جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابنامه: ص. ۱۸۶-‎۱۹۷؛ همچنین بصورت زیرنویس // موضوع مورد تحقیق "احباط و تکفیر از دیدگاه عقل و نقل" می باشد که این تحقیق طی یک مقدمه و چهار فصل ارائه گردیده است. در مقدمه و کلیات آن، طرح تفصیلی پژوهش از جمله بیان مسأله و علت انتخاب موضوع و اهمیت و فایده آن، بحث شده است. در فصل اول، بعد از بیان مقدمه، مفهوم اهباط از نظر لغوی و اصطلاحی و همچنین مهوم تکفیر از نظر لغت و اصلاح و نیز زمینه مورد بحث در اسلام در این فصل عرضه شده است. در فصل دوم، احباط و تکفیر در آینه آیات الهی بحث شده است. در این فصل سعی شده است که قول مفسران از جمله: نظرات امام فخر رازی و تفسیر کبیر و زمخشری در تفسیر کشاف که از اهل تسنن می باشند و همچنین تفسیر مرحوم طبرسی در مجمع االبیان و شیخ طوسی (ره) در تفسیر تبیان و حاج میرزا جواد ثقفی تهرانی در تفسیر روان جاوید و ملا فتح الله کاشانی در تفسیر منهج الصادقین و نیز از مفسران بزرگ معاصر، مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان و استاد مکارم شیرازی در تفسیر نمونه و استاد سبحانی در تفسیر موضوعی منشور جاویدان استفاده شده است. در فصل سوم، عوامل احباط و تکفیر در آیات قرآن و روایات اسلامی در دو بخش مجزا بطور مفصل بحث شده است که هم از آیات قرآن استفاده شده است که چه عواملی باعث حبط اعمال یا تکفیر سیئات می شود و هم از کتب روایی از جمله بحارالانوار و وسائل الشیعه و مستدرک و فروع کافی در این زمینه مراجعه شده است. در فصل چهارم، بعد از بیان عوامل احباط و تکفیر، در این فصل نقطه نظرات و دیدگاه تنی چند از فلاسفه و متکلمان ( شیعه - اشاعره - معتزله) در این موضوع بیان می شود و بعد از بیان نظرات و آرای معتقدان و منکران احباط و تکفیر و دلایل عقلی و نقلی هر کدام و نقد بر آن در دو بخش مجزا بیان شده است و در خاتمه این فصل بحث موازنه و نقد آن مورد بررسی قرار می گیرد.

موضوع این تحقیق آسیب شناسی مهدویت ( با رویکردی بر شناخت، انتظار، دشمنان مهدویت) می باشد. دیرزمانی که بشریت از حضور امام معصوم ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) بی بهره است و مردمی که نه پیامبر خود را دیده و نه حجت را درک کرده اند. رسالت امروز اندیشمندان در مباحث مهدویت تعمیق ایمان مردم به امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) است و تبیین آثار و پیامدهای مهدی باوری و انتظار، انسان را متقاعد می کند که مبارزه و ستیز با این تفکر برای دشمن راهبردی و ضروری است. به همین جهت دشمنان اسلام با چهار روش با مهدی باوری مبارزه کرده اند و آسیب هایی را بر ان وارد می کنند که مانع درک صحیح از امام زمان می شود.: اولین روش انکار مهدویت می باشد که تلاش می کنند با دو گونه برخورد به انکار مهدویت بپردازند: گونه ی اول، مهدویت را مقوله ی وارداتی و بر گرفته از دیگران از جمله یهودیت و مسیحیت تلقی می کنند. گونه ی دوم، مهدویت را بازتاب نابسامانی ها و حوادث دوران تاریک مسلمانان به ویژه شیعیان دانسته اند.آنان عقیده به مهدویت را رواج یافته از دوره های اغتشاش بر شمرده اند که این همان عدم شناخت امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) می باشد. روش دوم مبارزه تحریف مهدویت نام دارد، در این روش می کوشند تا مقوله ی انتظار حضرت مهدی ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) و آثار و پیامدهای آن را به انتظار منفی و تلخ تبدیل کنند و به طور کلی هر گونه حرکت و قیامی را قبل از ظهور حضرت، باطل و مخالف دوران انتظار بر شمارند و امر به معروف و نهی از منکر را مخالف انتظار می دانند؛ تلاش می کنند تا معنای آن را عوض کنند و در ذهن به صورت دیگری جا بیندازند و عقیده ها را خراب کنند. روش سوم، در این ستیز تخریب مهدویت است . دشمن برای مقابله با جریان مهدویت گونه های علمی و هنری را بر می گزیند ،مانند ایجاد شک و تردید ، تنفر در افراد به ویژه معتقدان به مهدویت، نیرو سازی برای صفوف خود با خطر جلوه دادن جریان مهدویت و برنامه ریزی برای نسل آینده . و اما روش چهارم در این مبارزه جایگزین سازی و شخصیت سازی و حمایت و پشتیبانی از مدعیّان دروغین می باشد که در واقع این روش جزء همان روش تخریب محسوب می شود. وجه امتیاز تحقیق شناخت آسیب ها و موانعی که در جامعه اسلامی باعث دوری از حضرت و عدم تحقق ظهور می شود می باشد. روش تحقیق به صورت کاربردی و است و جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای می باشد و از کتاب های جدید نیز در این تحقیق استفاده فراوان شده است. کلید واژه ها : مهدویت، انتظار، دشمن شناسی، ستیز، جایگزین سازی.

