جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

مراحل فعل الهی در آیات و روایات

نویسنده:

رضا برنجکار، مکارم ترجمان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

چکیده نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی مساله بداء از نگاه علامه مجلسی و شیخ مفید

نویسنده:

حسنیه مرادی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

متن

وضعیت نشر :

دانشگاه اصفهان,

کلیدواژه‌های اصلی :

علم الهی , قدر , قضا , لوح محو و اثبات , بداء , درباره شیخ مفید

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

چکیده مسأله بداء یکی از مسائل د شوار کلامی و معضلات حدیثی است که مورد اختلاف بین شیعه و سنی است که در کنار دو اصل دیگر «رجعت» و «تقیه» از اختصاصات مذهب شیعی شناخته شده است. بداء در لغت به دو معناست؛ یکی به معنای آشکارشدن و وضوح کامل است و دیگر به معنای پشیمانی، به دلیل کشف مطلب تازه¬ای که قبلاً مکشوف نبود، بی¬تردید «بداء» به معنای دوم در مورد خداوند معنا ندارد و هیچ مؤمن عالمی احتمال مخفی¬بودن مطلبی بر خدا را نمی¬دهد که با گذشت زمان برای او مکشوف شود؛ زیرا لازمه¬ی آن نسبت¬دادن جهل و نادانی به ذات پاک خداوند است؛ و شیعه امامیه نیز هرگز چنین احتمالی را درباره خدا نمی¬دهد و هرگز روایاتی از ائمه معصومین علیهم¬السلام به معنای علم بعد از جهل، در مورد خداوند، وارد نشده است و آنچه فخر رازی و امثال او از صاحب¬نظران اهل سنت از بداء به معنای علم بعد از جهل به شیعه نسبت می¬دهند کاملاً غیرمحققانه است و نشان می¬دهد که وی و امثال او نه کلمات علمای شیعه را دیده¬اند و نه روایات اهل بیت علیهم¬السلام را بررسی کرده¬اند، ضمن اینکه روایات فراوانی در منابع اهل سنت درباره بداء و تغییر مقدرات در پرتو رفتار انسان وارد شده است و تمامی شیعه، نسبت جهل و ظهور علم و آگاهی بعد از جهل را، نسبت به خداوند، نفی می¬کنند. طبق گفته شیخ مفید، بداء درباره خداوند، به معنای آشکارشدن چیزی است که بر بندگان مخفی بوده و ظهورش برای آنان تازگی دارد بنابراین ظهور و انکشاف از طرف خداوند، برای مردم بوده است، نه جهل و نه تغییر و تبدیل رأی برای خداوند. سرنوشت انسان به دست خود اوست که با تغییردادن شرایط، می¬تواند خود را مشمول لطف، یا عذاب خداوند قرار دهد، و این بهترین و برترین ثمره بداء است. انسان موحد نمی¬¬تواند بداء صحیح را از خداوند نفی کند. علامه مجلسی و شیخ مفید هر دو بداء را در معنای لغوی به معنای ظهور می دانند. علامه مجلسی معنای لغوی بداء را که مستلزم علم خداوند پس از جهل است را مردود می داند و با استناد به نقل(وحی و احادیث) قائلین به حدوث در علم الهی را کافر می داند. شیخ مفید هم مسأله بداء را به معنای لغوی آن به معنای آشکارشدن چیزی برای انسان می داند نه برای خداوند. و بداء را از طریق تغییر در ساختار لغوی آن، آن گونه که اعراب در زبان فصیح عربی استعمال می کنند، به کار می برد« بدا لله» را در معنای «بدا من الله» به کار می گیرد تا به معنای «بدا از خدا برای ما آدمیان آشکارشد» باشد یعنی کار جدیدی که خلاف انتظار ما بود برایمان آشکارشد و با این نظریه، شیخ مفید بداء را مورد اتفاق مسلمانان می داند و اختلاف در این زمینه را اختلاف لفظی می داند. هم چنین در این پژوهش مشخص می شود که نظریات شیخ مفید به عنوان متکلم برجسته شیعه و علامه مجلسی به عنوان محدّث مشهور شیعه، درمورد سایر مباحث مربوط به بداء نزدیک و شبیه به هم است اگرچه تفاوت های مختصری نیز وجود دارد. کلید واژگان: بداء – علم الهی- لوح محو و اثبات- قضا- قدر- شیخ مفید- علامه مجلسی

