جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 69
حقیقت ارادۀ انسان از دیدگاه صدرالمتألهین
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
اراده یکی از ارکان اصلی افعال اختیاری انسان است که تبیین حقیقت آن در تبیین‌، ‌تفسیر و تأویلِ کنش‌‌‌‌های انسانی نقش مهمی ایفا می‌‌‌‌کند‌‌. ملاصدرا دیدگاه خود دربارۀ حقیقت ارادۀ انسان را در مواضع متعددی از آثارش بیان کرده است‌‌‌‌‌‌، ‌اما ‌بیان او پراکنده‌‌‌‌‌‌‌‌، ‌نامنظم و گاه آمیخته با دیدگاه دیگران است‌‌‌‌‌‌. این مقاله با روش نقل و جمع‌‌‌‌آوری عبارات‌‌‌‌‌‌‌‌، ‌تحلیل عقلی آن‌‌‌‌ها و ارائۀ استدلال برهانی‌‌‌‌‌‌‌‌، ‌حقیقت ارادۀ انسان را در دستگاه فلسفی ملاصدرا تبیین کرده است و نشان داده که چگونه تغییر مبانی در فلسفۀ ملاصدرا به ارائۀ تبیین جدیدی از ارادۀ انسان انجامیده است‌‌‌‌‌‌. در این مقاله این نتیجه به دست آمده که از نظر ملاصدرا اراده از یک هویت وجودیِ سریانیِ «مادی۔ مجرد» برخوردار است و آن‌‌‌‌چه از آن به «اجماعِ نفس» و «تصمیمِ جازِم» تعبیر می‌‌‌‌شود‌‌‌‌‌‌‌‌، ‌صرفاً یکی از مراتب مجرّد این هویت سریانی است‌‌‌‌‌‌. همچنین این مقاله به این نتیجه دست یافته که با توجه به مبانی ملاصدرا و به موجب یک استدلال برهانی‌‌‌‌‌‌‌‌، ‌شایسته و بایسته است تا بخشی از دیدگاه ملاصدرا اِصلاح شود؛ به‌طوری که اجماع نفسانی هویتی مادّی داشته باشد‌‌‌‌‌.
صفحات :
از صفحه 132 تا 147
مشخصات اثر
مفاهيم نظری و مشاهدتی؛ واقع‌گروی يا ناواقع‌گروی
نویسنده:
محمد حسين‌زاده(يزدی)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
از پايه‌اي‌ترين مباحث دانش معرفت‌شناسي، بحث‌هاي ناظر به تصورات و مفاهيم است. در اين نوشتار در پي پژوهش درباره اين مسئله‌ايم که ويژگي‌هاي مفاهيم يا واژگان نظري (تئوريک) و نيز مفاهيم مشاهدتي چيست؟ آيا اصولاً مفاهيم نظري مفاهيمي حقيقي‌اند يا ـ مانند مفاهيم ساختگي همچون غول و پري دريايي و مفاهيم قراردادي و اعتباري ـ‌ غيرحقيقي؟ به بيان ديگر در ساحت مفاهيم نظري، واقع‌گرايي را بايد برگزيد يا ناواقع‌گرايي را؟ در گستره مفاهيم مشاهدتي چطور؟ سرانجام اينکه جايگاه اين دسته مفاهيم در نظام طبقه‌بندي مفاهيم يا تصورات کجاست؟ بي‌ترديد اين مبحث از مهم‌ترين و بنيادي‌ترين مباحث معرفت‌شناسي در ساحت مفاهيم يا تصورات است؛ مفاهيمي که گزاره‌ها، قوانين و نظريه‌هاي علمي از آنها سامان مي‌يابد. در اين پژوهش درباره چنين مشکلي کاوش مي‌کنيم و راه‌حل آن را پي مي‌گيريم.
