جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فُرْسانُ الْهَیْجاء (به معنای سواران نبرد) کتابی در دو جلد به زبان فارسی تألیف ذبیح‌الله محلاتی. این کتاب، با نام کامل فُرْسانُ الْهَیْجاء در شرح حالات اصحاب حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام شرح حال ۲۳۰ تن از از اصحاب امام حسین(ع) است که در کربلا و پس از واقعه عاشورا در بصره و کوفه به شهادت رسیدند. مؤلف، شرح حال شهدا را از کتب قدیم و جدید جمع‌آوری کرده و به ترتیب حروف الفبا آورده است. فرسان الهیجاء (سواران نبرد) در دو جلد نگاشته شده و حاوی نام ۲۳۰ تن از اصحاب امام حسین(ع) است. اصل کتاب به زبان عربی بوده و بعدها خود نویسنده آن را به فارسی برگردانده است. و آن نسخه به زبان عربی فعلا موجود نیست. جلد اول که در سال ۱۳۴۸ق پایان یافته، شامل ۱۴۰ تن از اصحاب حسین بن علی(ع) است که به ترتیب حروف الفبا از ابو ثمامه صائدی تا عمار بن حسان طائی است. جلد دوم هم حاوی احوالات ۹۰ نفر از اصحاب امام است که از عمار بن ابی سلامه همدانی آغاز شده و به یزید بن مهاجر پایان می‌یابد. کتاب دارای بخش «خاتمه» است که در آن شرح حال محمد بن حنفیه را آورده و قسمتی هم با نام «تتمه نافعه» تشکیل داده که ماجرای مختار و رساله شمس الضحی پیرامون ورود سر امام حسین(ع) به مجلس یزید در آن آمده است. نثر این کتاب، ساده و بدون پیچیدگی بوده و اسامی اصحاب، اغلب با مقاتل معتبر همخوانی ندارد. محلاتی، درستی یا نادرستی برخی گفته‌ها را پیگیر نشده مثلاً افرادی که اصلا شهید نشدند، در زمره شهدا نام برده و یا دو بار نام یک فرد را به گمان اینکه اسم دو نفر بوده، آورده است.