جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی یکی از علوم فلسفی اسلامی که با روش تعقلی و استدلالی به بازشناسی و بازنگاری بنیان های فلسفی و نظری تعلیم و تربیت اسلامی از یک سو، و استنتاج و استنباط مدلول های تربیتی متناسب با آنها از سوی دیگر می پردازد. با عنایت به تقدم معرفت شناسی بر جهان شناسی و انسان شناسی، و نیز با توجه به ابداعی و ابتکاری بودن بخش مهمی از فلسفه حکیم صدرالمتألهین شیرازی و جامعیت و فراگیری به نسبت بیشتر آن در قیاس با حکمت های مشایی و اشراقی، در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- توصیفی، در بخش اول به بررسی مفهوم "وجود ذهنی" پرداخته و در قسمت دوم دیدگاه های معرفت شناختی فلسفه صدرایی در زمینه وجود ذهنی در دو بخش: الف- دیدگاه های عام: "بدیهی بودن علم"، "تجرد علم"؛ ب- دیدگاه های خاص: "از سنخ وجود بودن علم"، "اتحاد وجودی علم و عالم"، "رابطه ماهوی علم و معلوم"، "واقع نمایی علم"، "مرتبه مندی علم"، و "ابداعی بودن علم" به صورت منظم و طبقه بندی شده تبیین گردد و در نهایت استنتاج و استنباط مدلول های تربیتی این دیدگاه ها در قالب اصول تربیتی، بخش سوم این مقاله را تشکیل می دهد که عبارتند از: "اصل جهت دهی حرکت متربی از کثرت قسمی خارجی علم به وحدت مقسمی ذهنی آن"، "اصل گزینش و آموزش مواد درسی با معیار تعالی وجودی متربی"، "اصل گزینش و آموزش مواد درسی معرفت بنیان، به جای مواد درسی مظنون، مشکوک و موهوم"، "اصل گزینش و آموزش مواد درسی ناظر به واقع"، "اصل توسعه ی مداوم مرزهای وجود ذهنی جهان نما"، "اصل جایگزین سازی رویکرد معناگرا، به جای رویکرد ماده انگار"، "اصل جایگزین سازی نگاه جاودانه انگار به جای رویکرد فناپندار".

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تبیین مبانی معرفت شناختی حکمت متعالیه صدرایی و دلالت های تربیتی آن

نویسنده:

عبدالسعید محمدشفیعی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , علوم تربیتی , اصل , شناخت شناسی , تربیت , حکمت متعالیه , epistemology , philosophy , training

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

چکیده ندارد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حرکت جوهری و تکامل انسان در مکتب ملاصدرا (Trans-Substantiol Motion and Man's Evolution in Mulla Sadra Philosooy)

نویسنده:

قدرت الله قربانی (Qodratollah Qorbani)

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کمال انسان , کمال حقیقی انسان , حکمت متعالیه , حرکت جوهری

کلیدواژه‌های فرعی :

ماهیت انسان , نظام هستی , حیات دنیوی , ماهیت , اصالت وجود , وحدت در کثرت , معاد(فلسفه) , وحدت عاقل و معقول , خلقت جسمانی , خلقت جسمانی روح , اصل غایی جهان , خلقت ناسوتی هستی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

در پژوهش در باب حکمت استعلایی اسلام با نظریاتی از ملاصدرای شیرازی روبه رو می شویم. در اینجا سعی بر آن است تا بر مبنای نظریه «حرکت جوهری» او خلقت روح و تکامل بشر اثبات گردد. ملاصدرا در تکوین این نظریه چند اصل برجسته تر را مدنظر قرار داد که عبارت اند از: اصالت وجود، مراتب وجود، وحدت میان عاقل و معقول، خلقت ناسوتی هستی، خلقت جسمانی روح و بقای غیرجسمانی آن، اصل وحدت در کثرت، اصل غایی جهان، معاد جسمانی و غیره. این اصول چارچوب های نظری و عملی ای را تعیین می کنند که در ترسیم مسیر خلقت روح بشر، تکامل، زندگی و غایت او نقش دارند. ملاصدرا بر مبنای این اصول چنین فرض می کند که مبدا و معاد روح و زندگی انسان برمبنای حرکت جوهری قرار دارد. در واقع این اندیشه می تواند خلقت جسمانی روح بشر و زندگی این جهانی او، و سرانجام حرکت او به سوی عالم بالاتر را فقط با حرکت جوهری، و همچنین اصول دیگری نظیر معاد جسمانی بشر توجیه کند. اهمیت خلقت بشر و بقای معنوی و خلقت جسمانی او در زندگی دنیوی او بر اساس توانمندی هایی که در این جهان کسب کرده است نهفته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 97 تا 117