کتاب انیس المؤمنین که تصحیح نسخه خطی دو نسخه خطی به ترتیب نسخه انیس المؤمنین تألیف محمدبن اسحاق حموی المدعو بفاضل الدین 938 ق. البته کتابخانه گوهرشاد و نسخه خطی دوم انیس المؤمنین که در حقیقت عبدالواحد آمدی 1082 آن را مجددا تحریر نموده است. موضوع کتاب بعد از بیان هدف مؤلف یعین محمدبن اسحاق حموی المدعو مفاضل الدین که تقدیر و سپاس خداوند متعال و امید رجاء و مغفرات الهی و ذکر احوال چهارده معصوم – علیهم السلام- زندگی پربرکت پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله – و اشاره ای به ولادت حضرت سیده النساء فاطمه زهرا – سلام الله علیها – و بیان از زمان ولادت با برکت ایشان و تعداد و اولاد و ابحار عزیز ایشان و شمه ای در ذکر معجزات و وقایع زمان و شهادت جگرسوز ائمه معصومین- علیهم السلام – می باشد که به صورت کلی این کتاب مشتمل بر مقدمه که در ذکر احوال پیامبر – صلی الله علیه و آله- از زمان ولادت تابناک رسول الله – صلی الله علیه و آله – تا زمان رحلت جانگداز خاتم المرسلین – صلی الله علیه و آله – و دوازده باب و خاتمه در علائم ظهور آقا امام زمان – ارواحنا لترابه الفداء- می باشد. کلید واژه ها: چهارده معصوم ( ع)- اهل بیت ( ع)

این مجموعه شامل یک مقدمه و چهار فصل است . در مقدمه اهمیت علم کلام مورد بررسی قرار گرفته است و فصل اول پیرامون مباحث توحید و عدل است . در فصل دوم مسائل نبوت، در فصل سوم مباحث امامت و در فصل چهارم بحث معاد مطرح شده است./

این رساله شامل چهار فصل است. فصل اول شامل مقدمه و وجوه اشتراک و افتراق سنایی و مولانا در زبان و روش و تأثیر و وام گیری مولانا از سنایی است. فصل دوم هستی شناسی است که مباحث عمده و مهم در راز وارگی هستی، خدا و آفرینش، وحدت وجود، اسماء و صفات، اثبات وجود خدا، نظام علت و معلول و .... را شامل می شود. فصل سوم که در مورد انسان در هستی است که مسائل مختلف در انسان شناسی را از منظر نگاه و اندیشه این دو شاعر بزرگ نشان می دهد، جایگاه انسان ، انسان و مرگ، انسان کامل، انسان و اختیار، جبر وا ختیار، نکوهیده و ستوده و توکل و رضا از مهمترین مباحث این فصل محسوب می شود. در فصل پایانی هم مباحثی همچون ناشناختگی عشق، عشق مجازی و حقیقی، عقل و عشق، عاشق و معشوق، بدایت عاشقی، نشانه های عاشقی، فرجام عشق محوری ترین مباحث این فصل هستند.

