جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

رابطۀ وجود و ماهیت از منظر فارابی، ابن سینا، و بهمنیار

نویسنده:

محمود هدایت افزا؛ شاکر لوائی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

کلیدواژه‌های اصلی :

وجود و ماهیت , ترکیب از وجود و ماهیت , ‌ فلسفه اسلامی , عروض خارجی وجود بر ماهیت , مقاله درباره فارابی

کلیدواژه‌های فرعی :

کتاب فصوص الحکمه , اشارات و تنبیهات , اعتباری بودن وجود , عروض خارجی معقول ثانی , موجود , اتحاد وجود و ماهیت , زیادت وجود بر ماهیت , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , ترکیب انضمامی , کتاب الحروف , تمایز ذهنی وجود و ماهیت , کتاب التحصیل ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

چکیده :

ابنسینا تحت تأثیر اصطلاحات خاص فارابی دربارۀ وجود و ماهیت، قائل به عروض خارجی وجود بر ماهیت در ممکنات و ترکیب انضمامی اشیاء از آن دو بود؛ امّا بهمنیار با آنکه خود را شارح آثار بوعلی میخواند، در التحصیل با صراحت تمام، وجود هر شئ را نفس تحقّق خارجی ماهیت آن دانسته و «وجود» را همچون مفاهیم کلّی «ذات» و «شئ»، در عداد اعتبارات عقلی و منتزع از ماهیات موجوده پنداشته است. پژوهش پیش رو پس از تبیین دقیق اختلاف نظر مذکور بر پایۀ آثار دست اوّل فیلسوفان مشّائی، چهار تفسیر متفاوت از آرای آنان در باب وجود و ماهیت اشیاء استیفا نموده است. مقاله نشان می دهد که متفکّرانی چون ابنسهلان و سهروردی به اختلاف نظر میان بهمنیار با استادش پی برده، نظر بهمنیار را تقویت کرده‌اند و برخی مشّائیان اصیل، به ویژه شارحان فصوص الحکمه، به بازخوانی و تبیین نظریۀ عروض خارجی وجود بر ماهیات امکانی پرداخته و به مخالفت بهمنیار وقعی ننهاده‌اند. ملّاصدرا ضمن توجّه به ایدۀ عروض خارجی وجود بر ماهیت نزد برخی مشّائیان، به دو گونۀ متفاوت در باب بهمنیار نظر داده است، امّا غالب صدراپژوهان به دلیل خوانش صدرایی از آثار مشّائی، از فهم دعاوی آنان و اختلاف نظرشان محروم ماندهاند.

صفحات :

از صفحه 277 تا 295

مشخصات اثر

عنوان :

نسبت کلام اسلامی با فلسفه اسلامی

نویسنده:

ابوالفضل خراسانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

متن مقاله مراجع

کلیدواژه‌های اصلی :

‌ فلسفه اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

نسبت = رابطه = ارتباط = ربط , رابطه علم کلام با علوم دیگر ,

چکیده :

بررسی رابطة علوم با یکدیگر از جنبه‌های گوناگون اهمیت دارد. در این راستا، بحث از نسبت کلام و فلسفة اسلامی اهمیت ویژه‌ای دارد. پس از ورود فلسفه به جهان اسلام، مخالفت‌های زیادی با آن شد؛ تا جایی که بعضی از اساس، منکر فلسفة اسلامی شده، آن را به کلام تنزل داده‌اند. در این نوشتار، با پذیرش فلسفة اسلامی و اثبات استقلال کلام اسلامی و فلسفة اسلامی، به همراه بیان وجوه تمایز آن دو، به مسائل مشترک فلسفه و کلام نیز اشاره و با اثبات اتحاد و تعامل آن دو در برخی مسائل، تأثیرهای متقابل این دو علم بررسی شده است. این مسئله نه تنها سبب تنزل فلسفه به کلام نمی‌شود، بلکه برهانی کردن کلام و تکامل آن را در بر دارد. در بیشتر منازعات کلام با فلسفه، کلام به سوی فلسفه آمده و شکل برهانی و عقلی به خود گرفته است؛ تا جایی که برخی محققان معتقدند کلام در فلسفه هضم شده است.

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی شرایط امکان اخذ میراث فلسفی یونان در آغاز تأسیس فلسفه در عالم اسلام : سال 5، شماره 3 : حکمت اسراء

نویسنده:

مهدی عطایی، اباصالح تقی‌زاده طبری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

بازتاب برهان اخلاقی کانت براثبات وجود خدا در فلسفه اسلامی

نویسنده:

فهیمه احمدی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , برهان فطرت , ‌ فلسفه اسلامی , ‌ کانت , فلسفه کانت , اثبات¬خدا , فلسفه¬اسلامی , برهان¬اخلاقی , اثبات¬خدا , برهان¬اخلاقی

چکیده :

یکی از مسائل مهم و مورد بحث در معرفت بشری اثبات وجود خداوند است. به طور کلی مهم‌ترین براهین اثبات وجود خدا عبارتند از: برهان وجودشناختی، برهان جهان‌شناختی و برهان‌نظم. شدیدترین حملات به این براهین از سوی کانت انجام شده است. کانت بر اساس فلسفه‌ی نقادی خود استدلال‌های نظری در اثبات خدا را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد و همه آنها را در اثبات خدا ناتوان می‌داند واثبات آن‌ها را از طریق عقل‌عملی ممکن می‌داند.فیلسوفان و صاحب نظران مسلمان به برهان‌های اثبات وجود خدا توجه ویژه داشتند و با توجه به ادعاهای کانت در مورد براهین اثبات خدا، نظرات ویرا در دو قسمت مورد نقد قرار داده‌اند. برخی از این نقدها بیشتر برهان اخلاقی کانت را مورد نقد جدی قرار داده‌اند. در این راستا مبانی نظری اخلاقی کانت به نقد کشیده‌ و اعتبار برهان اخلاقی کانت مورد مناقشه قرار گرفته‌است.

