جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متکلم معتزلی شاذ. چیز زیادی از حیات او در دست نیست. او را معتزلی یصری می دانند و از شاگردان نظام. او به همراه احمد بن حائط و فضل الحدثی سه اعتزالی نظّامی بودند . بانوش را بسیاری از مصادر از شاگردان و تابعان ابن حائط می دانند که اقوال غریبی در ثنویت و تناسخ داشت. بانوش نیز قال به تناسخ در هیاکل بود و از او نقل است که آفرینش یکباره بوده است و اولین چیزی که خلق شده است اجزائی است که هر کدام از آنها لا یتجزأ است و در عین حال معتقد بود که این اجزاء زنده و عاقل اند و متهم به ادعای نبوت است

محدث، فقیه مفسر و متکلم . از اصحاب حدیث بوده است. آراء زیر از اوست : 1 – ملائکه را بر خلاف اجماع اهل حدیث از انبیاء برتر می دانسته است. 2 – جواز عقد امامت مفضول در عین وجود افضل در صورت وجود شرایط امامت در مفضول. 3 – حکم به کفر کرامیّة و این که باید توبه داده شوند وگرنه گردن آنان زده خواهد شد. 4 – رساله ای در تفضیل فاطمه بر عائشه.

فقیه شاعر متکلم زیدی. صاحب کتبی در رد اباضیة و قدریة و همچنین کتابی درباره توحید .

محدث، فقیه و متکلم. از بزرگان زیدیه. او را در فقه در عداد سفیان ثوری شمرده اند. محور مباحث کلامی او امامت بوده است. فعالیت او همراه بود با فعالیت کثیر النواء . که فرقه بتریّة و صالحیّة را به این دو نسبت می دهند و بدین سان این دو فرقه را نزدیک و همسان می دانند . این دو فرقه امتداد و تطور فرقه سلیمانیه بودند که سلیمان بن جریر بنا نهاده بود. حسن بن صالح امام علی (ع) را افضل مردم بعد از پیامبر می دانست اما برای ابوبکر و عمر هم اثبات امامت می کرد .این فرقه قائل به جواز امامت مفضول و تاخیر فاضل و افضل بودند و بدین سان اینان را نزدیک ترین فرق شیعه به اهل سنت می دانند.

رییس فرقه البیّانیة . ارتباطاتی با فرقه کیسانیه داشت و بعد از وفات ابو هاشم بن محمد بن الحنفیّة ادعای نبوت کرد و در نامه ای به امام باقر(ع) از او خواست که وی را تصدیق کند. هشام بن حکم حکایت می کند که او خدای آسمان را جدای از خدای زمین می دانست و اولی را بزرگتر از دومی فرض می کرد. همچنین چنین فهمیده می شود که او بر این نگره بوده است که خداوند نوری است به هیئت انسان که برای او اعضائی شبیه انسان است و اینکه این اعضا فانی می شوند و فخر رازی این را از اولین هسته های ظهور تشبیه در جهان اسلام می داند. او معتقد بوده است که روح خداوند در انبیاء و ائمه حلول می کند و امام علی (ع) به سبب حلول روح الهی در او غیب را می دانسته و از غیب خبر می داده است. او معتقد بود که این روح بعدا به محمد بن حنفیه سپس در فرزندنش ابو هاشم و سپس در خود بیان حلول کرده است. همچنین اصحاب بیان قائل به رجعت نیز بوده اند.

فقیه و متکلم شیعه. کتب حقائق الایمان ، کتاب الحجج در امامت و کتاب عمل الادیان و الابدان از اوست.

محدث . فقیه اصولی و متکلم و مشرب او در علم کلام مشخص نیست. بسیار تحت تاثیر شخصیت علمی پدر خود بود .

فقیه شافعی محدث و متکلم . ملقب به شافعی صغیر . اکثر کتب او رد و نقض مذهب اصحاب رای و حنفی ها در فقه است . با عیسی بن داوود جراح از وزرای مقتدر حکام عباسی ارتباط و دوستی نزدیک داشته است . او را از فقهای قائل به عدل می شمرند. در مساله صفات از اختراع اوصاف و به کار گیری اصطلاحات متکلمین درباره خداوند دوری می کرده و خود را مقید به اوصافی می کرده که خود خداوند و رسولش گفته اند. با جنید بغدای ارتباط نزدیک داشته است .

محدث و متکلم . ابن ماکولا اولین کسی است که به شرح حال او می پردازد.

فقیه مالکی و متکلم