جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی « مباحث مهدوی » با توجه به مهمترین کتاب شیخ طوسی در موضوع مهدویت یعنی کتاب« الغیبه» علاوه بر ایجاد آشنایی با أبعاد دیگری از شخصیت علمی ایشان زمینه های جدیدی رادرتحقیقات مهدوی و ترویجوارتقاءفرهنگ مهدوی فراهم می آورد.در این رساله بعد از أخذ و استخراج نظرات شیخ طوسی و عنوان‌دهی به نکات استخراج شده به چینش منطقی مباحث پرداخته شده و بر همین اساس پایان‌نامه از فصول پنج گانه تشکیل شده است.اولین و مهمترین مسأله در این مباحث اثبات تولد آن حضرت می باشد که با به بوته نقد کشاندن دو شبهه مهم دراین رابطه یعنی شبهه در اصل مهدی باوری و شبهه در تولد آن حضرت، جواب‌های مختلفی با استناد به ادله عقلی ونقلی مختلف بر بطلان این شبهه‌ استخراج گردیده است .همچنین شبهه عمر طولانی حضرت نیز از راه ادلّه نقلی، اثبات قدرت خداوند و وجود افراد با عمرهای طولانی در طول تاریخ، به نقد کشانده شده است.همچنان که برخی از ویژگی‌های حضرت و یارانش با استفاده از روایات، جمع آوری گردیده است.نظر به اهمیت بحث از « نائبان و مدعیان» به برخی از مهمترین وظایف نائبان خاص مانند پنهان نگاه داشتن نام و مکان حضرت ، رفع شک و تردید درباره آن حضرت، گرفتن اموال متعلق به امام و توزیع آن در موارد لازم، مبارزه با مدعیان دروغین نیابت، جلوگیری از فرقه‌گرایی و اختلاف بین شیعیان و... پرداخته شده است. همچنین برخی از ویژگی‌های نائبان خاص مانند راسخ‌ترین در دین، عاقل‌ترین، پرتلاش در انجام وظیفه، عالم به علوم آل محمد (9) و... إستقراء و در مورد علت نداشتن اطلاعات کامل در مورد زندگی آنها به اموری همچون زندگی ناشناسانه، التزام به رعایت تقیه، سرّ نگه‌داری نواب و از بین رفتن منابع تاریخی توجه داده شده است.در بحث مدعیان نیابت نیز بعد ذکر برخی از این مدعیان ، عوامل پیدایش مدعیان در سه دسته عوامل زمینه ساز ، تسهیل کننده وشتاب زا ؛ بر اساس مکتوبات شیخ تنظیم و به شیوه‌های برخورد با مدعیان (مانند: آوردن خبرهای غیبی، آوردن توقیعات علیه آنان، تبریّ از آنان و روشنگری برای مردم ) و تبیین ضرورت عقلی و نقلی نیابت در این عصر پرداخته شده است.در قسمتی دیگر بعد از اثبات استمرار حجت‌های الهی تا روز قیامت و بقاء تکلیف توسط مردی از خاندان رسول خدا (9) به دو دیدگاه موجود در مورد غیبت حضرت یعنی «دیده نشدن» و « ناشناس بودن» امام (عج) اشاره و دیدگاه دوم به شیخ طوسی استناد داده شده است.در ادامه، به برخی پیامدهای غیبت در جامعه شیعی مانند فرقه‌گرایی، تلاش در توجیه امر غیبت، تبیین امامت و... اشاره گردیده و ضمن ذکر برخی علل غیبت (مانند عدم آمادگی مردم، نبود جانشین، بیم از کشته شدن، امتحان مردم و...) و برخی آثار حضور امام (مانند واسطه فیض بودن، امید بخشی و...) به ضرورت انتظار سازنده و برخی آثار آن مانند صبر و پایداری، اصلاح و خودسازی خود و دیگران و... اشاره شده است.در قسمت پایانی نیز بعد از ذکر چهار ویژگی‌ ظهور حضرت ( حتمی بودن، مخفی بودن، پدیدار شدن در ایام نومیدی، پدیدار شدن بعد از فراموشی) به تبیین تفاوت علایم و شرایط و برخی از علایم و شرایط ظهور همچون ندای آسمانی، امتحانات فراوان، فراگیری ظلم و... اشاره گردیده است.همچنین به برخی از ویژگی‌های حکومت آن حضرت همانند پذیرش همگانی، حکومت مستضعفان، حکومت صالحان، جهانی بودن اشاره شده است.