مشخصات اثر

عنوان :

ارزیابی پژوهش آکادمیک فلسفه در ایران در مقایسه با جهان

نویسنده:

امیر صائمی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

ایران معاصر , آسیب ها , فلسفه ورزی , ‌ فلسفه اسلامی , فلسفه غرب

چکیده :

در پی خبر اعطای مدال فیلدز به خانم مریم میزاخانی، همکاران من در پژوهشکدهٔ ریاضیاتِ پژوهشگاه دانش‌های بنیادی دست به انجام تحقیقی درباره وضعیت پژوهشی ریاضی در ایران زده‌اند. هدف این تحقیق،از جمله، بررسی این پرسش بود که چه نسبتی میان پیشرفت ریاضیات در ایران با موفقیت چشم‌گیر یک ایرانی خارج از کشور در ریاضیات وجود دارد. وقتی از انجام‌گرفتن این تحقیق مطلع شدم، به نظرم رسید که جای چنین تحقیقی دربارهٔ وضعیت آکادمیک فلسفه در ایران خالی است. این پژوهش گامی در جهت چنین هدفی است.

صفحات :

از صفحه 67 تا 80

مشخصات اثر

عنوان :

تاریخنگاری فلسفه و الاهیاتِ قرون میانه

نویسنده:

حسن احمدی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

مسیحیت , الاهیات , ‌ فلسفه اسلامی , فلسفه غرب , فلسفه قرون وسطا

چکیده :

پژوهش در الاهیات و فلسفهٔ قرون وسطا، همچنان در بسیاری از نهادهای آکادمیک، با روش‌ها و رویکردهای مختلف، دنبال می‌شود. امروزه در غرب، پژوهش در این عرصه، بسیار تخصصی‌تر از پیش در جریان است؛ بدین معنا که برخی علاوه بر آشنایی کلی با فلسفهٔ قرون وسطا، خود را به عنوان متخصص در آرای متفکر یا مکتب خاصی در قرون وسطا نیز نشان داده‌اند. در این میان، حتی برخی محققان را می‌بینیم که به عنوان متخصص در بخش خاصی از آرای یک متفکر قرون وسطایی، تخصص دارند. به‌طور خلاصه، تنوع گرایش‌ها، روش‌ها و رویکردهای مختلف در قرون‌وسطاپژوهی، عرصهٔ تحقیق در این حوزه را بسیار گسترده‌تر از پیش کرده است. جان مارنبُن در فلسفهٔ قرون وسطا، که از قرن ششم پیش از میلاد تا اندکی پس از مرگ سوآرز در اوایل قرن هفدهم را دربرمی‌گیرد، تلاش کرده است با بهره‌گیری از محققان مختلف در فلسفهٔ قرون وسطا و رویکردهای مختلف ایشان، مجموعهٔ مفیدی برای دوستداران این حوزه فراهم آورد. در جستار حاضر، با مروری کلی بر این اثر، به اندک کاستی‌های ظاهری و محتوایی آن نیز اشاره خواهیم کرد.

صفحات :

از صفحه 41 تا 50

مشخصات اثر

عنوان :

تاملاتی در باب اسلام ایرانی

نویسنده:

شیما جرجانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

تازه های کتاب فلسفه،کلام وعرفان به زبان عربی

نویسنده:

علی علی محمدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

دلالت‌‌‌‌های نظریه اعتباریات برای تحول در علوم انسانی

نویسنده:

حمید پارسانیا، حسن دانایی فرد، ابوالحسن حسینی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

ادراکات اعتباری , ادراکات حقیقی , حکمت اسلامی , نظریه ادراکات اعتباری , ‌ فلسفه اسلامی

چکیده :

نظریۀ ادراکات اعتباری، از مهمترین زوایای فلسفۀ اسلامی است که ارائه نظام‌‌‌‌مند آن به ابداع علامه طباطبایی، صورت گرفت. اهمیت این نظریه در نظام فلسفی علامه طباطبایی آنقدر زیاد است که در اکثر قریب به اتفاق آثار ایشان، اشاره‌‌‌‌ای موجز یا مبسوط به آن شده است. این نظریه با تمایزی که میان ادراکات حقیقی و اعتباری قائل می‌‌شود، از یک‌‌سو علوم حقیقی را از گزند خطاهای معرفت‌‌‌‌‌‌‌‌شناسانه حفظ می‌‌‌‌کند و از دیگر سو خلأ تئوریکی که میان ذخائر غنی فلسفۀ اسلامی و علوم اجتماعی کاربردی شکل گرفته را پُر می‌‌‌‌نماید. از این رو، می‌‌تواند تأثیر عمیقی بر حوزه‌‌‌‌های گوناگون علوم انسانی و علوم اجتماعی بگذارد. پیوند اعتباریات با حقایق، از مهمترین اجزای این نظریه است که تمایز جدی آن با رویکردهای اثبات‌‌‌‌گرا و معناگرا را نشان می‌‌‌‌دهد. تبیینی که علامه در آثار گوناگون خود از این نظریه داشته‌‌‌‌اند، زمینه خوبی برای تحلیل و نقادی رویکردهای اثبات‌‌‌‌گرا و معناگرا فراهم می‌‌کند و بَستر تحول در علوم انسانی ـ بر اساس مبانی و مبادی حکمت اسلامی ـ را فراهم می‌آورد.

صفحات :

از صفحه 23 تا 48

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید