ آيد مى‌ پردازد. وى در اين كتاب مسائلى بسيار دقيق از علم فقه و مباحثى مهم را مطرح مى‌ سازد. اين كتاب از كتاب‌ هاى مهم فقهى به شمار مى‌ آيد و تا كنون شرح‌ هاى فراوانى بر آن نگاشته شده است كه اولين آن توسط مؤلف بزرگ خود اين كتاب يعنى علامه حلى نوشته شده است.