جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر به مقایسه سرمایه اجتماعی مهاجرین به شهر تبریز در چهار دوره زمانی (مهاجرین تازه وارد، مهاجرین دهه 70، مهاجرین دهه 60 و مهاجرین قبل از انقلاب اسلامی) پرداخته است. هدف تعیین نقش سرمایه اجتماعی شبکه (روابط قبل از مهاجرت) در مهاجرت و استقرار مهاجرین است.این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. جمعیت آماری تحقیق شامل 12 سازمان / اداره و شرکت دولتی می باشد که از این تعداد 5 مورد را شرکت های دولتی و 7 مورد دیگر را سازمان ها و ادارات دولتی تشکیل می دهد. نمونه بررسی در این تحقیق تعداد 348 فرد یا مستخدم مهاجر مرد و زن به شهر تبریز می باشند.بر اساس نتایج به دست آمده پیوند ها و شبکه های خویشاوندی و تماس های شخصی، خانوادگی و قومی در مقصد نقش عمده ای در مهاجرت دارند. مهاجران طی تماس هایی که با دوستان و بستگان در مقصد برقرار می کنند اطلاعات ارزنده ای در خصوص مشاغل جدید، محل اسکان و غیره به دست می آورند. همچنین مهاجران پس از استقرار، تمایل دارند برای جلب حمایت های مورد نیازشان بر پیوندهای اجتماعی موجود در مبدا، تکیه کنند. مهاجرین بیشتر با خویشاوندان درجه یک خود - والدین، خواهر و برادر و فرزند ارشد - ارتباط دارند. این تماس ها اغلب به جهت دوری مسافت از طریق تلفن صورت می پذیرد. این مساله بیانگر آن است که خویشاوندان نزدیک از نظر اجتماعی نزدیک ترین اعضای شبکه و مهم ترین منبع حمایت - حمایت های عاطفی، مالی و مشورتی - به خصوص برای مهاجرین جوان تر محسوب می شوند.همچنین یافته ها حاکی از آن است که گروه های مهاجر در بدو ورود به تبریز نیازها و حمایت متفاوتی داشته اند. در حالی که مهاجرین تازه وارد و مهاجرین دهه 70 نیاز به کمک در زمینه اسکان را مطرح کرده اند، مهاجرین قبل از انقلاب بیشتر به نیاز عاطفی و مالی اشاره نموده اند. اهداف و انگیزه های مهاجرین نیز متفاوت بوده است: مهاجرین دهه 60 و مهاجرین قبل از انقلاب به قصد ادامه تحصیل و پیوستن به خویشاوندان، مهاجرین دهه 70 به انگیزه اشتغال و مهاجرین تازه وارد با انگیزه بهره مندی بیشتر از امکانات رفاهی و ارتقا شغلی به تبریز آمده اند.

این مقاله شرایط اجتماعی ایران را در حالی که حدود بیست و نه سال از انقلاب می گذرد، بر مبنای تفسیری از جامعه مدرن و جامعه به نحو فزاینده در حال مدرن شدن مورد بحث قرار داده است و تناسب و هم خوانی آن را با نوع معینی از حضور اجتماعی دین مطرح می سازد. درباره حضور اجتماعی دین چهار دیدگاه را می توان از هم تمیز داد: دیدگاه ضددینی (حذف دین)، دیدگاه مدافع خصوصی شدن دین (عدم حضور اجتماعی)، دیدگاه سیاست دین دارانه (حضور حداقلی)، دیدگاه سیاست دینی (حضور حداکثری). مقاله با چارچوب نظری ای که مفاهیم اصلی آن ماخوذ از آرای چارلز دیویس و جامعه شناسانی چون پیتر برگر، و هرویولژه است، آغاز می شود و با بحث از پیامدهای منفی جامعه قدسی در ایران بعد از انقلاب ادامه می یابد. بر مبنای تحلیل وضعیتی که مقاله با طرح برخی مفاهیم نظیر تکثر اجتماعی، چندگانگی نظام های ارزشی، و بحران جامعه پذیری دینی ارایه می کند، این نتیجه حاصل می شود که گزینه سیاست دینی یا طرح قدسی جامعه دیگر گزینه کارآمد و سازگار با شرایط اجتماعی نخواهد بود. به عبارت دیگر، شرایط اجتماعی مساعد برای تداوم آن دیگر موجود نیست. این البته به معنای پایان اجتماعی گزینه مذکور است و نه پایان سیاسی آن. انحصارگرایی دینی مندرج در این گزینه پیامدهایی منفی به بار آورده است که اجمالا به پاره ای از آن ها اشاره شده است. در ادامه گزینه بدیل باز هم بر مبنای چارچوب مفهومی ماخوذ از چارلز دیویس و آرای وی در باب طرح کثرت گرایانه جامعه مورد بحث قرار گرفته و شرایط اجتماعی برای تحقق آن مساعد ارزیابی شده است. گزینه های یک ودو به دلیل این که هر گونه حضور اجتماعی دین را نفی می کنند، اساسا محل نزاع نبوده اند و در این مقاله نیز جز به اشاره به آن ها پرداخته نشده است.

