مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

آيين‌هاي عزاداري دربردارنده صورت‌هاي مختلف آداب و رسومي است که در ايام عزاداري حسين بن علي و ديگر معصومان به ويژه در ماه‌هاي محرم و سفر در ايران انجام مي‌گيرد. در کتاب حاضر تأثير صوفيه و اهل فتوت و قلندريه در آيين‌هاي عزاداري محرم مورد بررسي قرار گرفته است. در اين اثر بدون پيش‌داوري و ارزش‌گذاري به تأثير اين گروه‌ها بر عزاداري محرم پرداخته شده است.

کتاب حاضر برگردانی است از "Persian sufism in its Historical perspective" نوشته "دکتر عبدالحسین زرین‌کوب". گفتنی است: "زرین‌کوب از تابستان تا پاییز 1349 ش. به دعوت "انجمن مطالعات ایرانی" آمریکا رشته سخنرانی‌هایی را به انگلیسی در حوزه تصوف و عرفان ایرانی در دو دانشگاه پرینستن و کالیفرنیا (شعبه لس‌آنجلس) ایراد فرمود که بعدا انجمن یاد شده شماره‌های 3 و 4 از جلد دهم فصلنامه خود (Iranian studies) را به نشر آن‌ها اختصاص داد. در واقع، ترجمه حاضر برگردان فارسی آن شماره ویژه است. گفتارهای استاد زرین‌کوب در این مجموعه شامل مروری عالمانه و ماهرانه بر تاریخ تصوف ایرانی از آغاز تا دهه 40 است... خواننده کتاب با خاستگاه‌های قبل و بعد از اسلام عرفان ایران آشنا می‌شود؛ تحول ساختاری و محتوایی تصوف را در طول سال‌ها و سده‌ها دنبال می‌کند؛ به چهره‌های برجسته و نقطه‌های عطف تصوف در ایران برمی‌خورند". همچنین درباره تصوف شخصی که به تصوف طریقتی و سازمان یافته بدل می‌شود، اطلاعاتی کسب می‌کند، نیز از همگرایی‌ها و واگرایی‌های طریقت صوفیانه با شریعت سنتی و با فلسفه اجمالا نکاتی را درمی‌یابد و به طور کلی فراز و فرود تصوف ایرانی را از نظر می‌گذراند.

موضوع کتاب حاضر تصوف در آثار شاعران عصر انحطاط است. تصوف به عنوان یک مسلک و مذهب، دوران پرفراز و نشیبی را طی کرده که نقطه آغازین آن در حیات و سیره نبی اکرم (ص) و اصحاب خاص آن حضرت بوده است. هدف از انتخاب این موضوع، بررسی جنبه‌های عرفانی تصوف در آثار شاعران عصر انحطاط است. همچنین، علل گرایش شاعران به تصوف و شناختن شاعران صوفی، از جمله اهدافی است که محقق دنبال کرده است.

«نیکوس کاز انتزاکیس» نویسندة قرن نوزده و بیست میلادی است که در یونان به دنیا آمد، در آتن و پاریس تحصیل کرد و در آلمان درگذشت. بیش از سی اثر از او برجای مانده است که زوربای یونانی، برادرکشی و مسیح‌باز مصلوب از جلمة آنها هستند. کتاب حاضر دو بخش از گفته‌ها و نوشته‌های کازا انتزاکیس را دربرمی‌گیرد: بخش اول به نام «تصوف یا سیر و سلوک»، سیری فلسفی و شاعرانه در درون انسان است که گاه به صورت مکالمه و گاه به شکل حدیث نفس بیان شده است. در این بخش نویسنده دغدغه‌های خود را دربارة زندگی و مرگ، عقل و عشق، آزادی، و خدا بیان کرده است؛ بخش دوم نیز، با عنوان «شطحیات» شامل سخنان عرفانی و نیمه عرفانی کازانتزاکیس است که سخنانی کوتاه با موضوع نیایش با خدا، عشق، زندگی، زیبایی، و هنر هستند.

این کتاب ردیه تندی علیه تصوف و صوفیه است. در بیست فصل این کتاب نویسنده تلاش می‏کند منحرف بودن عقاید صوفیه و ضدیت آن با آموزه‏های اسلامی را ثابت کند. از جهت دیگر شواهدی نقل می‏کند مبنی بر ضلالت صوفیان و عدم هماهنگی رفتار و اخلاق آنها با ائمه اطهار و با نقل شطحیات و کلمات نامأنوس آنها نتیجه می‏گیرد گفته‏ها و نوشته‏های صوفیه از کتب ضاله است و در ضمیمه کتاب استفتائات مراجع تقلید را در تأیید سخن خود نقل می‏کند.

در اين کتاب نگارندگان سعي کرده‌اند تاريخ عرفان اسلامي در ايران و سرگذشت جماعت‌ها و گروه‌هاي عرفاني و اهل معنا را به‌قدر توان روشن کنند. کتاب حاضر کوششي است براي معرفي جريانات معنوي - عرفاني مختلف در ايران از ابتداي شکل‌گيري آن‌ها تا پايان سده پنجم و متمايز ساختن آن‌ها از تصوف، يعني جرياني که در سده پنجم به اوج و شکوفايي خود رسيده و البته در سير پرفرازونشيب خود هم جهات مثبت داشته است و هم جهات منفي.