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دیالکتیک استعلایی و هستی شناسی صدرایی ( Transcendental Dialectic and Sadrian Ontology)

نویسنده:

حسین کلباسی اشتری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

دیالکتیک استعلایی , مسایل جدید هستی شناسی , فلسفه الهی , فلسفه کانت , حکمت متعالیه

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود شناسی ملاصدرا , معرفت شناسی ملاصدرا , ایده آل عقل محض , پدیدار شناسی(کلام جدید) , فلسفه ارسطو , معرفت شناسی کانت , تعارضات جدلی , آنتی نومی ها , دوآلیسم معرفتی , unity of kowledge and existence , وحدت علم و وجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

در این مقاله نویسنده سعی دارد تا مطالعه ای تطبیقی را درباره قابلیت های دو نظام فلسفی آسیایی و اروپایی در باب موضوعی خاص- یعنی قوه عقل- ارایه دهد، و از این طریق تاملی بر امکان گفت و گو میان سنت های فلسفی ای داشته باشد که تا به امروز پیشینه ای سخت و تسلیم نشدنی در این باره داشته اند. اگر چه پس از عصر روشنگری و با فیزیک نیوتنی و در فلسفه نقادی کانت، وحدت و کمال فاهمه توسط عقل فراهم می شود، عملا بر محدودیت و حدود قلمرو عقل نیز تاکید می گردد. «مغالطات»، «تعارضات جدلی» یا «آنتی نومی ها»، «ایده ال عقل محض»، اعلان صریح شکست عقل در سه حوزه شناخت حقیقت نفس، طبیعت، و خدا بودند، و «دیالکتیک استعلایی» به مثابه موقعیتی انتقادی معرفی شد که نشات گرفته از تعالی و فراروی عقل بود. نتیجه گریزناپذیر چنین رویکردی، دوگانگی میان سوژه و ابژه، نومن و فنومن، و فاهمه و عقل است؛ و اخلاف کانت مجبور بودند تا بر چنین دوگانگی ای غلبه کنند. در فلسفه اسلامی- و به ویژه در فلسفه صدرایی- عقل، از سویی، مشتمل بر مراتب معرفت و در واقع مراتب «هستی» است و از سویی دیگر- بر خلاف سنت ارسطویی و کانتی- هیچ تعارضی میان مراتب و درجات شناخت نیست؛ بنابراین، «عقل» همچون شکلی از مراتب هستی و مطابق با آن معرفی می شود. اگرچه در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، اخلاف کانت- به خصوص هگل- تلاش خود را معطوف به حذف دوگانگی میان سوژه و ابژه و نومن و فنومن کردند، اما هیچ نظام فلسفی ای که بر اساس سنتی متافیزیکی شکل گرفته موفق نشده است که بر این معضل فلسفه نقادی غلبه کند (فقط در میانه قرن بیستم بود که با پدیدارشناسی هوسرل و هرمنوتیک هایدگر دریچه جدیدی گشوده شد). نگارنده در این مقاله سعی دارد تا با مطالعه ای تطبیقی بین نظام فلسفی کانت و ملاصدرا، راهی را به جاده گفت وگو و مبادله انتقادی آرا و عقاید میان دو سنت بزرگ فلسفی غرب و شرق بگشاید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 63 تا 80

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علّیت از نگاه اشاعره, مکتب تفکیک و حکمت متعالیه

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

متن

وضعیت نشر :

مجمع جهانی شیعه شناسی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر و اختیار(کلام) , جبریه (مذاهب کلامی) , اختیار , اشاعره (اهل سنت) , عقاید اشاعره , عقیده جبر fatalism , اراده الهی , اصول اشاعره , اختیار انسان , ابطال ناپذیری اصل علیت , حکمت متعالیه , اختیار واجب , نظام علی و معلولی , مکتب تفکیک , اصل علّیت

چکیده :