این پایان نامه با هدف بررسی وضعیت ادیان در زمان ظهور حضرت مهدی(ع) تنظیم گردیده است.فصل اول این رساله به کلیات اختصاص یافته که شامل بیان مسئله، هدف تحقیق، سابقه تحقیق، سوالهای اساسی تحقیق، فرضیه های تحقیق و روش تحقیق می‌باشد.در فصل دوم به بررسی آیات ادیان در عصر ظهور در دو بخش "آیات دال بر حضور ادیان در عصر ظهور" و "آیات دال بر نابودی دیگر ادیان در عصر ظهور" پرداخته شده است.در فصل سوم به بررسی روایات ادیان در عصر ظهور پرداخته شده است. در این فصل نیز روایات در دو بخش "روایات دال برحضور ادیان در عصر ظهور" و "روایات دال بر نابودی دیگر ادیان در عصر ظهور" دسته بندی شده و سپس سند و دلالت روایات هر دو دسته مورد بررسی قرار گرفته است.در فصل چهارم به حل تعارض آیات و روایات موافق و مخالف حضور دیگر ادیان در عصر ظهور پرداخته شده است.در پایان چنین نتیجه گرفته شده است که حضور دیگر ادیان در عصر ظهور نمی‌تواند با بسیاری از آیات و روایات که بر عدم حضور آنان دلالت دارد؛ قابل توجیه باشد و حداقل می‌توان به این نتیجه رسید که حضور دیگر ادیان می‌تواند قبل از استقرار حکومت جهانی امام مهدی(ع) باشد.

چکیده پایان نامه : وضعیت غیر مسلمین در پایان تاریخ و در حکومت جهانی امام مهدی? یکی از پرسش هایی است که همواره ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. اندیشمندان حوزه‌ی دین، کوشیده اند تا به این سوال پاسخ دهند. آنان آینده‌ی بشر را همراه با آرامش و امنیت و گسترش عدالت می دانند. در این میان ادیان بزرگ الهی، آینده بشر را روشن و تحقق آن را با ظهور منجی می‌دانند. این رویداد بزرگ جهانی در اندیشه‌ی مسلمین، به دست یکی از فرزندان پیامبر اسلام رقم خواهد خورد. و در تفکر شیعی این شخص قرن ها ست که تولد یافته و روزگاری به فرمان الهی ظهور می کند. بررسی وضعیت غیر مسلمین در حکومت امام مهدی?، یکی از آموزه های مهم مهدوی است. عده ای وجود غیر مسلمین در حکومت حضرت و برخورداری آن ها از حقوق را پذیرفته و در صدد بیان آن برآمده اند. و عده ای نیز در اصل وجود غیر مسلمین در حکومت امام مهدی? تردید کرده اند.این رساله با بررسی ادله و شواهد و قرائن به این نتیجه رسیده است که غیر مسلمین در حکومت حضرت حضور دارند و از حقوق طبیعی، اجتماعی، سیاسی و... برخوردارند.

این پایان نامه به بررسی سیمای مهدی در آیات قرآن با استفاده از تفاسیر سنی و شیعی پرداخته و شامل پنج فصل است. در فصل اول با عنوان سیمای مهدی در قرآن پس از بحث از جری و تطبیق، و ظهر و بطن آیاتی که به طور عام یا خاص بر حضرت مهدی دلالت دارند، بررسی شده اند. در فصل دوم به اصحاب مهدی در قرآن و فصل سوم به غیبت مهدی در قرآن اختصاص دارد. در فصل چهارم از نشانه های ظهور در قرآن و در فصل پنجم از قیام و حکومت مهدی در قرآن سخن رفته است.