صفحات :
از صفحه 53 تا 77
مشخصات اثر
بررسی و نقد راه‌حل كانت در تعارض ضرورت علی و اختيار
نویسنده:
محمد حسين‌زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
کانت فيلسوفي ناسازگارگراست که به ناسازگاري تعين علّي و اختيار باور دارد. او مي‌کوشد تا رهيافتي ارائه کند که به وسيله آن بتوان هم به تعين علّي و هم به اختيار توأمان معتقد بود. براي اين منظور، او هريک از اختيار و ضرورت علّي را در موطني خاص و جدا از موطن ديگر تبيين مي‌کند تا اين دو مؤلفه ناسازگار، از يکديگر جدا باشند و با هم مواجه نشوند. در اين مقاله، ديدگاه کانت و راه‌حل او درباره تعارض ضرورت علّي و اختيار تبيين شده است. در بررسي ديدگاه کانت اين نتيجه به دست آمد که پنج اشکال به راه‌حل کانت وارد است و با فرض پذيرفتن ناسازگاري ضرورت علي و اختيار، راه‌حل کانت، راه‌حل مناسبي براي باور به اختيار نيست.
صفحات :
از صفحه 79 تا 90
مشخصات اثر
نگرشی صدرایی به آزمایش‌های بنجامین لیبت دربارۀ ارادۀ آگاهانه
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از چالشهای جدید اختیار که بر پایۀ برخی یافته‌های علوم تجربی مطرح شده، آزمایشی است که بنجامین لیبت دربارۀ فرآیندهای مغزی که به قصد و ارادۀ انسان منجر می‌شوند، انجام داده است. او در این آزمایش به این نتیجه رسید که این چنین نیست که انسان ابتدا اراده کند و بعد مغز به کار بیفتد و فرمان اراده را اجرا کند و در نتیجۀ آن اندام‌ها حرکت کنند، بلکه این مغز انسان است که 400 میلی ثانیه قبل از عمل، به صورت ناآگاهانه فرآیند اراده را آغاز می‌کند و انسان تنها 150 میلی‌ثانیه قبل از عمل از تصمیم مغز آگاه می‌شود. ما در این مقاله، آزمایش لیبت دربارۀ ارادۀ آگاهانۀ انسان را مطرح کرده و با توجه به مبانی ملاصدرا نظیر هویت مجرد ـ مادی نفس، عینت نفس با قوا و سریان آگاهی در تمام مراتب وجود از جمله مرتبۀ مادی، آگاهانه بودن ارادۀ انسان را تبیین کرده‌ایم. نتیجۀ این پژوهش این است که در فلسفۀ ملاصدرا، آزمایش لیبت ( با فرض صحت آن) منافاتی با ارادۀ آگاهانۀ انسان ندارد.
صفحات :
از صفحه 165 تا 189
مشخصات اثر
بررسی و نقد دیدگاه رابرت کین درباره‌ی اراده‌ی آزاد
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
رابرت کین یکی از فیلسوفان معاصر است که تحقیقات گسترده‌ای درباره‌ی اراده‌ی آزاد دارد. او ازجمله فیلسوفان اختیارگراست و سازگارگرایی را برای تبیین اراده‌ی آزاد مناسب نمی‌داند. او سعی می‌کند نگرشی ناسازگارگرایانه از اراده‌ی آزاد ارائه کند که با علوم جدید سازگار باشد. کین بر این باور است که باید یک فضای نامتعین و عاری از ضرورت در زنجیره‌ی علل اراده‌ی انسان وجود داشته باشد تا ازطریق آن، زمینه‌ی تحقق اراده‌ی آزاد فراهم شود. او این فضای خالی از تعین را با نظریه‌های کوانتم و آشوب تأمین می‌کند و انتخاب‌های سرنوشت‌ساز شخص را به‌گونه‌ای در این فضا ترسیم می‌کند که در هر حال عقلانی و اختیاری باشند. در این مقاله دیدگاه کین را در قالب یک ساختار منظم و جدید تبیین کرده، سپس آن را بررسی و نقد کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که این دیدگاه پنج اشکال اساسی دارد و به‌همین‌دلیل پذیرفتنی نیست.
