جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مراقبه، که در آیین بودایی دهیانه نام دارد، از روش‌هایی است که با مهار ذهن به منظور دریافت حقیقت امور می‌تواند انسان را از فشارهای زندگی مادی رهایی ببخشد و به سوی زندگی معنوی توأم با آرامش روانی سوق دهد. با توجه به وجود روش‌های گوناگون دهیانه در سنت بودایی و ورودشان به کشور ما با فرهنگی‌ متفاوت، نیاز به بررسی آن مطرح می‌شود. فقدان تحقیقات آکادمیک معتبر در این زمینه در کشور ما بر ضرورت انجام این تحقیق می‌افزاید. پرسش اصلی این نوشتار چیستی، تبیین مبانی، اهداف و چگونگی روش‌ها و مراتب دهیانه و نیز نتایج آن در شاخۀ مهایانه از دین بودایی بر اساس متن آمیتایوردهیانه سوتره است که از متون مراقبه‌ای مکتب «سرزمین پاک» بودیسم مهایانه است. ازاین‌رو، کوشیده‌ایم با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس مطالب ارائه‌شده در سوترۀ فوق و نیز مراجعه به سایر منابع بودایی به پرسش‌های مذکور پاسخ دهیم.

الاهیات سیاسی جدید با متفکران مهمی مثل یورگن مُلتمان، یوهان باپتیست مِتس و دوروتی زُئِلِه در نیمۀ دوم سدۀ بیستم پا به عرصۀ الاهیات مسیحی گذاشت. این الاهیات را بیشتر از وجه سیاسی آن می­شناسیم. با این حال، مقالۀ حاضر با روشی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی رویارویی این سه شخصیت مهم الاهیات سیاسی با فرهنگ مدرن پرداخته­ است. آنچه این مقاله قصد دارد نشان بدهد آن است که الاهیات سیاسی نگاه انتقادی و معترض به بعضی از وجوه فرهنگ مدرن دارد، گرچه چنین نگاهی بنا به تعریف این الاهیات ذاتی آن نیست. از وجه معرفتی نقد متألهان سیاسی را به «الاهیات مرگ خدا» و به‌اصطلاح الاهیات سکولار شاهدیم؛ الاهیات مرگ خدا نقدهایی اساسی به مفهوم خدا در الاهیات مسیحی داشت و در طرف مقابل طرح بعضی از اندیشه­های الاهیاتی از جانب الاهیات سیاسی، نظیر تأکید بر فرجام­شناسی مسیحی، اساساً کمتر به دلیل اهمیت سیاسی و شبه­مارکسیستی آن و بیشتر برای بازتعریفی از مفهوم خدا و بردن آن به انتهای تاریخ بود تا آن را از تنگنای عقلانیت انتزاعی معاصرشان رها سازند. این الاهیات همچنین بر زبان روایی و دعایی و توانمندی آن برای ارایۀ تصویری واقعی­تر از مفاهیم الاهیاتی، در مقایسه با زبان انتزاعی و عقلانی مدرن، تأکید دارد. از وجه فرهنگی نیز الاهیات سیاسی به تأثیرات فرهنگ بورژوایی برآمده از سرمایه­داری بر الاهیات مسیحی اعتراض دارد و معتقد است این نکته موجب نوعی بی­اعتنایی بورژوایی در مسیحیت شده است. تئودیسۀ نظری مسیحیت هم می‌کوشد وضعیت را معمول و آرام جلوه دهد، حال آن که به باور این متألهان طرح رنج‌های فاجعه­بار بشر مثل آشویتس در حیطۀ الاهیات می­تواند تصوری حقیقی­تر از خدا به دست بدهد و همچنین کتاب مقدس و ناهم­عصریت مسیحیت با فرهنگ بورژوایی می­تواند مبنایی برای نقد وضعیت معاصر و ادامۀ پروژۀ روشنگری باشد.