حضرت مهدی ( عج) در شب جمعه، روز پانزدهم شعبان سال 255 ه.ق در شهر سامرا متولد شدند در سن 5 سالگی به مقام امامت نائل آمدند . دارای دو غیبت می باشند. الف - غیبت صغری، که هفتاد سال طول کشید و توسط چهار نائب خاص با نامهای 1) عثمان بن سعید 2) محمد بن عثمان 3) حسین بن روح نوبختی 4) علی بن محمد سمری با مردم در ارتباط بودند. ب – غیبت کبری که تاکنون نیز ادامه دارد؛ در هر عصر عالم بزرگی واجد همه شرایط لازم فقاهت و رهبری را داشته باشد در رأس جامعه قرار می گیرد و او صاحب ولایت شرعیه به نیابت امام معصوم ( عج) است. این که غیبت کبری تا چه زمانی به طول می انجامد و چه زمانی حضرت ظهور می کنند بسته به نشانه ها و علائمی دانسته، که این نشانه ها در سه محور قرار می گیرند. 1) نشانه های عمومی 2) نشانه های نزدیک به زمان ظهور 3) نشانه های حتمی ظهور ، که بعد از ظهور و بروز این نشانه ها، قیام حضرت ( عج) به وقوع خواهد پیوست. اما این حکومتی که ما در انتظار آن هستیم در آیات وحی به ابعاد مختلفی از آن اشاره شده است. من جمله در آیات: 33 سوره توبه ، 96 سوره اعراف، 69 سوره زمر، 141 سوره آل عمران و ... که به مواردی مانند جهانگیر شدن اسلام با حکومت حضرت مهدی ( عج)، گستردگی موهبتهای مادی و معنوی در عصر حکومت حضرت، دگرگونی جهان در حکومت ایشان، برقراری عدل و داد و نابودی ظالمان و ... اشاره می کند. و در آیات زیادی از قرآن مانند آیات 148 سوره بقره، 8 سوره هود، 89 سوره انعام و ... به ویژگی های یاران حضرت اشاره می کند، ویژگی هایی مانند این که" هم خدا آنها را دوست دارد و هم آنها خدا را دوست دارند، در برابر مؤمنان خاضع و مهربانند، در برابر مشرکان و دشمنان سرسخت و نیرومند هستند، به طور پیگیر در راه خدا جهاد و تلاش می کنند و در مسیر انجام وشیفه از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای نمی هراسند و ..." . یکی از ویژگی های بارز یاران حضرت ( عج) در انتظار فرج به سر بردن برای فرج مولایشان می باشد که قرآن کریم در آیات 71 سوره اعراف، 93 سوره هود، 158 سوره انعام و ... به آن اشاره می کند مثلاً در آیه 71 سوره اعراف خداوند می فرماید" شما انتظار برید، به درستی که من با شما از انتظار برندگانم" و در آیات وحی به ویژگی های این انسانهای منتظر اشاره می کند که: امید به آینده جهان، پایبندی به توحید خالص و تلاش برای زدودن شرک و ... دارند. مسئله دیگری که در رابطه با حکومت حضرت در قرآن به آن اشاره شده، مسئله رجعت می باشد که به معنای بازگشت گروهی از مردمانی که کاملاً صالح و نیکوکار بوده اند و از دنیا رفته اند و همچنین جمعی از کسانی که شدیداً جنایتکار بوده اند و از دنیا رفته اند در زمان ظهور حضرت ( عج) به دنیا می باشد. و قرآن در آیاتی مانند: 25 سوره کهف، 49 سوره آل عمران، 11 سوره مائده و ... به مسئله رجعت در امتهای گذشته می پردازد و آیات: 82 سوره نمل، 54 سوره یونس، 28 سوره زخرف و ... به مسئله رجعت در زمان ظهور حضرت مهدی ( عج) اشاره می کند. اما سخن از حضرت مهدی ( عج) و حکومت جهانی او فقط اختصاص به مسلمانان ندارد بلکه این مسئله یک اعتقاد همه گیر و جهانی است و نگاهی کوتاه به کتابهای آسمانی ادیان و غیرآسمانی، این امر را به خوبی نشان می دهد که در کتب ادیان آسمانی مانند: تورات، انجیل، زبور و جاماسب وکتب مذهبی ادیان غیر آسمانی مانند هندوان، برهمائیان و بودائیان درباره این منجی بشریت سخن به میان آمده و آنان نیز در انتظار ظهور مصلح جهانی، که جهان را پر از عدل و داد کند و حق از دست رفته مظلومان را به آنها برگرداند می باشد.

موضوعاتی که در این پایان نامه مورد تحقیق قرارگرفته، عبارتند از: شخصیت و زندگینامه حضرت مهدی(عج)، غیبت صغرا و نحوه ارتباط آن حضرت با مردم دراین دوره، غیبت کبرا و فلسفه آن و مسؤولیت شیعیان دراین دوره، علائم ظهور مهدی (عج) و انتظار فرج آن بزرگوار، حضرت مهدی پس از ظهور و چگونگی حکومت و برنامه او، سیمای حضرت مهدی درنهج البلاغه، و سرانجام سیمای آن امام از نظر اهل تسنن.