صفحات :
از صفحه 46 تا 60
مشخصات اثر
تحلیلی بر مبانی معرفت‌ شناختی مطالعه نهضت عاشورا
نویسنده:
محمد حسين‌زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در اين نوشتار، با بيان اصول يا قواعد پژوهش‌هاي تاريخي با صبغة معرفت‌شناختي و روش‌شناختي، به پژوهش دربارة منابع نهضت عاشورا و رخدادهاي آن ‌پرداختيم. اين بحث، ميان‌رشته‌اي و جايگاه اصلي آن معرفت‌شناسي دانش‌هاي نقلي است؛ اما مباني معرفتي و دستاوردهاي نهضت عاشورا در دانش کلام و تاريخ نيز كاربرد بسيار دارد. در اين مقاله، به بيان اصول معرفت‌شناختي در قلمرو دليل نقلي و درجة معرفتي ادلة نقلي، اقسام و شرايط اعتبارشان، منشأ اعتبار آنها، به‌ويژه خبر واحد مي‌پردازيم. با بررسي اصول معرفت‌شناختي حاکم بر دليل نقلي، منابع و مدارك نهضت عاشورا و رويدادهاي آن، به اين نتيجه رهنمون مي‌شويم که منابع و مدارك رويدادهاي عاشورا، به اسناد تاريخي منحصر نيست، بلكه افزون بر اين‌گونه اسناد، مي‌توان در عرصه‌هايي ديگر به منابعي متقن دست يافت. افزون بر آن، منابع بسياري براي اثبات رويدادهاي عاشورا وجود دارد که مي‌توان به عنوان منابع معرفتي معتبر نهضت عاشورا براي تثبيت باورهاي ديني در علم كلام به آنها اعتماد و استناد كرد. حاصل اينكه، ارتباط تاريخي نهضت عاشورا با گذشته منقطع نيست و پيوندي استوار دارد. از‌اين‌رو، نبايد در بسياري از حوادث عاشورا ترديد کرد. اين پيامد، نقش معرفت‌شناختي، تاريخي و کلامي ژرفي دارد
صفحات :
از صفحه 95 تا 124
مشخصات اثر
بررسی حقیقت وجوب در قاعده وجوب سابق
نویسنده:
محمد حسین‌زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
وجوب سابق، از قواعد مهم و پرکاربرد فلسفه اسلامی است که به‌رغم اهمیتی که دارد، هنوز ساختار درونی آن با ابهام‏هایی مواجه است؛ از جمله اینکه این قاعده که اصالتاً ساختاری ماهوی دارد، چگونه می‌تواند در معلول‌های وجودی جاری گردد و در مباحث وجودی حکمت متعالیه به کار گرفته شود؟ مقاله حاضر پس از تبیین مفردات قاعده، سه راه حل برای جریان قاعده وجوب سابق در معلول‌های وجودی ارائه کرده است. این راه حل‌ها عبارت‏اند از: جریان قاعده در «معنای وجود امکانی»، استفاده از «معنای جامع بین امکان ماهوی و امکان وجودی»، و استفاده از «لاضرورت» در معلول‌های وجودی. نتیجه‌ای که از بررسی این راه حل‌ها به دست آمده، این است که قاعده وجوب سابق مختص به معلول‌های ماهوی است و در معلول‌های وجودی جاری نیست. وجوب مقارن، قسمی دیگر از وجوب بالغیر است که در معلول‌های وجودی می‌توان از آن به‌ عنوان جایگزین وجوب سابق استفاده کرد
صفحات :
از صفحه 7 تا 34
مشخصات اثر
اعتبار عقل از راه عقل در دستگاه مبناگرایان؛ تبیین و ارزیابی
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
مبناگروی با این معضل روبرو است که چگونه می‌توان معرفت و معرفت‌های عقلی را از راه منبع عقل ارزیابی کرد؟ بر اساس این اشکال، اعتبار عقل، خود از راه عقل اثبات می‌شود که این دوری آشکار است. در این نوشتار پس از تبیین و تقریر نقد پیش گفته، به بررسی و ارزیابی آن می‌پردازیم و با تأمل در تقریرهای اشکال به این نتیجه رهنمون می‌شویم که این اشکال، متوجه خود پایه‌ها و مبادی‌ و نه ابتنای گزاره‌های نظری بر مبادی بدیهی هستند. پیامد این کاوش ژرف و دشوار این است این گونه اشکالات شکاکانه را به دو گونه می‌توان پاسخ گفت: پاسخ‌هایی ویژه و پاسخ‌هایی عام. افزون بر ارائة پاسخ‌هایی ویژه با تمرکز بر معیار صدق و راه‌حل‌های اندیشمندان مسلمان در این مسأله، می‌توان پاسخ‌های نقضی وحلی عام بسیاری ارائه کرد که دسته‌ای از آن پاسخ‌ها بر استدلال‌ناپذیری و نیز شهودی بودن مبناگروی برگزیده استوار است.
