جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وقوع انقلاب اسلامی در ایران در سال 1357 معادلات سیاسی امنیتی خاورمیانه را به‌طورکلی تغییر داد. یکی از مهم‌ترین این تغییرات تقابل ایران و عربستان به‌عنوان دو کشور قدرتمند و تأثیرگذار منطقه بود، که قبل از آن روابط نسبتا دوستانه و هماهنگی در سطح منطقه داشتند. در پاسخ به چرایی این تقابل، پژوهشگران دلایل زیادی مثل رقابت ایدئولوژیک، رقابت هژمونیک، نقش قدرت­های مداخله­گر و... را برای این رو در رویی مطرح کردند. در این پژوهش تلاش بر این است که تأثیر ایدئولوژی مذهبی(رقابت ایدئولوژیک) در روابط تنش آلود بین ایران و عربستان سعودی به‌صورت ریشه­ای و بنیادی بررسی شود؛ در ادامه روابط ایران و عربستان در قالب ایدئولوژی شیعه در مقابل ایدئولوژی وهابی بعد از انقلاب اسلامی و سپس در رقابت دو کشور در سوریه و یمن مورد بررسی قرار می­گیرد. بر اساس یافته‌های این مقاله ایدئولوژی مذهبی یکی از مهم‌ترین عوامل تنش زا بین دو کشور بوده که به شکل قابل توجهی در تحولات یک دهه اخیر در یمن و سوریه مشهود بوده است.

حمله آمریکا و متحدانش به عراق و حوادث خونین سوریه بعد از انقلابهای عربی در سال 2011 زمینه شکل گیری گروه تروریستی داعش را فراهم نمود. روند قدرت یابی و برجسته شدن گروه فوق علی رغم حضور گروه های متعدد تروریستی در منطقه، اذهان بسیاری را درباره چرایی و چگونگی شکل گیری آن به خود مشغول کرد. در این مقاله تلاش شده است تا با نگاهی جامعه شناختی و با روش اسنادی به چرایی شکل گیری این گروه پرداخته شود. مدعای مقاله این است که بحران هویتی که اعضای داعش در جوامع و در تجربه زیسته قبلی خود با آن مواجه شدند، در کنار شکل گیری و ایجاد یک گفتمان هویت ساز در قالب دولت اسلامی با راهبرد جهاد جهانی در شکل گیری گروه داعش نقش اساسی داشته است. بحران هویتی که عمدتاً ناشی از جهانی شدن و احساس محرومیت بوده است. موفقیت نسبی گروه داعش در هویت سازی مبتنی بر گفتمان سلفی- تکفیری سبب ایجاد میدان مغناطیسی قدرتمندی برای جذب و هویت بخشی به افرادی شد که دچار بحران هویت گردیده بودند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی گونه ای از تفاسیر اسلام تحت عنوان اسلام انقلابی ایران و اسلام سکولار ترکیه است. روش پژوهش مقایسه ای و شیوه گرداوری داده ها، کتابخانه ای و اینترنتی می باشد. فرض ما بر این است که تفاوت ها و تمایزهایی در خصوص تفسیر و برداشت از اسلام در میان کشورهای مسلمان وجود دارد که می توان به اسلام سکولار ترکیه و اسلام انقلابی ایران اشاره کرد. یافته های مقاله نشان می دهد که نوع برداشت و تفسیر از اسلام باعث اتخاذ سیاست های دو کشور شده است. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال 1357 الگوی جدیدی از اسلام را برای جهانیان معرفی کرده است. جمهوری اسلامی ایران با پشتوانۀ استقلال سیاسی، مبارزه با استکبار و استعمار جهانی و مرکزیت محور مقاومت درصدد نقش آفرینی در منطقه و جهان اسلام است. از سوی دیگر ترکیه نیز با موقعیت سوق الجیشی که نقطۀ تلاقی دو قارۀ مهم آسیا و اروپا، پیشینۀ امپراطوری اسلامی عثمانی و قرائتی نرم و سکولار از اسلام که در تطابق حداکثری با مدرنیته است، مدعی رهبری جهان اسلام می باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه ای مفهوم آزادی در اندیشة حضرت امام خمینی (ره) و اندیشه غرب به انجام رسیده است؛ زیرا آزادی یکی از مؤلفه های ماهیت انسان است که اگر ظرفیت و قابلیت بالقوة آن بالفعل شود ، به طور شگفت آوری به شکوفایی خلاقیت و استعدادهای انسان منجر خواهد شد و شور و نشاط حاصل از آن ، جامعه ای پویا ، فعال و سرزنده ایجاد خواهد کرد ، اما اگر این مؤلفه توسط خود انسان یا عوامل بیرونی محدود و سرکوب شود یا مورد بی مهری و بی توجهی قرار گیرد ، به همان نسبت بخشی از سیر تکاملی انسان ناقص خواهد شد. نوع تحقیق حاضر ، توصیفی ؛ روش مورد استفاده ، مقایسه ای و ابزار گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای برای پاسخ به این پرسش که در اندیشة امام خمینی (ره) و اندیشة غرب چه تفاوتی در برداشت از مفهوم و معنای آزادی وجود دارد ، می باشد . چنانچه برای نیل به این هدف ، ابتدا مفهوم آزادی از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و سپس از دیدگاه چند نمونه از اندیشمندان غربی بررسی گردید که در نهایت دستاورد پژوهش بدین صورت بود که آزادی از حیث معنا ، مبانی ، ماهیت ، مرزها ، محدوده ، قلمرو ، موانع و ریشة آن می بایست در بین دو دیدگاه مختلف مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرد که بر اساس این هدف ، یافته های پژوهش دال بر این بوده است که آزادی در اندیشة غرب ریشة مادی دارد و محدودة آن براساس قوانین بشری است ، در حالی که آزادی در اسلام بنا به اندیشة امام خمینی (ره) ریشه ی الهی و وحیانی دارد و محدودة آن براساس قوانین الهی است .

یکی از مفاهیم اساسی فقه سیاسی شیعه برای جلوگیری از گسترش مفاسد و متقابلا رشد خوبی‌ها، فریضه امربه‌معروف و نهی از منکر، و وظیفه مردم در دعوت به خیر است. بدون تردید امربه‌معروف و نهی از منکر، اهمیت بسزایی در بهینه سازی و پاک‌سازی جامعه و فرد دارد. ازاین‌روست که قرآن ‌که یک کتاب کامل انسان‌سازی است به آن اهمیت فراوان داده است و پیروانش را به توجه نظری و عملی به این دو فریضه بزرگ و سرنوشت‌ساز فراخوانده است. همچنین در آیات و روایات و به نقل از پیامبر اسلام و ائمه به‌وفور به این امر تاکید شده است. در این مقاله ما به دنبال بررسی امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از مولفه های فقه سیاسی شیعه از نگاه دو اندیمشند یعنی امام خمینی و ایت الله مطهری می باشیم. از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. هر دو این اندیشمندان معتقدند که امر به معروف دارای شرایطی است و اهمیت بسیاری دارد که در صورت رعایت آنان جامعه به جامعه ای مطلوب تبدیل خواهد شد.