جامعه شناسان علم بر اهمیت ارتباطات به عنوان سازوکار اصلی تکوین و تولید علم تاکید کرده اند و پیشرفت علم را بازتابی از نظام ارتباطی آن می دانند. ارتباطات علمی در درون سازمان های آموزشی و پژوهشی و نیز فراتر از مرزهای نهادهای مزبور، همواره یکی از عوامل تاثیرگذار بر تولید و گسترش دانش بوده است. این ارتباطات زمینه ایجاد انسجام و هماهنگی در جامعه علمی، تعامل بین دیدگاه ها ترکیب ایده ها و ایجاد نظریه های جدید، گسترش رویکردهای بین رشته ای و ایجاد رشته های جدید دانش، برقراری روابط بین نهادی در علم و کاربرد نتایج علم در صنعت و تکنولوژی و در نتیجه تحول ساختاری نهاد علم و بازسازی مداوم سیستم های بنیادی دانش را فراهم می آورند.پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مقوله مزبور، انواع ارتباطات علمی درون نهادی و فرانهادی را در بین اعضای هیات علمی دانشگاه ها و تاثیر آن ها را بر میزان تولید علمی آنان بررسی می کند. چهارچوب نظری این پژوهش با کاربرد رویکردهای کارکردی، انتقادی، ساختاری و نظریه پویایی پیچیده و بازتابی ارتباطات علمی فراهم آمده است. نمونه آماری پژوهش 250 نفر از اساتید رشته های فیزیک و شیمی را در بر می گیرد. داده ها و اطلاعات با استفاده از روش پیمایشی و کاربرد تکنیک پرسشنامه جمع آوری شده اند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان و نوع ارتباطات عملی اساتید و میزان استفاده آن ها از ابزارهای ارتباط علمی بر فعالیت علمی آنان تاثیرگذار است.

در دورانی به سر می بریم که جامعه شناسی بیش از پیش از دنیای مورد مطالعه اش فاصله گرفته است و نیاز به آن چه من جامعه شناسی مردم مدار می نامم بیش از پیش حس می شود. مقصود من از جامعه شناسی مردم مدار آن علمی است که دغدغه اش «گروه های مردمی» و روشش آمیختن با آنان است. فراخوان من برای به رسمیت شناختن جامعه شناسی مردم مدار همه جا به مذاق مخاطبانم خوش آمده و تحرکاتی در این زمینه صورت گرفته است.من در این مقاله 11 تز ارایه می دهم. ابتدا در مورد ضرورت وجود جامعه شناسی مردم مدار دلایلی ارایه کرده و انواع گوناگون آن را بر می شمرم. سپس ماتریس چهارگانه جامعه شناسی (جامعه شناسی حرفه ای، جامعه شناسی سیاست گذار، جامعه شناسی مردم مدار و جامعه شناسی جامعه شناسی انتقادی) را که از زمانی تا زمان دیگر، و از کشوری به کشوری دیگر متفاوت است، بررسی کرده و نهایتا به آن ویژگی هایی می پردازم که جامعه شناسی را نه به عنوان علم که به عنوان نیروی اخلاقی و سیاسی از سایر رشته ها متمایز می سازد.

پس از فراگیر شدن موج سوم مهاجرت نخبگان در ایران، از سال 1376 به بعد موضوع توسعه سرمایه انسانی نخبه و پیشگیری از مهاجرت نخبگان مورد توجه پژوهشگران، نویسندگان و مدیران جامعه ما قرار گرفت. این مقاله پس از طرح چهارده رویکرد نظری مرتبط با موضوع نخبگان، تلاش دارد از طریق فراتحلیل کیفی مطالعات انجام شده در داخل کشور، به نظریه مشترک و بنیادین آن ها دست پیدا کند.پژوهش حاضر ضمن نیل به نظریه جاذبه - دافعه در فرآیند مطالعه اکتشافی خود تلاش می کند راهکارهای سازگار با این نظریه را به منظور جذب و نگهداشت سرمایه انسانی نخبه ارایه نماید.همچنین در این مقاله اطلاعات توصیفی کاملی در قالب دو مولفه روش شناسی مربوط به آثار علمی مورد مطالعه و چهار مولفه محتوایی آن ها ارایه شده است.

مقاله حاضر به بررسی رابطه تحولات سیاسی با اولین نوسازی (اقتصادی) در سه کشور ایران، چین و ژاپن می پردازد. این مطالعه به روش تطبیقی - تاریخی انجام گردیده است. زمان مورد مطالعه از سال های 1800-1920 را در بر می گیرد. سه رویداد مهم در این بررسی انقلاب میجی (1868)، انقلاب مشروطه (1905) و انقلاب 1911 چین می باشد. در این پژوهش دو نوع ساختار سیاسی عمده از هم تمیز داده شده اند: یکی «پاتریمونیالیزم» در مورد ایران و چین و دیگری «فئودالیزم» در مورد ژاپن. اولی مخل پیشرفت اقتصادی تشخیص داده شد، در حالی که دومی در ژاپن مانع تحولات اقتصادی نشد. در بررسی نقش نظام جهانی از دو مفهوم ادغام سیاسی و ادغام اقتصادی استفاده گردید. و در بررسی وفاق نخبگان، نخبگان در چهار گروه: نخبگان اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مد نظر قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد وجود ساختار سیاسی فئودالی در جامعه ژاپن قبل از انقلاب میجی، امکان شکل گیری طبقات مختلف را به وجود آورد در نتیجه در هنگام برخورد این جامعه با نظام جهانی یکی از طبقات بالا (سامورایی ها) از بدنه قدرت جدا شده و نوسازی را آغاز ساختند در مقابل ساختار پاتریمونیالی قدرت در ایران و چین اجازه شکل گیری هیچ طبقه یکدست و متحد را نداد. در نتیجه در قرن 19 با برخورد این دو جامعه با نظام جهانی و با ضعف ساختار متمرکز قدرت تمام گروه های مختلف با خواسته های متفاوت وارد عرصه عمومی جامعه شدند. در نتیجه دو انقلاب مشروطه و 1911 چین به آشوب و بی نظمی منجر شد.