عدالت از شؤون و مقومات وجود و محور زندگی انسان است . چه بدون آن نه دایره وجود به هم رسیدی و نه آدمیان زندگانی را در می یابند. بنیاد هستی و آدمی بر عدل سرشته شده است . و راه یابی انسان به سوی سعادت جز با انتخاب آگاهانه طریق عدل و قسط محقق نمی گردد. جامعه بشری نیز جز با قیام و بسط عدل قوام نمی یابد. در راه تبیین عدالت در طول تاریخ نظریه های متعددی ارائه شده که اغلب آنها به دلایلی چون تک بعدی، اعتباریت ، نسبیت گروی، کثرت گرایی اخلاقی، برخورداری از مبانی ضعیف یا فقدان مبنا و... عملا تبدیل به ابزار ایدئولوژیک نظامهای حاکم گشته اند. در اسلام، نیز، هر چند این مسئله به وضوح در کتاب و سنت طرح شده است . ولی در طول تاریخ با ورود به حوزه منازعات کلامی و فقهی و... به تدریج ابزار سلطه دستگاههای حاکم گردیده و همین امر باعث ایجاد رکو.د و انحراف در نگرش غالب مسامانان به مساله عدالت شده است . البته در نگرش شیعی، عدل به عنوان یکی از اصول دین و مرتبط امامت و رهبری جامعه و عصمت امام باعث خود انگیختگی و ظلم ستیزی شیعیان گردید ولی در این حوزه نیز بستری که توانست زمینه های لازم برای نظریه پردازی در باب عدالت را در درون خود فراهم آورد، حکمت سیاسی عدالت است . که با ابونصر فارابی تاسیس شد و بویژه در حکمت صدرایی جایگاه حقیقی خود را بازیافت و اندیشمندانی چون امام خمینی و شهید صدر در جهت شکوفایی آن همت گماشتند. حکمت سیاسی ما که در بنیان، ماهیت و محتوا اسلامی است با هدف قرار دادن سعادت حقیقی انسان و عبور او از مدینه برای رسیدن به آن، عدالت را به مثابه خط مستقیم و سیر اعتدالی ترسیم کرد که تنها راه رسیدن به سعادت است . بر همین اساس ما در این نوشتار با توجه به دیدگاههای اندشمندان مورد بحث به ارایه نظریه ای در باب عدالت پرداختیم که براساس مفاهیمی چون فطرت ، حکمت (بیان) و عدل وجودی شکل می گیرد. در این نگاه عدالت امری فطری-مدنی و در عین حال عینی-انسانی است که بر سه اصل اساسی (وجدان)، (عقل) و (آزادی) ابتناء می یابد. براساس این نظریه، عدالت به مفهوم اعتدال، تناسب توازن، وسطیت حقیقی، طریقه مستقیم و استقامت بر آن است و مساوات ، قانونی بودن، احقاق حقوق، رعایت شایستگیها و... از مصادیق آن تلقی می شوند. به علاوه در قالب چنین نظریه ای عدالت دارای مفهوم مطلق و غیرنسبی، ذاتی، غیرتاریخی، عقلانی و منطقی، غیر عقلانی، عام و فراگیر، واقع گرایان، آرمان جویانه و قابل اجراست . عدالت صفت حقتعالی (ذات و فعل)، مقوم کائنات ، خصوصیت انسان، خصلت و ویژگی جامعه و نهادهای اجتماعی، قانون، اخلاق، مدنیت تعلیم، و تربیت ، قضاء و غیره بوده، به علاوه امری طبیعی، تک بعدی،تک گفتاری، تک موضوعی، قرارداری و نسبی گرایانه نمی باشد. همچنین عدالت معیار و ملاک اولیه دین، شریعت ، قانون، فقه، حکومت و تمام اعتباریات زندگانی انسان است .

