مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

بازرسی و نظارت با هدف تامین امنیت و سلامت هر جامعه ای ، بعنوان دو رکن اساسی و تاثیر گذار در فرآیند مدیریت کلان کشور داری جای داشته و از جمله مولفه های بنیادی این مبحث ، توجه به مسئله عیون می باشد که ریشه در مفهوم تجسس دارد و از آنجا که کارکرد اصلی این گونه افراد که بعنوان عیون و بازرس مخفی در جوامع مختلف ، جهت تجسس به حریم خصوصی مخاطبین خود ورود دارند ، بس لازم و ضروری است که دیدگاه دین مبین اسلام به این مسئله از زاویه نگاه قرآنی ، روایی ، فقه تشیّع و حقوق ، تبیین گردد که آیا پرداختن به این موضوع بعنوان یک اصل مراقبتی در نظام اسلامی دارای مشروعیت می باشد یا خیر؟ آری آنچه که از مجموع منابع اصیل اسلامی با تکیه بر دیدگاه فقهی و حقوقی بر می آید این است که اصل پرداختن به مقوله عیون و تجسس به هر شکلی به معنای عام کلمه جهت ورود مخفیانه و بدون اطلاع در حریم خصوصی زندگی فردی ، خانوادگی و اجتماعی افراد جامعه ، حرام می باشد. اما به معنای خاص کلمه که مورد بحث ما می باشد، مقوله وجود عیون در ساختار نظام اسلامی در جهت تامین امنیت و سلامت و حفظ نظام ، نه تنها حرمت ندارد بلکه در برخی مصادیق دارای وجوب شرعی و عقلی است و اقتضائاً تحقق این امر در هر جامعه ای ، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد.بنا براین گماردن افرادی بعنوان عیون جهت تجسس در رفتار شخصی و سازمانی و اجتماعی نوع بشر ، با رعایت حدود و ثغور شرعی دارای جواز بوده و استدلال نوشتار حاضر نظر دارد ، مبانی مشروعیت مبحث عیون و تجسس و انواع تجسس را با وجود مصادیقی چون ورود در حریم خصوصی ،تجسس جهت حفظ نظام ، تجسس در امور دشمنان و غیره را مورد مداقه فقهی و حقوقی قرار دهد.

---

---

---

---

‫تحقيق حاضر، شرايط و ضوابط بهره‌برداري از اراضي موات يا باير را از جنبه فقهي بررسيده و شرايط مالکيت زمين‌هاي اصلي موات را از نظر دين اسلام بيان مي‌کند. نگارنده در چهار فصل به ابعاد اين موضوع پرداخته است. وي نخست خصوصيات اين قبيل اراضي و ويژگي هاي مالکيت و نقش آن در نظام‌هاي اقتصادي را تبيين مي‌سازد. از نظر نويسنده اراضي موات مطابق روايات فراوان، جزء انفال محسوب مي‌شود، که بر اساس آيات و روايات در مالکيت پيامبر اکرم و امامان معصوم قرار دارد واين حکم، اراضي مفتوح عنوة را نيز شامل مي‌شود. زمين‌هاي موات عارضي نيز اگر ابتدا آباد طبيعي بوده و سپس موات شده باشند، در مالکيت امام باقي مي‌ماند؛ اما اگر شخص يا گروهي زمين موات اصلي را آباد کرده و ديگر بار تبديل به موات شده باشد، در مالکيت آن ها، اختلاف است و اقوال متعددي وجود دارد، که نويسنده آن‌ها را شرح مي‌دهد. وي روش‌هاي استفاده مردم از زمين‌هاي موات را طي چهار روش احيا، اجاره، مزارعه و اقطاع بررسيده و چگونگي مالکيت و بهر‌ه‌برداري زمين‌هاي موات را نيز ذکر مي‌نمايد. او در ادامه شرط اذن امام معصوم( به عنوان مالک اصلي اين قبيل زمين‌ها را براي احيا و در نتيجه مالک شدن آن‌ها را تحليل فقهي کرده و شرايط احيا کننده و زمين‌هايي که احيا مي‌شوند، از قبيل اسلام، اذن و قصد تملک را شرح مي‌دهد. نگارنده سرانجام اين مباحث فقهي را به عنوان نمونه در مورد احياي اراضي موات در کشور افغانستان واکاوي و تطبيق کرده است.

---

‫نوشتار حاضر، به بررسی مکتب شناسی فقهی ابن‌ابی‌عقیل عمانی؛ پرداخته است، به این صورت که اين رساله، متشکل از پنج فصل می باشد، که در فصل اول: به شخصیت شناسی ابن‌ابی‌عقیل پرداخته شده است؛ از مباحثی همچون، طبقه و عصر ‏، کنیه، لقب ، ابتکارات، جایگاه علمی ،آثار وتألیفات، رویکرد علمی ، و ویژگیهای مکتب ابن‌ابی‌عقیل، و ... سخن به میان آمده است. در فصل دوم: به آراء خلاف مشهور وی اشاره شده است، و در ضمن هر فتوا نظر مشهور نیز آورده شده است. در فصل¬سوم: مبانی¬فقهی وی استخراج شده است، و در آن ذکر شده است که وی برای استنباط¬ احکام¬شرعی هم¬چون دیگر فقیهان به ادله¬ی¬اربعه تمسک می¬کنند، و اثبات شده که وی اولین فقیه شیعی است که، بحث ازعقل و استنباطات¬عقلی را در فقه داخل کرد. در فصل¬چهارم: به مقایسه¬ی بین مکتب¬قم و بغداد با مکتب ¬ابن‌ابی‌عقیل اشاره شده است. در این فصل جمله¬ای از آراء موافق او با مکتب قم، و تعدادی از آراء موافق وی با مکتب¬بغداد، و تعدادی از آراء مشترک بین مکتب ابن¬ابی¬عقیل و این دو مکتب ذکر شده است. در فصل¬پنجم: به بررسی میزان توجه فقها به ابن¬عقیل پرداخته شده است، و میزان ذکر نام وی در کتب¬فقهی مختلف، استخراج شده و در آن ثابت شده است که، بیشترین فقیهی که بعد از ابن¬ادریس¬حلی در کتب¬فقهی، نام برده شده است، ابن‌ابی‌عقیل¬عمانی می¬باشد. كليد واژه: ابن¬ابی¬عقیل عمانی، آراء، فتوا، مشهور، عقل، شبه عقلی، کتاب، سنت، اجماع، مکتب، بغداد، قم، مبانی، استدلال.