جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق برآن است که با توجه به آیات قرآن کریم ، تفاسیر و کتب تربیتی و اخلاقی به بررسی «نکات تربیتی – اخلاقی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن» بپردازد. ضمن بیان واضح و روشن از ابعاد مختلف مسئله با استشهاد به آیات و روایات ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و سئوالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است ؛ 1- داستان حضرت نوح (ع) در قرآن چگونه بیان شده است ؟ 2- نکات تربیتی – اخلاقی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن کدام اند ؟ در فصل دوم با عنوان مرور مطالعاتی کتابهایی مرتبط با موضوع از جمله : «قصه و نکات تربیتی آن در قرآن» اثر سید سعید مهدوی ، «قصص قرآن یا تاریخ انبیا از آدم تا خاتم النبیین (ع)» اثر سید هاشم رسولی محلاتی ، «همراه با پیامبران در قرآن» اثر عفیف عبدالفتّاح طبّاره و کتاب «قصه های قرآن» برگرفته از تفسیر نمونه ، اثر سید حسین حسینی مورد بررسی قرار گرفته تادر راستای پیشینه و زمینه مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد . با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فصل چهارم نیز با توجه به پرسش های تحقیقاتی به دو بخش با عناوین : 1- بیان داستان حضرت نوح (ع) در قرآن 2- نکات تربیتی داستان حضرت نوح (ع) در قرآن ، تقسیم بندی شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است . که در بحث نتیجه گیری به نتایج ذیل دست یافته ایم : حضرت نوح (ع) یکی از پیامبران اولوالعزم است که در بین قومی سرکش و غیرقابل هدایت مبعوث شد و باصبر و تلاش فراوان و استفاده از راههای تبلیغی گوناگون برای هدایت آنان تلاش نمود ، اما هیچ کدام از این تلاش های او جز لجاجت قومش پاسخی نداشت . سرانجام عذاب الهی آنان را به جزای اعمالشان رساند . خداوند دربیان این داستان اهداف تربیتی – اخلاقی زیادی قرار داده است که عبارتند از: 1- اهداف رسالت نوح (ع) 2- دعوت به رعایت تقوا به عنوان منشا همه فضایل 3- جایگاه معنوی حضرت نوح (ع) با توجه به اوصافش در قرآن که عبارتند از : الف ) صالح بودن ، ب) محسن بودن ، ج) شکرگذار بودن ، د) امین بودن ، ه ) عبد بودنو... 4- صبر و بردباری حضرت نوح (ع) 5- باادب بودن حضرت نوح (ع) 6- نصح و خیرخواهی حضرت نوح (ع) 7- نذیر و مبین بودن حضرت نوح (ع) 8- توبه آن حضرت از گناه ناکرده 9- علت هلاکت کنعان 10- بررسی ملاک فضیلت و برتری از دیدگاه قرآن 11- استهزای دشمنان نسبت به حضرت نوح (ع) وجواب ایشان در برابر آنان 12- محبت خداوند به حضرت نوح (ع) 13- پیوند مکتبی مافوق پیوند خویشاوندی است . 14- اجرای سنت هلاکت در مورد قوم نوح (ع). در مورد محدودیت های تحقیق تکراری بودن مطالب در کتب قصص و عدم بررسی نکات تربیتی قصه های قرآن به طور جداگانه و مستقل را می توان نام برد و پیشنهاد می شود تا محققان این موضوع و موضوعات مشابه آن را به صورت دقیق تر مورد توجه قرار داده و آنها را از بعد تربیتی – اخلاقی مورد بررسی قرار دهند .

