جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب " من العلم العلماني الى العلم الديني" ترجمه کتاب "از علم سکولار تا علم دینی " اثر دکتر مهدی گلشنی می باشد این کتاب حاصل کوششی برای نقد رویکرد سکولار به علم و دعوت به رویکرد دینی به علم است. مولف در نقد رویکرد سکولار دو گام اساسی برمی دارد. نخست، استدلال می کند که علم نیازمند جهت است؛ جهتی که از جهان بینی دانشمند حاصل می شود. در ضمن این استدلال، مولف به نقد دیدگاه اثبات گرایی (پوزیتیویسم) می‌پردازد و می‌کوشد نشان دهد که علم پیش فرض‌های متافیزیکی دارد. دوم این که علم در مقام کاربرد یافته‌ها محتاج اخلاق است و بدون آن به تخریب می انجامد در این اثر مباحثی چون علم سکولار، رابطه علم و دین در دنیای معاصر، نسبت اسلام با علوم طبیعی، وحدت حوزه و دانشگاه و دانشگاه اسلامی مورد بحث قرار می گیرد.مولف برداشت های نا درست درباره رابطه علم و دین و علم دینی را ناشی از محدود کردن معنای دین و غفلت از محدودیت های علم و نیز ناشی از عینیت دادن به همه آن چیزهایی است که به نام علم تعلیم داده می شود، می داند. لذا از نقشی که پیش فرض های فلسفی، اجتماعی و روانشناختی در کاوش های علمی و تفسیر داده های تجربی دارند، غفلت می شود. مساله این است که اگر دانشمندان صرفاً به دنبال توضیح یافته های تجربی می بودند، تمایز دینی و غیر دینی یا شرقی و غربی در مورد علم منتقی بود.اما دانشمندان بزرگ همواره در مقام یک توضیح کل نگرانه در باره جهان طبیعت بوده اند و کوشیده اند از تعمیم یافته های محدود خود، نظریه های جهانشمول بسازند؛ نظریه هایی که بسیار فراتر از حوزه قابل دسترسی آنها بوده است، و این جاست که پای تعصبات دینی و فلسفی به میان آمده است

آنچه ما را، اعم از دانشگاهی و حوزوی، گرد هم آورده است، احساس مسئولیت در قبال امر مهمی است که در سرنوشت فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورمان نقش مهمی دارد. البته شاید نتوان از میزان تاثیر همگرایی یا ناهمگرایی و پیوست یا گسست دو نهاد علمی و معرفتی حوزه و دانشگاه در سایر مقولات اجتماعی و سیاسی، برآورد کامل و دقیقی ارائه کرد؛ ولی می توان بر این امر توافق داشت که در میان گسست های اجتماعی، که البته میان آنها نوعی تعامل و ارتباط برقرار است، گسست نخبگان - یعنی حوزویان و دانشگاهیان - از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار است؛ همان گونه که پیوستگی وهمراهی آنها نیز نقش و کارکرد اجتماعی بیشتری خواهد داشت. بنده این نکته را بارها گفته ام که در کشور ما، با هر دیدی که به مقوله گسست و پیوست نخبگان اجتماعی نگریسته شود، به هیچ وجه نمی توان از اهتمام به آن و تامل در آن غفلت ورزید. به بیان دیگر، چه با نگاه آرمانی و دینی به این موضوع بنگریم و چه با نگاه مادی و ملی، این گسست و پیوست، یکی از شاخصه ها و مؤلفه های اصلی سلامت و بیماری جامعه، و راز پیشرفت و عقب ماندگی در سطح کلان است. این، نکته ای است که همه ما بر آن وفاق داریم و تحقیقات به عمل آمده در این زمینه و تحولات سیاسی - اجتماعی هم مؤید آن است. البته اظهار نظر دقیق تر در این زمینه، نیازمند تحقیقات و تاملات بیشتری است؛ ولی پژوهش ها و تجارب در این زمینه تا امروز، به وضوح نشان می دهد که تحولات تاریخی، اجتماعی و سیاسی در طول تاریخ این مرز و بوم، عمیقا متاثر از پیوست و گسست نخبگان اجتماعی - و به طور خاص حوزویان و دانشگاهیان - بوده است.

جامعه اسلامی ایران در مسیر برپایی تمدن نوین دینی در جهان معاصر قرار گرفته است. اگر چه تلاش و گامهای مهم و محکمی برداشته شده، تا تحقق تمام اهداف راه درازی در پیش است. دستیابی به آن هدف عالی، مستلزم همکاری جدی ارکان فرهنگی نظام درسیر ایجاد یک "وحدت فرهنگی" و سپس "جامعه فرهنی دینی" به معنای حقیقی خود است. با پی ریزی علوم انسانی اسلامی، وحدت حوزه و دانشگاه در ریشه ها و مبانی حقیقی، دست یافتنی بوده و به میزان تحقق این هدف، وحدت علوم و معارف نیز زمینه ساز وحدت فرهنگی دینی خواهد شد و پیاپی، شاکله های جامعۀ فرهنگی پسندیدۀ دینی نمایان خواهد شد.

هدف این مقاله، آسیبشناسی عوامل مزاحم تقویت وحدت این دو قشر از منظر دورن شخصیتی و عوامل بیرونی و تبیین راهکارهای سرعت دهنده این مقصود است.وحدت حوزه و دانشگاه از انتظارات به حق و بسیار اثرگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی است که پس از انقلاب به اهتمام بزرگان هر دو قشر، از جایگاه ارزشمندی برخوردار شده است. اما هنوز تا رسیدن به وضع مطلوب، فاصله زیادی دارد. روش این مقاله از نوع پژوهشهای بنیادی است که به شیوه کتابخانهای و توصیف و تحلیل درونمتنی با استفاده از متون دینی و مشاهده و تجربه شخصی به بررسی مسئله پرداخته است. 1. تبیین و بازخوانی برخی امور که مانع رشد و تکامل قطعی وحدت بین دو قشر دانشگاه و حوزه میشود؛. ارائه برخی راه حلهای مناسب برای رفع آن. گسترش وحدت حوزه و دانشگاه در حد مطلوب، امری ضروری، ممکن و تحققپذیر است و با برداشتن موانع موجود به شیوه مطلوب، میتوان به توفیق بیشتری دست یافت.

در آستانه سالگرد شهادت استاد مطهری و هفته معلم، فرصتی دست داد تا با معاونت محترم آموزش و پژوهش دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت، گفتگویی پیرامون شخصیت متفکر شهید استاد مطهری داشته باشیم که بدین وسیله تقدیم می گردد، امید است مورد توجه شما خوانندگان محترم فصلنامه حبل المتین قرار گیرد: