جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظم موجود جهانی، ریشه ‌در تحولات مهم‌ترین پیشران آن؛ علم و فناوری دارد که با غایت تبدیل انسان به «خدا _ انسان»، پویایی مدنظر خود را سامان‌دهی می‌کند و انسان آرمانی غربی را به ‌واقعیت می‌رساند. نظام تعلیم ‌و تربیت فعلی حاکم، با تربیت انسان سلطه‌پذیر، شأن عبودیت انسان را به خودبسندگی وهمی فرو می‌کاهد که سرانجام آن، ناکجاآبادی ازهم‌گسیخته و سرسام‌آور است. انسان آرمانی ازمنظر دین مبین اسلام، حاصل نظام تزکیه، تعلیم ‌و تربیت متناسب، «انسان حکیم» در تراز مهدویت است و در آخرین خطبۀ ماندگار نهج‌البلاغۀ شریف از امام علی؟ع؟ با تبیین امام زمان؟عج؟، ظهور بنیادین یافته‌ است. در تحقق انسان و گروه‌های انسانی حکیم از نگاه تحلیل کلان، مؤلفه‌های سه‌گانۀ«فرد _ جمع، ظاهر _ باطن و نظر _ عمل» با تأکید بر یکپارچگی«نظر _ عمل» و راهبری متناسب به اتحاد و قوام می‌رسد. از منظر ترکیبی، منطق ربوبیت به‌عنوان منطق وصل، در برابر منطق فصل نظام سلطۀ جهانی، خود را در شبکۀ کانون‌ها متجلی می‌کند. این منطق جدید، با مراتب نفس، مراتب خلیفگی، مراتب اراده و مراتب ربوبیت، به‌سوی بساطت میل می‌کند و عبودیت حق را برای انسان به کمال می‌رساند. منظومگی ربوبیت تبیین‌شده، با یکپارچگی خانه، مدرسه، مسجد(مراکز حکمت‌بنیان) و دانشگاه(شبکۀ مراکز حکمت‌بنیان) معین می‌شود که در کانون آن، دانشگاه حکمت‌بنیان قرار دارد که غایت آن، منظومۀ حکمت‌بنیاد و انسان تراز مهدویت در نظم نوین جهانی است. در این مقاله با رویکردی بنیادین و روشی تحلیلی _ اجتهادی، نظام تعلیم ‌و تربیت حکمت‌بنیاد را در مسیر تربیت انسان تراز مهدویت در هندسۀ نظم نوین جهانی معرفی می‌کند.

هدف اصلی این پژوهش بررسی خرد و خردورزی از دیدگاه آنتونیو داماسیو (با تأکید بر فرضیهٔ نشانگرهای جسمی) و بیان دلالت‌های آن در تربیت عقلانی است. پرسش اساسی این است که آنچه داماسیو در قالب فرضیهٔ نشانگر جسمی دربارهٔ خردورزی می‌گوید، چه دلالت‌هایی برای تربیت عقلانی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال از روش پژوهش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. دیدگاه زیست‌عصب‌شناسانهٔ داماسیو با تأکید بر نقش بدن و تنظیمات زیست‌شناختی (تعادل حیاتی، اصل ارزش، هیجانات و احساسات) رشدِ خرد را در بستر و بر محور هیجانات و احساسات می‌داند. داماسیو معتقد است درهم‌تنیدگی و انسجام میان شناخت و جنبه‌های عاطفی، ضرورتی است که طی تکامل ارگانیسم برای حفظ و مدیریت حیات به ‌وجود آمده است؛ از این‌رو کارکرد صحیح استدلال و خردورزی اساساً وابسته به کارکرد درست هیجانات و احساسات است. در این دیدگاه نقص خردورزی به‌ جای اینکه شناختی باشد، به نقص در کارکرد هیجانات و احساسات مربوط است. بنابراین، چنانچه سیستم هیجانی دچار بدکارکردی شود، فرآیند تصمیم‌گیری و خردورزی نیز با نقصی بنیادین روبه‌رو خواهد شد. از جمله دلالت‌های دیدگاه داماسیو برای تربیت عقلانی و پرورش خردورزی عبارتند از؛ (الف) به رسمیت شناختن نقش سازندهٔ عواطف در پرورش قوهٔ عقلانی و مهارت استدلال، (ب) بهره‌گرفتن از ظرفیت استدلال برای اصلاح نقشِ هیجانات، (ج) درهم‌تنیدگی به‌ جای تفکیک، مواد درسی بر مبنای ارتباط متقابل پرورش تفکر– پرورش هیجان/احساس.