این رساله با عنوان«بررسی تحلیلی سرگذشت حضرت نوح علیه السلام از دیدگاه قرآن و عهدین» که در چهار فصل تنظیم گردیده بر آن است که سرگذشت آن حضرت را بر اساس آیات قرآن و روایات مشهور با گفته های تورات و انجیل دربارة آن حضرت بررسی و تحلیل نماید. در فصل اول با عنوان«کلیات» به مباحثی چون آشنایی اجمالی با قرآن و عهدین(تورات و انجیل) قرآن و مسألة تحریف، اسرائیلیات و تحریف معنوی در قرآن و تفاوت داستان و سرگذشت در قرآن و عهدین پرداخته شده است. فصل دوم این رساله که به شرح زندگانی و دعوت این پیامبر الهی می پردازد، مباحثی چون زندگینامه نوح، دین و شریعت در دوران نوح و اصول و ویژگی های دعوت نوح را مطرح ساخته و آنها را از دیدگاه قرآن و عهدین بررسی کرده است و در آخر هم مبحثی با عنوان علت عدم موفقیت نوح در دعوت و تبلیغ آورده شده است. رئوس کلی موضوعات فصل سوم که شرح واقعه طوفان، چگونگی شکل گیری و ماجرای بعدی آن است، به این قرار است: علت و سبب، نشانه آغازین و نحوة نزول طوفان، فرمان ساختن کشتی و عکس العمل کافران در برابر آن، نقد روایات اسرائیلی دربارة مشخصات و حوادث شگفت انگیز کشتی، سرنوشت فرزندان نوح، اسرائیلیات مطرح شده در این باره، سرچشمة این روایات و ...فصل چهارم تحت عنوان«طوفان نوح جهانی است یا منطقه ای» به موضوعاتی چون دیدگاه تورات، مورخان و مفسران اسلامی دربارة عمومیت طوفان، و اولوالعزم در منطق قرآن و حدیث پرداخته، تنها دو تن از پیامبران اولوالعزم(پیامبر خاتم(ص) و حضرت ابراهیم(ع) را دارای رسالت جهانی دانسته و برای سه پیامبر اولوالعزم دیگر از جمله حضرت نوح(ع) رسالتی قومی و منطقه ای اثبات کرده و سپس شواهد و دلایل قرآنی، تاریخی و باستانشناسی خود را در تأیید رسالت قومی نوح و منطقه ای بودن طوفان آورده است.

در این پایان نامه وضعیت فرهنگی و اجتماعی عصرهر یک از دو پیامبر الهی، نوح (ع) و محمد (ص) بررسی و شیوه های تبلیغی و چگونگی دعوت آن بزرگواران مورد مطالعه قرار گرفته است . به موجب این پژوهش آن دو پیغمبر در برخی شیوه ها همسان، لکن در بسیاری شیوه ها ناهمسان اند و سبب عدم موفقیت حضرت نوح در استفاده از روشهای غیر موثر و مضر و علت توفیق رسول اکرم (ص) در بهره گیری از شیوه های موثر و مفیدبوده است.

تبیین حقیقت علم و چگونگی دسترسی به واقع از جمله مباحث عمیق و پر ماجرائی است که فیلسوفان از آغاز پیدایش فلسفه تاکنون به آن توجه داشته اند و سنگینی آن را بر دوش خود احساس نموده اند و هنوز نیز از معماهای ناگشوده فلسفی به شمار می آید. در فلسفه اسلامی این موضوع از جهت رابطه ادراک با شیء ادراک شده و رابطه ادراک با شخص ادراک کننده مورد توجه قرار گرفته است. این بحث با توجه به تعریف علم به تمثل حقیقت شیء یا حضور ماهیت شیء در نزد مدرک همواره با اشکال معروف اجتماع جوهر و عرض مواجه بوده است و به آراء گوناگونی انجامیده است: 1)نظریه کیفیت ذات اضافه 2)نظریه شبح 3)نظریه ماهوی در تبیین های مختلف. در این مقاله پس از بیان چگونگی تحول آراء فیلسوفان مسلمان در این موضوع به بررسی تحلیل و ارزیابی هر یک از این نظریات پرداخته، پیش فرض ها، عوامل موثر بر شکل گیری آنها، همچنین اشکالات وارد بر آنها را بر اساس ملاک های سازگاری (consistency)، استقلال (independence)، تمامیت (completeness) و میزان مقاومت آنها در برابر حملات شکاکانه بیان می نماییم.

