جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

صفات خدا و به تعبیر قرآن،«اسماء الحسنی»، از پر بسامدترین مفاهیم به کار رفته در قرآن کریم است که با تنوع بسیاری، در سرتاسر قرآن کریم به چشم می‌خورد. در میان «اسماء الحسنی»، نامهای فوق نیکوی خداوند، که در پایانه آیات قرار دارند، از اهمیّت و جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و مفاهیم خاص و متنوعی را تعلیم می‌دهند. فهم و درک آن مفاهیم ، مستلزم بررسی و تحلیل آیه‌ای است که صفات و اسماء در آنبکار رفته‌اند. در تفاسیر و سایر منابع سنتی موجود، بیشتر به مباحث فلسفی، کلامی و عرفانی مربوط به هریک از صفات و اسماء پرداخته‌شده و کمتر به ارتباط معنایی آنها با آیه‌ای که در آن واقع شده اند توجه شده است.این پژوهش، در راستای بررسی وجود چنین ارتباطی و کم و کیف آن، به تحلیل وبررسی صفات خدا در پایانه آیات سوره بقره پرداخته و ضمن استفاده از دستاوردهای علم معناشناختی تأیید گردید، که میان صفات و اسماء انتهای آیات با بافت وسیاق آنها ارتباط تنگاتنگیاز نظر معناشناختی وجود دارد، به گونه‌ای که مفهوم‌سازی در آیه بر اساس آن اسم صورت گرفته و از آن تأثیر پذیرفته‌است. برای مطالعه و بررسی موضوع فوق از روش توصیفی- تحلیلی آیات، استفاده شده‌است؛ بدین ترتیب که ابتدا به صفات الهی که در قرآن آمده‌است و چگونگی انتزاع آنها از ذات الهی پرداخته و دسته‌بندیها و تقسیماتی که پیرامون آن اسماء وصفات وجود دارد توضیح داده شده‌است؛ سپس تحلیل مفهمومی و لغوی اسماءحسنای انتهای آیات سوره بقره ارائه گردیده‌است؛ وسرانجام به معناشناختی آن اسماء و بیان ارتباط آیه با آن اسماء، پرداخته شده‌است. برای بررسی چگونگی ارتباط مذکور ضمن استفاده از دستاوردهای علم معناشناختی از تفاسیر مشهور و سایر منابع مرتبط با موضوع خوشه‌چینی گردیده‌است. گرچه اکثر تفاسیر، کمتر به این ارتباط توجه نموده و این اسماء و صفات را صرفاً توصیفی برای خداوند بی‌نیاز از توصیف محسوب کرده‌اند.بنابراین این پژوهش و چنین بررسی‌هایی، ضمن نشان دادن خلأ موجود در این زمینه، در تفاسیر، راه را برای فهم عمیق‌تر و بهتر کلام الهی هموار می‌سازد. امید است با چنین بررسی‌ها و تداوم و تکامل آنها، غرض نهایی که پی بردن به مقصد آیه و در نتیجه عمل به آن و رسیدن به رشد و سعادت انسان است، نیز نزدیکتر گردیم. کلید واژه‌ها: معناشناختی، معناشناختی قرآن، اسماء الحسنی، صفات الهی، بافت، سیاق، خواتم آیات، پایانه آیات، فواصل آیات سوره بقره