جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: در فلسفه جدید، مفهوم ایدئولوژی مشکلی برای رابطه الهیات با سیاست بوده است. بویژه در کاربرد مارکسیستی، «ایدئولوژی» به تأثیر خاصی اشاره دارد که الهیات در جامعه مدرن می گذارد تا واقعیت مادی را که زندگی و فعالیت عملی انسان را شکل می دهد، پنهان یا پنهان کند. این یکی از دلایل متعددی است که الهیات، حتی در شکل سیاسی خود، «ایدئولوژی» را به عنوان موضوعی ذاتی در شکل انتقادی آن در نظر نگرفته است. عدم توجه نظری به ایدئولوژی در خود الهیات به کمبود نقد درونی به ویژه در الهیات سیاسی منجر شده است. با این حال، الاهیات و ایدئولوژی با هم در حوزه ای ظاهر می شوند که کمترین انتظار آن را داریم: نظریه انتقادی رادیکال. نظریه انتقادی مکرراً به نقد الهیات و ایدئولوژی پرداخته است تا از پتانسیل رهایی بخش الهیات برای پرداختن به مسائل سیاسی عمده در میان آگاهی حاد ما از بحران اجتماعی و بن بست سیاسی استفاده کند. پایان نامه من گفتگوکنندگان کلیدی الهیاتی و فلسفی (مانند اسلاوی ژیژک، یوهان باپتیست متز، پل تیلیش، مارسلا آلتهاوس-رید، تئودور آدورنو، و غیره) را تجزیه و تحلیل می کند که نشان دهنده مسیرهای اصلی در این دو گفتمان - الهیات سیاسی مدرن و فلسفه سیاسی معاصر - هستند. ترویج نقش نقد درونی در الهیات سیاسی. این مهم است زیرا کارکرد نقد ایدئولوژی (و نقد به طور کلی) در الهیات سیاسی مسیحی را روشن می کند. همچنین نشان می‌دهد که چگونه نظریه‌های ایدئولوژی معاصر رابطه الهیات با سیاست را واسطه می‌کنند، موضوعی که با توجه به «روی‌کردن به دین» اخیر در سیاست و فرهنگ معاصر اهمیت فزاینده‌ای دارد؟ آیا الهیات سیاسی پس از نظریه انتقادی همچنان می تواند هنجارهایی را برای برقراری نظم اجتماعی عادلانه، برابری طلبانه و همبسته ارائه کند؟ این پایان نامه یک الهیات انتقادی را ترسیم می کند که نقد را به عنوان یک مفهوم الهیات درونی در الهیات سیاسی بازیابی می کند. این امر الهیات را به دور از ارائه هنجارها و به سمت اجرای نقد بازتعریف می کند، اما این کار را بدون کاهش ماهیت کاملاً سیاسی آن انجام می دهد.

الهیات سیاسی نوین یوهانس باپتیست متز، کشیش و الهی‌دان کاتولیک آلمانی، یکی از مهم‌ترین روایت‌های الهیات سیاسی مسیحی در مخالفت با فردگرایی، خصوصی‌سازیِ دین و نگاهِ استبدادی به حکومت است. متز به دلیل انتقادهایش از الهیات سیاسیِ کارل اشمیت و در تضاد با وی، الهیات سیاسی خود را «الهیات سیاسی نوین» می‌نامد. به باور متز، اشمیت با ذاتی دانستنِ خشونت در سیاست، الهیات سیاسی ضد دموکراتیک و یهودستیزانه‌ای را ارائه داده که زمینۀ فاشیسم و توجیه حذف دیگران را فراهم کرده است. ازاین‌رو، در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مقایسه‌ای الهیات سیاسی متز و اشمیت می‌پردازیم؛ و هم‌چنین نوآوری‌های متز در الهیات سیاسی مسیحی و نقد وی بر اشمیت را بررسی خواهیم کرد. نوآوری اصلی متز این است که وی بر پایۀ زندگی و آموزه‌های عیسی مسیح و نیز آرای مکتب فرانکفورت، از «عقلِ یادآورانه» سخن می‌گوید. این عقلانیت که بر اساس یادآوریِ انتقادیِ گذشته است، می‌تواند به‌عنوان نقطۀ آغاز تازه‌ای برای کار در قلمروی الهیات مسیحی باشد و در تصمیم‌گیری و کنش‌های اجتماعی- سیاسی، نقش مؤثری ایفا کند.

کلام سیاسی یکی از مهم ترین شاخه ها و قلمروهای علم کلام به شمار میآید. از این رو، تبیین چیستی کلام سیاسی، اهداف، روش شناسی و موضوع آن مبتنی بر ارائة تعریفی جامع و مانع از علم کلام است. در پژوهش پیش رو کوشیده ایم تا به شیوة توصیفی و تحلیلی، پس از تبیین و بررسی مهم ترین تعاریف ارائه شده از علم کلام، نخست تعریفی برگزیده از این علم ارائه دهیم و سپس با توجه به همان تعریف به تحلیل کلام سیاسی و مشخصه های آن بپردازیم. ازآنجاکه گاه به دلیل عدم توجه به مرزبندی میان علوم، کلام سیاسی با دانش های همگن آن خلط میشود، تبیین نسبت این دانش با فلسفة سیاسی و فقه سیاسی از دیگر رسالت های مهم این اثر خواهد بود. از نظر نگارنده، مبتنی بودن کلام سیاسی بر آموزه های دینی و همچنین حیثیت تعلقی امور سیاسی به ذات و صفات خدای سبحان مهم ترین ویژگی کلام سیاسی به شمار میآید.

لزوم تحول و بازنگری اندیشة کلامی - سیاسی شیعه در ارتباط با بحران غیبت امری مهم است که پایه های آن توسط امامان شیعه ریخته شد، اما در دوران غیبت، نوبختیان نقش اصلی را در این تحول ایفا کردند. اندیشمندان نوبختی در فضای بحرانی غیبت در عرصة کلام سیاسی به بررسی مسائل اساسی و مشکلات واقعی مکتب امامیه پرداختند. تلاش این بزرگان برای پاسخ به مسائل مبتلا به جامعه تأکید بر گفتمانی اعتدالی و ترکیبی بود که مرکب از عقل گرایی و روش حکمی معتدل و هماهنگ با نص(کتاب و سنت) می باشد. این نگرش در واقع ترکیب منطقی عقل و وحی متناسب با شرایط زمانه و سازگار با مکتب امامیه بود. در سطح سیاسی این خاندان علاوه برتمرکز بر پاسخ به شبهات دینی به ویژه در عرصة سیاست، توسعة فضا برای دفاع از اعتقادات دینی امامیه را مدنظر داشتند. در اسـاس، شکل گیری اندیشة کلامی - سیاسی خاندان نوبختی نمونه ای بارز از پاسخ به بحران های معرفتی و سیاسی جامعه قلمداد می شود.