جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫ورود به ساحت مفردات قرآن و بررسی آنها مرحله¬ی اساسی تدبّر در قرآن و آگاهی به آن از جمله مقدمات فهم قرآن به شمار می¬رود. از کاربردهای مهم مفردات در تفسیر قرآن، دستیابی به معنای دقیق واژه¬ها در عصر نزول است. این علم از زمان پیامبر رایج بوده و از قرن اوّل تا کنون کتاب¬های فراوانی در این زمینه، مستقلاً نگاشته شده و در ضمن برخی تفاسیر، مفسّران با توجّه ویژه¬ای به تبیین مفردات پرداخته¬اند. مجمع¬البیان اثر طبرسی (وفات/548ق) و کشّاف اثر زمخشری (وفات/538ق) از جمله این تفاسیرند. این دو تفسیر تقریباً هم¬زمان، امّا ظاهراً بی اطلاع از یکدیگر در نیمه دوم قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری به نگارش درآمدند. به علّت اهمّیّت فهم مفردات قرآن و همچنین اعتبار این دو تفسیر و تأثیر انکار ناپذیر آنها بر تفسیر دوره¬های بعد، این پژوهش در صدد است تا با واکاوی متون مجمع¬البیان و کشّاف و ترجمه و اعراب گذاری آن¬ها با محوریّت بخش «اللغه» مجمع¬البیان، نظرات دو مفسّر را پیرامون لغات جزء 27 به دست آورد و با اهتمام به مباحث نظری ـ کاربردی علم مفردات آنها را تطبیق و ارزیابی کند. در جهت تکمیل بحث و دسترسی به نتیجه متقن به کتب لغت و تفاسیر معتبر دیگر نیز رجوع شده است. به همین منظور این پایان¬نامه در دو فصل تدوین گردیده است: فصل اوّل شامل کلّیّات و آشنایی با: مجمع¬البیان، کشّاف، علم مفردات و مباحث نظری دخیل در فهم مفردات است و فصل دوم شامل بررسی تطبیقی مفردات جزء 27 است. با بررسی¬های تطبیقی می¬توان جهت ضابطه¬مند کردن نحوه¬ی دلالت، شاخص¬ها و ملاک¬هایی را بر اساس باورهای مشترک مفسّران، طراحی کرد. به هر صورت استناد به قرآن، سنّت رسول خدا، قواعد عرب و یافتن معنای الفاظ قرآن در عصر نزول و استمداد از قوه عقل و تدبّر، می¬تواند از شاخص¬های مشترک دو مفسّر باشد. همچنین ارجاع کلمات به اصل واحد و تطبیق آن بر مصادیق متعدّد و عدم پذیرش ترادف تام، از اصول کاربردی دو مفسّر در تفسیرشان است. کلید واژه: مفردات، مجمع¬البیان، کشّاف، ترادف، اضداد، وجوه، اشتراک معنوی

‫از آنجا كه شناخت اعجاز قرآن و درك اختصاصات بلاغى و نكتههاى ظريف آن از ديرباز مورد توجه علماى بلاغت بودهاست، در منابع علم بلاغت مثل دو كتاب مورد تحقيق در بسيارى از موضوعات بلاغى به آيات قرآن استشهاد شدهاست. به همين جهت در اين پاياننامه شواهد قرآنى اين دو كتاب استخراج و تحليل شدهاند. شواهدى نيز از زبان فارسى در خصوص بديع در اين پايان نامه آمدهاست.