معاد، یکی از اصول اعتقادی اسلام است و اهتمام قرآن کریم به این مسئله در حدی است که به گفته محققان، یک سوم قرآن به این مسئله اختصاص دارد. در مورد مسئله معاد، نکته های زیر قابل بحث و بررسی است: چگونه و با چه دلایلی می توان معاد را اثبات کرد؟ اعتقاد به معاد از چه زمانی و در چه دوره ای به وجود آمده است؟ ایمان به معاد چه آثار و نتایجی به همراه دارد؟ و.... در این رساله سعی شده است آثار و نتایج ایمان به معاد در زندگی فردی و اجتماعی انسان نشان داده شود؛ البته اعتقاد به معاد مخصوص یک دوره یا فرهنگ و دین خاصی نیست، بلکه در ادیان دیگر نیز وجود دارد. همچنین معنای «ایمان»، خصوصیات و ویژگی های معاد، مبانی اعتقاد به معاد و راه های تقویت آن نیز بررسی شده است.

این رساله با موضوع «آثار اجتماعی دین از دیدگاه قرآن» در یک مقدمه، چهار بخش و یک نتیجه گیری تدوین شده است: در بخش اول به ضرورت و تعریف دین پرداخته شده است. نارسایی عقل آدمی و فقدان شرایط اساسی قانون گذار همچون علم و عدل و عصمت در انسان، دلایل اصلی ضرورت دین را برای جامعه بشری تشکیل می دهند. در بخش دوم با تکیه بر قرآن و سنت (قولی و عملی) و مستندات تاریخی به اثبات آثار اجتماعی دین پرداخته شده است. در بخش سوم، آثار سلبی دین در جامعه مثل فقر و ظلم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و راهکاری برای مبارزه با فقر در جامعه ارائه شده است. در بخش چهارم، آثار ایجابی دین در جامعه همچون وحدت بشری و عدالت اجتماعی مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته است. همچنان که وحدت بشری بر سه اصل اساسی: توحید، وحدت انسان ها در خلقت و وحدت انسان ها در فطرت مبتنی است.

کتابنامه: ص. ۱۰۹-‎۱۰۴؛ همچنین بصورت زیرنویس // این پژوهش از سه فصل تشکیل یافته است که عبارت است از: الف) عقل ب) وحی ج) رابطه ی عقل با وحی. فصل اول: عقل؛ مفهوم واژه ی عقل؛ بازداشتن و حبس است و اما در تعریف اصطلاحی آن هر یک از فلاسفه، عرفا و متکلمین و همچنین متفکرین غربببی تفسیرهای خاصی از عقل ارائه نموده اند که در برخی جهات نیز متفاوتند از این میان امام خمینی عقل را ابتدا به دو بخش انسانی و غیر انسانی تقسیم نموده و پس از تعریف هر کدام، عقل غیر انسانی را به لحاظ رتبه و جایگاه برتر از عقل انسانی معرفی نموده است. هم چنین ایشان عقل را ره دو بخش نظری و عملی هم تقسیم کرده بیان می کند که، کمال انسان به عقل عملی اوست، نه عقل نظری. ایشان در توضیح ماهیت عقلی، آن را امری غیر جسمانی و مجرد دانسته که با ضعف قوای جسمانی رو به انحلال نمی رود و برای اثبات این مطلباز دلائلی عقلی و نقلی بهره گرفته است. در خصوص حجیت عقل نیز دیدگاه های مختلفی از دانشمندان اسلامی و غربی مطرح می شود که برخی افراطی و برخی تفریطی و عده ای نیز معتدل می باشد. از این بین امام دارای دیدگاهی اعتدالی است که حجیت عقل را نه بطور مطلق نفی می کند و نه به طور مطلق می پذیرد بلکه در قلمرو خاص آنرا حجت می داند. و اما در خصوص قلمرو عقل امام خمینی بر این عقیده است که از عقل می توان، در مسائل اعتقادی، فلسفی و کلامی بهره برد و نیز از آن می توان به عنوان یک منبع فقهی در کنار دیگر منابع استفاده کرد ولی نباید غافل شد که عقل در فهم بسیاری از فروعات فقهی ناتوان است. ایشان در کنار تمام مزایا و منابع عقل، آنرا عنصری آسیب پذیر می داند که دارای ضعف ها و کاستی های است که نباید مورد غفلت قرار بگیرد و ایمان را تکمیل کننده ی بسیاری از نقص های عقل می داند. فصل دوم: وحی، اشاره سریع و رمز گونه است و در قرآن نیز کاربردهای مختلفی این واژه داشته استکه یکی از آنها به معنای وحی رسالی است که البته آن نیز بسته به اختلاف انبیاء و همچنین اختلاف حالت آنها متفاوت بوده است، گاهی با واسطه و گاهی بی واسطه و گاهی نیز با خلق صوت، این ارتباط خدا با پیامبران تحقق می یافت. دربراه وحی متفکران اسلامی تعریف هایی ارائه داده اند و هم چنین ویژگی های برای آن بر شمرده اند که مهمترین این ویژگی ها یکی معلم داشتن وحی، دوم استشعار و سوم ادراک موجودی دیگر به عنوان واسطه ی وحی می باشد. درباره ماهیت وحی نیز دیدگاههای مختلفی وجود دارد. برخی از آنرا نبوغ پیامبر و حاصل شخصیت او معرفی کرده اند و برخی نییز تبیین فلسفی از آن ارائه داده اند و عده ای نیز آنرا امری مرموز دانسته که از درک غیر انبیا خارج است، امام(ره) اگر چه آنرا امری مرموز می داند ولی درک آنرا تا حدودی برای غیر انبیا البته با دستگیری آنها ممکن می داند. از جمله مباحثی که درباره ی وحی مطرح شده است بحث از ضرورت وحی و اثبات این ضرورت است که امام(ره) این مسئله را از طریق احتجاج نفوس انسان ها به آگهی از صحت و مرض و سعادت و شقاوت خویش اثبات می کند و اما در خصوص قلمرو وحی امام معتقد است که قلمرو وحی علاوه بر مسائل فردی نمی داند بلکه حکومت و سیاست هم جزو قلمرو وحی محسوب می شود و درباره ی غایت وحی امام بر این عقیده است که پیامبران برای تهذیب و تربیت نفوس و اجرای عدالت در جامعه و همچنین ایجاد معرفت نسبت به حق تعالی مبعوث شده اند که از این بین غابت اصلی وحی همان معرفت خداست. فصل سوم: در این فصل دیدگاه های مختلف درباره ی ارتباط عقل با وحی مورد بررسی واقع می شود که از نظر امام این ارتباط دو سویه و طرفینی است یعنی عقل وظیفه ی اثبات حجیت وحی را بر عهده دارد و علاوه بر این در برخی موارد در بیان مسائل فقهی نیز به کمک وحی می آید و در مقابل وحی علاوه بر تأیید احکام صادره از سوی عقل نقش مهمی نیز در شکوفایی عقل ایفا می کند.

هدف پژوهش : بیان ابعاد مختلف علم خداوند در فلسفه اسلامی.روش پژوهش : کتابخانه ای- فیش برداری.طرح پژوهش : استخراج مطالب از متون موجود هر یکی از مکاتب فلسفی اسلامی و دسته بندی آنها و سرفصل قرار دادن اهم مطالب و طرح موضوعات حول محور آنها.نتیجه کلی : ارائه اهم در رابطه با علم خداوند در فلسفه اسلامی به تفکیک موضوعات مختلف و به ترتیب ظهور هر یک از دیدگاهها و نیز طرح نظرات و ایرادات آنها نسبت به یکدیگر که بیانگر سیر تکاملی تفکر اسلامی در این موضوع باشد