مشخصات اثر

عنوان :

تبیین و بررسی بداء از نظر ملاصدرا و امام خمینی (س)

نویسنده:

اعلی تورانی، لاله شعبانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

قضا , قدر , اختیار , البداء , اختیار , قضا , قدر , بداء , علم

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , امام خمینی

چکیده :

بداء در اصطلاح به معنای ارادة جدید الهی است و از مراتب علم خداوند می باشد. لیکن تفسیر نادرست بداء و ارتباط آن با خداوند، منجر به نسبت دادن جهل به ذات الهی می شود. این مقاله با بررسی دیدگاه دو حکیم ملاصدرا و امام خمینی نشان میدهد ارتباط بداء با علم الهی چنین است که خداوند بر همة رویدادهای گذشته و حال و آینده آگاه است و جهل به علم الهی راه ندارد. و علم خداوند بر اشیاء پیش از آفرینش و پس از آفرینش تغییری نمی کند. در واقع آنچه تغییر می کند تقدیر است نه قضا و قدر حتمی. از نظر ملاصدرا، در مرتبه ذات و مرتبه قضای الهی، تغییر راه ندارد. ولی مراتب پایین تر که در دسترس انبیا و اولیای الهی است و از آن به عنوان «لوح محو و اثبات» یاد می کند، دستخوش تغییر می شود. امام خمینی نیز بداء را در علم منتخبی که حصول آن در عالم شهادت و خارج می باشد، جاری می داند. و آن را از عوالم غیبی و حقایق کلیه و اصول خارج می داند. از نظر ایشان، بداء از متعلقات اراده و مشیت است و به معنای تغییر اراده و پشیمانی نیست، بلکه به معنای ایجاد و دگرگونی است.

مشخصات اثر

عنوان :

تحليل آموزه ی بداء بر اساس روايات اهل بيت علیهم السلام

نویسنده:

جمال الدين موسوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

سبب و مسبب از دیدگاه جبر عارفانه مولوی

نویسنده:

محمد فولادی , محمد رضا یوسفی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه قم ,

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر و اختیار(کلام) , اراده انسان , 13. علم کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

معجزه و علیت , 03. انسان شناسی Human nature , اشاعره (اهل سنت) , معتزله (اهل سنت) , تفویض امر خلق به عباد , قضا , علیت , توکل , علیت از نظر اشاعره , عرفان عملی , منازل سلوک , فنا , مقام توکل , ظاهربینی , سبب سوزی و سبب سازی , جبر عارفانه , جبر عامیانه ,

چکیده :

جبر و اختیار یکی از موضوعات مهم کلامی است که از دیر زمان بادیدگاه های گوناگون مورد توجه بوده است و هر یک از پیروان عقاید مختلف با دیدگاه خاص خود به این موضوع پرداخته‌اند. یکی از دیدگاه های معروف در این مسأله دیدگاه عرفا است که در میراث ادبی – عرفانی بازتاب گسترده ای دارد. مولوی به عنوان یکی از نظریه‌پردازان این موضوع در مثنوی معنوی با شیوه خاص خود، داستان و ضرب المثل که شیوه قرآنی است، به طرح آن پرداخته است. در این مقاله با اشاره به پیشینه مباحث کلامی و تأثیر آن در فرهنگ و اندیشه ایرانیان، به بررسی دیدگاه عارفانه مولانا پرداخته شده است. وی با طرح مسائلی همچون سبب و مسبب، سبب سازی و سبب سوزی، رابطه جبر و توکل، جبر خاصه و حدود اختیار انسان، افکار و اندیشه هایش را بیان کرده است. او در عین اینکه قدرت فائقه و جباریت حق را نشانه عجز وزاری انسان و نهایتاً جبر می‌داند، با بیان پشیمانی و شرم آدمی از اعمالش او را دارای اختیار و انجام عمل آگاهانه معرفی می‌کند.

صفحات :

از صفحه 111 تا 134

مشخصات اثر

عنوان :

قضا و قدر در آثار آیت الله میرزا مهدی اصفهانی

نویسنده:

عباس شاه منصوری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر , اختیار , بدا , میرزا مهدی اصفهانی , اختیار , قدر , قضا , ترجیح بلا مرجح

چکیده :

نویسنده پس از مروری گذرا بر نظریات ابن سینا و ملاصدرا و سهروردی در مورد قضا و قدر، به تفصیل در مورد آراء میرزا مهدی اصفهانی سخن می گوید. اصفهانی در سخنان خود، درباره معنای کلمة قدریّه در روایات و اشکال ""ترجیح بلا مرجّح"" و بداء توضیحاتی ارائه کرده است.