‫چکيده : نوشتار حاضر با توجه به ماهيت حکومت در آموزه‌هاي قرآني و روايي، تفاوت حکومت در دين اسلام و جوامع اديان ديگر و نيز مؤلفه‌هاي اصلي حکومت در اسلام و غرب را تجزيه و تحليل مي‌کند. نويسنده ويژگي‌هاي حکومت اسلامي از جمله خدامحوري و محوريت توحيد در ارکان حکومت اسلامي را بازگفته و با ويژگي‌هاي حکومت در غرب، مانند سکولاريسم، امانيسم و ليبراليسم مقايسه کرده است. وي همچنين ضمن مقايسه اهداف حکومت در اسلام و غرب، تفاوت ماهوي حکومت و سياست در اسلام و غرب را نتيجه گرفته است. از نظر وي فلسفه و هدف حکومت در اسلام تأمين عدالت در همه عرصه‌ها و رشد و تعالي انسان‌ها است، در حالي که هدف اصلي حکومت کشورهاي غيراسلامي، تأمين آزادي، معاش، امنيت و رفع نيازهاي مادي آن‌هاست. وي در چهار فصل به بررسي تطبيقي حکومت در اسلام و غرب مي‌پردازد. در فصل اول به بررسي مفهوم حکومت اسلامي و جايگاه حکومت در اسلام پرداخته و بر جنبه الهي داشتن حکومت، طبق آيات و روايات تأکيد کرده و ادله عقلي و نقلي ضرورت حکومت را ذکر مي‌کند. در فصل دوم اصول و مباني حکومت از منظر اسلام و حکومت‌هاي غير ديني را بررسيده و توحيد محوري، غايتمندي خلقت، انسان شناسي، عدم جدايي دين از سياست و امامت و رهبري را از مؤلفه‌هاي حکومت اسلامي و سکولاريسم، امانيسم، ليبراليسم و دموکراسي را از مؤلفه‌هاي حکومت‌هاي غير ديني و لاييک مي‌شمارد. وي در فصل سوم هدف حکومت در اسلام را دعوت به توحيد و احياي ارزش‌هاي ديني و انساني و مبارزه با بدعت‌ها خوانده و دفاع از محرومين، رفع ظلم و مظاهر طاغوت و گسترش عدالت اجتماعي را در حکومت اسلامي يک اصل دانسته، در حالي‌که اهداف اصلي حکومت در حکومت‌هاي غير ديني فقط تأمين نيازهاي دنيوي مردم عنوان شده، که آن هم در حد شعار است و در بسياري مواقع به عمل منجر نمي‌شود و واقعيت ندارد.

‫چکيده : اين پايان نامه مباني، اهداف، علل و موانع رسيدن به توسعه اقتصادي مطلوب را از منظر قرآن کريم و آموزه‌هاي نظام اقتصادي اسلام تبيين مي‌کند. نويسنده در هشت فصل به مباحث پيش گفته در نوشتار خود پرداخته و پيشنهادهايي براي رسيدن جامعه اسلامي به توسعه اقتصادي پايدار بر اساس مباني اعتقادي و اصول نظري ارائه کرده است. فصل اول به مفاهيم و کليات تحقيق اختصاص دارد و مفهوم رشد از ديدگاه قرآن و اقتصاددانان، مفهوم توسعه و تعاريف آن، ابعاد توسعه و اهداف آن از نظر اسلام، تعاريف مختلف توسعه اقتصادي، اهداف توسعه اقتصادي در اسلام و شاخص‌هاي مهم توسعه و ويژگي‌هاي کيفي و کمي آن بيان مي‌گردد. در فصل دوم جايگاه توسعه اقتصادي در قرآن، مسؤوليت انسان در آباداني زمين، استفاده صحيح از نعمت‌هاي خدادادي و ايجاد تغيير وتحوّل بنيادين توسعه اقتصادي در جامعه اسلامي بررسي شده است. فصل سوم به مباني اعتقادي توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن کريم اختصاص يافته و مسأله توحيد، عدل (عدالت)، نبوت، امامت و معاد، از جمله مباني اصلي توسعه اقتصادي در اسلام قلمداد مي‌گردد. در فصل چهارم اصول نظري توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن، مانند اصل جانشيني و ويژگي‌هاي جانشينان، اصل تأمين عدالت در جامعه اسلامي، اصل الگو و نمونه بودن جامعه اسلامي، اصل دعوت و اصل رحمت با دوستان و شدت عمل با دشمنان تبيين شده است. در فصل پنجم اهداف توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن، اعم از اهداف غايي، اهداف مياني، برقراري عدالت اقتصادي، کسب استقلال اقتصادي، قدرت اقتصادي برتر و ايجاد رفاه براي مردم شرح داده مي‌شود. در فصل ششم برخي شاخص‌هاي توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن همچون: رشد توليدات، درآمد و توزيع آن و رفاه عمومي بيان گرديده است. در فصل هفتم عوامل توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن، مانند عوامل مادي توسعه اقتصادي و عوامل معنوي ذکر مي‌شود. در فصل هشتم و پاياني نيز موانع و آفات توسعه اقتصادي از ديدگاه قرآن همچون: گناهان بشر، ظلم، ربا، اسراف، کفران نعمت و آفات توسعه اقتصادي، مانند رفاه زدگي، غرور کاذب، طغيان و فخر فروشي بيان شده است.