عنوان این رساله « بررسی شخصیت حضرت نوح علیه السلام » می باشد که با هدف شناخت صحیح و قرآنی ابعاد زندگی حضرت نوح علیه السلام و اینکه ایشان چه مسیری را طی کرده اند به رشته ی تحریر در آمده است . این رساله می تواند راهنمایی باشد برای استفاده ی محققین علوم قرآنی و جوانان مؤمنی که بخواهند با زندگی معنوی انسان مورد تمجید خداوند در قرآن آشنا شوند و با الگوی قرآنی در راه خدا حرکت نمایند . روش تحقیق در این رساله به صورت کتابخانه ای بوده که از منابع مختلفی استفاده شده است . از جمله منابع لغوی :« مفردات راغب اصفهانی» ، « گنجینه ی لغات نصر الله آژنگ » منابع و کتب تفسیری مثل : « تفسیر نمونه ناصر مکارم شیرازی » و « تفسیر المیزان سید محمد حسین طباطبایی » و منابع حدیثی مانند « بحار الانوار علامه مجلسی » و « اصول کافی کلینی » ، کتب محققین و علماء در این زمینه همچون : « قصه های قرآن اثر سیدجواد رضوی» ، « داستانهای قرآن در المیزان حسین فعال عراقی نژاد» . این رساله شامل چهار فصل می باشد : فصل اول : شناخت مختصری از زندگی نوح علیه السلام ، فصل دوم : عبودیت نوح علیه السلام ، فصل سوم : هدایت و نبوت نوح علیه السلام ، فصل چهارم : رفتار نوح علیه السلام با قوم خود . حضرت نوح علیه السلام دو همسر و چهار فرزند داشت که یکی از همسران به همراه پسرانش به ایشان ایمان می آورد و همسر دیگر و فرزندش به وی ایمان نمی آورد . نام پدر ایشان لَمک و نام مادرشان قینوش بوده است . حضرت نوح علیه السلام قبل از رسیدن به مقام نبوت به عنوان یک عبدواقعی رفتار می کند ، عبدی که مؤمن، محسن ، صالح ، شکور ومخلَص است؛ عبدی که تنها بر خدا توکل می کند و تقوای الهی می ورزد و صبوری و شکیبایی را سر لوحه ی کار خود قرار می دهد و به خاطر همین رفتار برگزیده می شود و خداوند در آن ظلمت شیطانی هدایت را بر نوح علیه السلام جاری می کند ، هدایتی که همچون چراغ راهی گرانقدر و پر ارزش راه تاریک را روشن می کند نوح علیه السلام نبی خدا می شود و به مقام نبوت و رسالت می رسد ، با اراده ای قوی به سوی قوم خود حرکت می کندولی گوشی شنوا و چشمی بینا وجود ندارد که او را همراهی کند به جز عده ای اندک. بعد از مدتی طولانی نوح علیه السلام دست به دعا می برد و از خدا یاری و کمک می خواهد ،به فرمان الهی شروع به ساختن کشتی می کند،برای نجات از عذابی سخت و طوفانی عظیم.بالاخره طوفان آغاز می شود و حضرت نوح علیه السلام با نام و یاد خدا به همراه یارانش داخل کشتی می شود. در بین طوفان،حضرت نوح علیه السلام متوسل به اهل بیت علیهم السلام می شود و از ایشان برای نجات یاران کمک می طلبد،به امر الهی طوفان پایان می یابدو نوح و یارانش به سلامت از کشتی فرودمی آیند . درود و تهیت الهی از جانب پروردگار جهانیان به نوح علیه السلام می رسد،همان پیامبری که اولین بود ،همان شخصیتی که همه چیز را از صفر شروع کرد و به اوج رسید و بزرگ شد،همان معلم اول که الگو و نمونه ای عظیم شد برای تمام جهانیان. کلید واژه: نوح،عبد،نبی،هدایت،اولوالعزم،شریعت،طوفان،نوح و اهل بیت.