مشخصات اثر

عنوان :

قسمت و سرنوشت

نویسنده:

حسین قاسمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر , اختیار , سرنوشت , اختیار , قضا , قدر , قسمت

چکیده :

«قسمت» یا همان «سرنوشت»، از معضلات اعتقادی عموم افراد است که با ظاهری جذاب، جبر و سلب اختیار را تداعی میکند. این فکر که همه کارها به دست خداست، هرچند حق است، اما عموم افراد به سبب تحلیل نادرست، این نتیجه را میگیرند که انسان هیچ تأثیری در سرنوشت خود ندارد. هدف این پژوهش آن است که با تحلیل درست و ارائه معنای صحیح از «قسمت»، به حل این مسئله بپردازد و رابطه اراده الهی و اختیار انسان را روشن سازد. با روش مطالعه متون دینی و استدلال عقلی و تحلیل آنها به این نتیجه میرسیم که تقدیر انسان به اعمال خودش بستگی دارد و خداوند چیزی را مقدّر میکند که انسان انتخاب کرده است. بنابراین، معنای صحیح «قسمت» این نیست که همه امور به انسان تفویض شده و خداوند کاری به کار انسان ندارد، بلکه معنای دقیق آن این است که فیض را خداوند همیشه به همه میدهد، ولی خود انسان است که ظرفیت و قابلیت خود را تغییر میدهد و کم یا زیاد میکند.

مشخصات اثر

عنوان :

بداء در نظام فلسفی صدرالمتالهین

نویسنده:

محمد علی اسماعیلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

لوح محفوظ , قضا , نفس کلی , لوح محو و اثبات , بداء , نفوس جزئی فلک , نفس کلی فلک

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در این مقاله دیدگاه صدرالمتالهین در مورد بداء اثباتی و بداء ثبوتی و تعاریف آن ها بیان شده است که با جامع نگری به تبیین آنها پرداخته است و میتوان گفت دیدگاههای ایشان علاوه بر نقاط قوتی که دارد کاستی هایی هم دارد که در این نشتار به آنها پرداخته شده است.

صفحات :

از صفحه 79 تا 101

مشخصات اثر

عنوان :

مطالعه تطبیقی قضا و قدر در قرآن و عهدین

نویسنده:

نسرین ایمانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , قدر , قضا , عهدین , اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

مقایسه معارف قرآن و عهدین در عصر حاضر یکی از حوزه های مطالعاتی مطرح است و پژوهش حاضر با روش جمع آوری «کتابخانه ای» و با روش تحقیق «توصیفی- تحلیلی» این مقایسه را در حوزه قضا و قدر و سرنوشت انسان بر عهده دارد تا از این رهگذر نقاط افتراق و اشتراک این دو کتاب (قرآن و عهدین) مشخص گردد. قضا یعنی افعال الهی که در عالم نسبت به مخلوقات انجام می شود و قَدَر، حد و اندازه هر چیزی است که همه امور بر طبق آن بنا می گردد. مبنای قَدَر علم الهی است زیرا تنها اوست که به حدود و مقادیر اشیاء عالم است.قضا و قدر به دو نوع تکوینی و تشریعی تقسیم می گردند که هرکدام از آنها بر دو قسم حتمی و معلقی می باشد که قرآن و عهدین در این مفاهیم مشترکند. در بحث اختیار انسان، در قرآن و عهدین آیاتی بر طبق اختیار و تقدیر الهی داریم که هردو کتاب به یک معنا، هم موافق تقدیر و هم موافق اختیار می باشند. هدایت بر دو نوع تکوینی و تشریعی می باشد که هردو کتاب در این مفاهیم مشترکند. در قرآن و عهدین آیاتی است که هدایت و ضلالت را کار خداوند می داند که در هردو منظور هدایت و ضلالت کیفری است. بر خلاف قرآن، عهدین به موروثی بودن گناه در نسل بشر و برگزیدگی افراد خاصی برای نجات اشاره کرده است. بر این اساس بسیاریِ نقاط اشتراک این دو کتاب به سبب منشأ مشترک الهی آندو است و نقاط افتراق، به سبب تحریف کتاب مقدس می باشد.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید