جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان این تحقیق «بررسی تطبیقی جرم مشهود در فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران» می باشد. هدف این تحقیق آن است که ماهیت، ارکان و مصادیق جرم مشهود تبیین و بررسی شود زیرا وقتی جرمی به صورت مشهود ارتکاب می یابد با آیین دادرسی ویژه ای مورد رسیدگی قرار می گیرد که بعضی از این مقررات ممکن است موجب تضییع برخی از حقوق فردی شود. علاوه بر این چون این تحقیق به صورت تطبیقی و همزمان با اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری (1392) انجام گردیده، اهمیت آن بیشتر نمایان می شود. تحقیق حاضر در سه فصل مجزا تدوین گردیده؛ فصل اول آن به کلیات و آشنایی با اصطلاحات، فصل دوم به مباحث مبانی فقهی جرم انگاری جرم مشهود،مبانی فقهی پاسخ گذاری برای جرم مشهوداختصاص یافته است. در فصل سوم هم ماهیت و ارکان جرم مشهود و وظیفه ضابطین و مقامات قضایی در جرایم مشهود در حقوق جزای ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در یک تقسیم بندی جرایم بر اساس عنصر مادی، به جرم مشهود و غیر مشهود تقسیم می شوند که این جرایم با تعابیر دیگری در حقوق اسلام نیز وجود دارند.حقیقت آن است که حقوقدانان داخلی آنگونه که باید، ماهیت و سایر موضوعات مربوط به جرایم مشهود را به بحث نگذاشته اند. ما در این پژوهش سعی بر آن داریم تا این خلاء مطالعاتی را به سهم خود پر نماییم.از آنجایی که مطالعات تطبیقی، نقش اساسی و مفیدی در تکامل علوم مختلف از جمله حقوق دارند، این تحقیق به صورت تطبیقی انجام یافته تا مسائل مربوط به جرایم مشهود را بهتر بررسی و از این طریق نقاط ضعف و قوت قانون داخلی را برجسته سازیم.ماهیت، ارکان و اوصاف جرایم مشهود نیاز به تفصیل و تشریح دارد.لزوم اجرای سریع عدالت می طلبد که ضابطان دادگستری در برخورد با این جرایم، اختیارات ویژه ای داشته باشند اما به خاطر اصل کرامت انسانی و رعایت حقوق فردی و حریم خصوصی، محدوده ی این اختیارات باید روشن باشد.

---

این پایان نامه پژوهشی است درباره رابطه روح و جسم در آثار مولانا و عطار نیشابوری. از آن جایی که موضوع روح و حقیقت آن و رابطه آن با بدن یکی از موضوعات مهم انسان شناسی عرفانی بوده و اینکه این بحث به صورت گسترده در آثار این دو عارف بزرگ مطرح شده است. در این پایان نامه فصل اول تحت عنوان مبادی تحقیق و فصل دوم آن تحت عنوان روح و نفس در متون عرفانی که در آن نظر عرفا، فلاسفه و برخی از آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم زندگی نامه و آثار مولانا، فصل چهارم به بررسی رابطه جسم و روح از منظر مولانا و فصل پنجم زندگی نامه وآثار عطار و فصل ششم به رابطه جسم و روح از نگاه عطار نیشابوری اختصاص یافته است ونتیجه ی حاصله چنین است که از نظر این دو عارف بزرگ روح جوهری است ملکوتی و از عالم قدس که در تن خاکی انسان به مصلحتی هبوط نموده و در پی بازگشت به مأمن اصلی خود و سرمنزل مقصود ،لذا این جهان مادی را به منزله قفسی میداندکه در آن زندانی و غریب بوده و غم فراق و عشق به وصال او را دردمند نموده است . روح از امر پروردگار است و باقی و اصل است و ارتباط آن با بدن خاکی بیشتر از نوع مقابله و تضاد و مخالفت است و گاهی در تعامل با هم ، و همچنین با وجود تضادی که با یکدیگر دارند پیوند و اشتراکاتی نیز میانشان وجود دارد و از یکدیگر متأثر می شوند و مکمل و نیازمند یکدیگرند.و مقصود نهائی این دو عارف بزرگ از طرح موضوعات فوق در قالب تمثیل و حکایت بر جنبه ی هدایتگری و دستگیری انسان و نتیجه گیری های عرفانی و اخلاقی استوار است.

---

‫اين پژوهش در سه فصل، حکم تکليفي و وضعي سقط جنين از ديدگاه فقه و حقوق را بررسي کرده است. در کليات و مفاهيم، پس از تعريف چند واژه، به پيشينه فقهي و حقوقي سقط جنين، مراحل تکوّن جنين (چون نطفه، علقه و مضغه)، اقسام سقط جنين از ديدگاه حقوق (تسبيبي و مباشرتي، جنايي، انتخابي و درماني)، و سقط جنين از ديدگاه فقه اهل سنت و اماميه پرداخته است. سپس حکم اولي سقط جنين از منظر فقه و حقوق بررسي شده است. نگارنده ذيل اين مبحث، نخست به سقط جنين تسبيبي و پس از آن، سقط جنين مباشرتي را بررسي کرده است. حکم اولي هر دو حرمت است و از نظر فقه و حقوق ممنوع است. حکم ثانوي آن، قبل از ولوج روح، در صورت ضرورت و اضطرار و وجود خطر نسبت به جان مادر، از نظر فقه و حقوق جواز است. نويسنده سپس به سقط جنين از ديدگاه حقوق جزاي افغانستان و ايران و حکم تسبيبي سقط جنين در فقه اهل سنت پرداخته است. فصل پاياني، به حکم سقط جنين بعد از ولوج روح اختصاص يافته است که در آن، سقط جنين تسبيبي، حکم اولي سقط جنين در فقه اماميه، حکم ثانوي آن در فقه اماميه، سقط جنين مباشرتي عدواني بعد از ولوج روح و سقط جنين در صورت عسر وحرج بررسي شده است. سقط جنين بعد از ولوج روح، از نظر فقه و حقوق جايز نيست؛ مگر در صورتي که ادامه حاملگي براي مادر خطر داشته باشد. قائلين به جواز در اين صورت، دلايل متعددي را ارائه کردهاند. ادله قائلين به عدم جواز سقط جنين بعد از ولوج روح اطلاق دارد و شامل سقط جنين ناقصالخلقه و جنين حاصل از روابط نامشروع نيز ميشود. در صورتي که سقط جنين بعد از ولوج روح، عمدي و عدواني باشد، دو ديدگاه وجود دارد: قصاص و عدم قصاص. با توجه به عدم قوت کافي ادله قائلين به قصاص و ضعف ادله منکران حق قصاص، بايد به اصل اولي و احتياط در دماء مراجعه کرد. بنابراين، جز ديه و تعزير، مجازات ديگري براي آن وجود نخواهد داشت.

از آنجا که پیشرفت‌های مردمی و جمعی بشر در سایه اجتماعات، حاصل می‌شود لذا مکاتب فکری انسانی و نیز شرایع آسمانی خصوصا اسلام بر این مهم پای فشرده‌‌اند. در گام اول، هر انسانی باید جامعه‌پذیر باشد یعنی بتواند خود را با جامعه وفق داده و قوانین و ملزومات جامعه خود را بپذیرد. لذا این پژوهش با هدف بررسی عوامل و موانع جامعه‌پذیری و نیز راه‌کارهای مقابله با موانعِ این امر مهم با تکیه بر قرآن و جامعه‌شناسی سامان گرفته است.در اهمیت و کارکرد جامعه‌پذیری باید گفت که در سایه این فرآیند، شخصیت افراد شکل گرفته و کمال می‌یابد، و هدف اسلام نیز رساندن آنان به کمال است. علاوه بر آن، فرد با شیوه‌های پذیرفته شده زندگی اجتماعی آشنایی پیدا می‌کند و می‌آموزد که نیازهای خویش را به شیوه‌های قابل قبول جامعه برآورد، و مهارت‌هایی را که برای زندگی در جامعه ضروری است، کسب می‌کند، و با دیگران نیز به‌گونه موثری ارتباط برقرار می‌کند.این فرآیند مهم توسط نهادها و عواملی مانند: خانواده، آموزش و پرورش، همسالان، محیط، فرهنگ، دین و رسانه‌های جمعی به وقوع می‌پیوندد، که البته هرکدام از آن‌ها آسیب‌هایی نیز دارد. علاوه بر این نهادها، عواملی چون: ایمان و عمل شایسته، مهربانی، تواضع، تعاون، صداقت، وفای به عهد، گذشت، سخاوت و مشورت در تحقق این امر موثر هستند. پس از این‌که امر جامعه‌پذیری محقق شد، می‌توان در جامعه آثاری چون: محبت، آرامش، اتحاد، عدالت، مدارا، احترام،استفاده از تجربیات دیگرانو پیشرفت را مشاهده نمود. اما مسیر رسیدن به این پیشرفت همیشه هموار نبوده، بلکه با موانع مختلفی پوشیده شده است، موانعی که در دو بخش فردی_اخلاقی و فرهنگی_ اجتماعی قابل مشاهده است. عواملی مانند: کم‌رویی، پرخاشگری، خودبینی، سخن‌چینی، سوءظن، تکبر، حسد، کینه و نفاق جزء موانع فردی، اخلاقی است و عواملی چون: اختلاف و تفرقه، تجاوزگری و فرهنگ منحط جزء موانع فرهنگی، ‌اجتماعی می‌باشد. از طرف دیگر، عواملی چون: اصلاح میان مردم، نظارت اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر، پرورش آگاهی و بصیرت اخلاقی، تکریم شخصیت، ایجاد روحیه‌ی قانون‌پذیری و درمان هر کدام از موانع اخلاقی، خنثی‌کننده و راه-کار این موانع می‌باشند.

‫اين پژوهش از ديدگاه فقه اماميه و مذاهب چهارگانه به بحث درباره تغيير قيمت اسکناس و احکام ضمان در اين زمينه مي‌پردازد؛ بدين معنا که: اگر مقداري اسکناس از کسي قرض بگيريم، يا جنسي را نسيه بخريم و پس از تنزّل ارزش اسکناس بخواهيم قرض را پس داده، يا قيمت جنس نسيه را بپردازيم و تغيير قيمت اسکناس را لِحاظ نکنيم، آيا به اندازه کاهش ارزش اسکناس ضامن هستيم يا خير؟ نويسنده مي‌کوشد ديدگاه فقه اماميه و مذاهب حنفي، مالکي، شافعي، و حنبلي را در اين زمينه منعکس و با هم مقايسه کند. نوشتار حاضر در سه فصل سامان يافته است. نگارنده در فصل اوّل پس از تعريف مفهوم نقد، نسيه و تاريخچه آن در اقتصاد اسلامي، مراحل عمليات و معاملاتِ نقد و نسيه به وسيله اسکناس و سکه‌هاي طلا و نقره را بررسي مي‌کند. سپس به اين موضوع مي‌پردازد که: آيا اسکناس، مال محسوب مي‌شود، يا خير؟ و در صورتي که مال محسوب شود، منشأ و مقدّمات ماليت آن چيست؟ آن گاه تعريفي از مال در اصطلاح فقهي ارائه کرده، انواع مال را در شرع اسلام بيان کرده و ماهيت معامله با اسکناس را که: آيا مثلي است يا قيمي؟ تبيين مي‌سازد. در فصل دوم از منظري فقهي به معاملات با اسکناس و مشروعيت اين نوع معامله اشاره و شرعي بودن آن را ثابت مي‌کند. نويسنده در ادامه ديدگاه‌هاي فقهاي اماميه و اهل سنّت درباره الزام آور بودن معاملات با اسکناس را منعکس کرده و کيفيت معامله با اسکناس و دِرهم و دينار (سکه‌هاي نقره و طلا) را در مقايسه با آن بررسي مي‌کند. وي در فصل سوم و اصلي‌ترين قسمت نوشتار خويش با اشاره به تغيير قيمت و ارزش اسکناس در معاملات، کاهش و افزايش ارزش آن در بازار و تکليف ضمان در معامله براثر سود يا زيان غير متعارف را در فقه اماميه و مذاهب اربعه شرح مي‌دهد. نويسنده ضمن واکاويِ اقسام تغيير قيمت نقد و نسيه در بازار، در صورتي که ارزش اسکناس نَوَسان شديدي داشته باشد، به احکام ضمان در معاملاتي چُنين و اختلاف نظر فقها در اين زمينه اشاره مي‌کند و ادلّه قول به ضمان، يا عدم ضمان را از ديدگاه فقيهان اماميه، حنبلي، حنفي، مالکي و شافعي منعکس مي‌سازد.