برخى معتقدند هیچ یک از آیات قرآن در مورد امام زمان ع نازل نشده ولى با بررسى تأویلى و برداشت کلى از آیات و روایات موجود در مصادر شیعى به بیش از صد آیه که در مـورد شاکله و شخصیت گـرانمایه آن حضـرت و ظهور ایشان تصریـح نموده اند، مواجه مى گردیم. قرآن کریم حقیقت شـاکـلـه ایـشـان را با تعابـیـرى چون منذر ، هادى، مـهـدى،منصور، بقیة الـله، ناظر اعمال، داعى، حق و غـیـره معرفى نمـوده و همچنیـن شخصیت واقعى علمى امام همام را به راسخ در علم و علم ایشان را به ماء معین توصیف نموده است. وعده هایى مانند ظهـور مـوعـود و انقلاب جهانى،انتشار و گـسـتـرش اسلام در جهان،پیروزى حق بر باطل، برپایى عدالت و ایجاد صفا و صمیمیت در جوامع اسلامى ، نجات بشریت از کفر، جهل، ظلم و بیداد و غیره در قرآن کریم آمده است. این نوشتار در صدد بررسى بـرخى از آیات که پیرامون موضوع امام زمان در قرآن مجید و روایات مذکور در منابع شیعى است.<br />

آیات مرتبط با حضرت مهدى ع بسیار است. از جمله مهم ترین و برجسته ترین آیات در این زمینه، آیه اظهار دین است که در آیه 33 سوره توبه و 9 سوره صف عیناً و در 28 سوره فتح با اندک تفاوت تکرار شده است.مفسران درباره این آیات دو دیدگاه دارند. برخى تحقق آن را در همان عصر رسالت و در امتداد<br /> آن دانسته اند و برخى تحقق آن را منحصر به زمان ظهور امام زمان حضرت مهدی ع و نزول حضرت عیسى ع دانسته اند. از مجموع بررسى لغوى آیات، سیاق آیات و روایات نتیجه مى شود که تحقق آیه منحصر به زمان ظهور است.

قرآن کریم، چشمه زلال ناب ترین معارف الهى و ماندگارترین حکمت ها و دانش های مورد نیاز بشر است. کتابى است سراسر راستى و درستى که خبرهاى گذشته و آینده جهان را بیان کرده است و هیچ حقیقتى را فروگذار نکرده است.<br /> البته روشن است که حجم بسیار گسترده حقایق عالم در ژرفاى آیات الهى نهفته است و تنها آنها که به عمق معانى آن دست یابند به آن واقعیات پى خواهند برد و آنان اهل قرآن و مفسران حقیقى آن یعنى: پیامبر اکرم (ص) و خاندان پاک او هستند. با تأسى از حدیث آن حضرت مقاله حاضر را با عنوان تفسیر آیات قرآنى و تجلّى آن در روایات درباره حضرت مهدی ع مورد تحقیق و پژوهش قرار دادیم. بنابر این با توجه به زیاد بودن آیات مهدوى گلچینى از این آیات به نیّت ١٢ امام معصوم (ع) را انتخاب نموده و نگارندگان کوشیده اند تا این موضوع را در پرتو آیات قرآنى و روایات با استفاده از تفاسیر و کتب حدیثى معتبر و غیره مورد تحقیق قرار دهند.

اکثر مفسران فریقین تحقق اراده حق تعالی را در امر سیطره دین (توبه: 32 و 33؛ صف: 8 و 9) به عصر ظهور امام مهدی و نزول حضرت عیسی مربوط می دانند. آنان این قول را یا به نحو احتمال موجه آورده اند، بدون آن که آن را انکار یا حتی در آن تردید کنند یا به نحو تعیین، سیطره دین حق را تنها به عصر ظهور اختصاص داده اند.روایات فریقین نیز به شکل تنزیل (به معنای مفهوم تفسیری آیه) یا تاویل (به معنای تحقق عینی مفاد آیات در زمان پس از تنزیل) هم سو با مفاد آیات و قدر متیقن دیدگاه فریقین، بر تحقق این اراده در عصر ظهور دلالت دارد. فریقین در مقام بررسی و ارزیابی مفاد روایات نیز آنها را مورد انکار یا حتی تردید قرار نداده اند.این مقاله با ارزیابی و نقد دیدگاه قرآن پژوهان هر دو فرقه به این نتیجه می رسد که مفاد این آیات تنها به عصر ظهور امام مهدی اختصاص دارد و اقوال دیگر با مناقشه های متعدد رو به روست.