صفحات :
از صفحه 31 تا 51
مشخصات اثر
پدیدار شناسی ارادۀ آزاد در حکمت متعالیه
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
حکمت متعالیه
چکیده :
شهودی که انسان از ارادۀ آزاد دارد، همواره تکیه‌گاهی مستحکم در مقابل چالش‌های تردیدبرانگیز ارادۀ آزاد به حساب آمده است. در سنت فلسفۀ اسلامی این شهود منحصراً در قالب علم حضوری به اختیار مطرح شده و امری غیر قابل تردید به حساب آمده است، اما آن‌چنان که شایسته است دربارۀ جنبه‌های مختلف و درجات شدت و ضعف این علم حضوری بحث نشده است. در این مقاله با استفاده از مبانی حکمت متعالیه و با روش تحلیلی ـ برهانی، به پدیدار شناسی اراده آزاد پرداخته‌ایم، به این معنا که شهود خود نسبت به ارادۀ آزاد را بررسی کرده و ارزش معرفتی آن را مشخص کرده‌‌ایم. تحلیل پدیدارشناسانۀ ارادۀ آزاد ما را به این نتیجه رساند که شهود ارادۀ آزاد مجموعه‌ای درهم‌تنیده از ده مؤلفۀ ادراکی است. این مؤلفه‌ها از حیث اعتبار معرفت‌شناختی یکسان نیستند و در سه گروه مختلف دسته‌بندی می‌شوند. برخی از آنها به نحو علم حضوری با درجۀ وضوح زیاد هستند و یا گزاره‌هایی هستند که برگرفته از این علم حضوری خاص هستند (گزاره‌های وجدانی). این گروه به طور مطلق و بدون هیچ شرطی به لحاظ معرفت‌شناختی معتبرند. گروه دیگر به علم حضوری با درجۀ وضوح زیاد مستند نیستند و برای معتبر بودن، به تکمیل و تتمیم برخی قرائن و شواهد احتیاج دارند. گروه سوم از امور تشکیکی و دارای مراتب هستند و هر مرتبه از اعتبار معرفتی متفاوتی نسبت به سایر مراتب برخوردار است.
صفحات :
از صفحه 115 تا 125
مشخصات اثر
تحول «حمل» در فلسفه اصالت وجود
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از مباحث منطقی که با پذیرش اصالت وجود دستخوش تحول جدی قرار می­گیرد مسأله­ی «حمل» یا «هوهویت» است. ملاصدرا در این مسأله با بهره­گیری از اصالت وجود و فروع برآمده از آن، نظریه­ جمهور حکما را متحول کرده و آن را متناسب با مبانی وجودی خود بازسازی کرده است. در فلسفۀ ملاصدرا بر خلاف دیدگاه جمهور حکما حقیقت هر نوع حملی نوعی اتحاد در وجود است، همچنین علاوه بر وحدت و کثرت، رکن سومی در تحقق حمل دخالت دارد و آن رجوع وحدت به کثرت است. ملاصدرا در آثار خود حمل اولی را به سطحی بالا ارتقاء داده که مختص به فلسفۀ او است و تنها بر مبنای اصالت و تشکیک وجود می­تواند به کار گرفته شود؛ در این سطح، حمل اولی اتحاد در وجود اجمالی و حمل شایع اتحاد در وجود تفصیلی است. همچنین او حمل حقیقت و رقیقت را به عنوان قسمی مستقل به اقسام حمل اضافه می­کند.
صفحات :
از صفحه 65 تا 74
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 69