در عالم اسلام فکر اثرگذاری ویژه خداوند و به اصطلاح اندیشه (لا مؤثر فی الوجود الا الله) را هم در میان متکلّمان, هم فلاسفه و هم عرفا می بینیم. هرچند فلاسفه اسلامی در بعضی از اصول اثرپذیر از اندیشه وران یونان بوده اند, ولی تفکّر اسلامی و بویژه کلام و عرفان اسلامی, در اندیشه توحیدی بالا, به شدّت اثرپذیر از ظواهر قرآن و سخنان پیشوایان دین است. برابر این ظواهر و متون, خالق و رب و مدبّر همه چیز خداست. هیچ چیز از دایره قدرت و اراده اش بیرون نیست. پادشاه مطلق و فعّال مایشاء است. از طرف دیگر ما خود را با عالمی رو به رو می بینیم که دارای نظم و نظام قانونمندی است. ظاهر قرآن نیز این امر را تأیید می کند. هر معلولی علّت ویژه و روشن دارد که تا نباشد, معلول وجود نخواهدداشت و نیز هر موجود اثر و فایده خاصّ خود را دارد که در موجود دیگر یافت نمی شود. همچنین نفس خویشتن را چنین می یابیم که دارای اراده و اختیار است و قدرت انتخاب و عمل, اطاعت و عصیان دارد و درنتیجه مکلّف است. سؤالی که در این جا برای متفکّران اسلامی و برای هر متفکّری در هر نظام توحیدی مطرح است, این است: اگر جهان قانومند است, خداوند در آن چگونه عمل می کند و نقش خداوند در پیدایی و پاییدن و ماندن آفریده ها در این نظام قانونمند چیست؟اگر او تنها اثر کننده است, چگونه می توان غیراو را اثر کننده دانست؟ اصل علّیت 1 در این صورت چه مفهوم و جایگاهی خواهد داشت؟اگر از زمین و آسمان و آب و باد و آتش و سنگ و چوب نفی اثرگذاری کردیم, آیا خلاف وجدان عمل نکرده و خلاف قرآن سخن نگفته ایم؟ اگر فعل انسان با اراده خداوند انجام نگیرد, مفهوم آن غیراز دارای حد بودن اراده و قدرت خداوند چه می تواند باشد؟ و اگر آفریننده کارهای بشر نیز خداوند است, مسأله اختیار و تکلیف انسان به چه صورت درمی آید؟در عالم اسلام, فلاسفه, عرفا و متکلّمان هرکدام به گونه ای و براساس مبانی و روش خویش در صدد حلّ مشکل و پاسخ گویی به پرسشهای بالا برآمده اند...

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی امکان نوصدرایی بودن اندیشه ملّا هادی سبزواری

نویسنده:

حسن عباسی حسین آبادی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاهادی سبزواری , روش , مکتب صدرایی میانه , گفتمان نوصدرایی , ساختار اندیشه

کلیدواژه‌های فرعی :

اتحاد عاقل و معقول , شیخیه , مکتب , حکمت متعالیه , ادراک کلیات عقلی , شرح منظومه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

در گفتمان فلسفی نوصدرایی، در سه زمینه صوری، روشی، و محتوایی، دگرگونی روی داده است. در فلسفۀ ملا هادی سبزواری نیز در این زمینه ها دگرگونی و تجدّدی روی داده که بر این اساس، او را آغازگر جنبش فلسفی نوصدرایی معرفی می کنیم. سیر اندیشه او در مسیر حکمت صدرایی بوده و در مواردی با ملاصدرا اختلاف نظر داشته؛ اما ابداعاتی نیز در اندیشۀ او وجود دارد. در ساختار صوری و روشی، استفادۀ او از منطق و سبک نگارش شرح منظومه، با توجّه به شرایط اجتماعی و نیاز زمان، بیان کننده تجدّد در ساختار اندیشه اوست. او، بخش نخست مهم ترین کتاب خود را به منطق اختصاص داده؛ در حالی که ملاصدرا از منطق سخن نگفته است. در زمینه محتوا نیز در مبحث علم، اتحاد عاقل و معقول، ترکیب مادّه و صورت، ادراک کلیّات عقلی، حدوث و ... اختلاف نظرهایی میان او با ملاصدرا وجود دارد. بر این اساس، در این مقاله، ضمن بررسی زمینه های مختلف اندیشه حکیم سبزواری، تجدّد و دگرگونی ها را بیان می کنیم؛ و با دلایلی او را به عنوان آغازگر جنبش نوصدرایی معرفی می کنیم؛ جنبشی که پس از سبزواری، به دست علامه طباطبایی استحکام یافت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 85 تا 98

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چه مقطعی برای وارد شدن طلاب به فلسفه مناسب است و با چه کتابی شروع کنند بهتر است؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه اسلامی , تاریخ فلسفه , آشنایی با فلسفه , شناخت فلسفه

کلیدواژه‌های فرعی :

نهایه الحکمه , فلسفه ملاصدرا , حکمت اشراق the School of Illumination , حکمت متعالیه , فلسفه اشراقی , فلسفه مشاء , عرفان عملی , بدایة الحکمة , عرفان نظری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تبیین و نقد تأثیر مبانی حکمت صدرایی بر المیزان در حوزه مبدأ و معاد

نویسنده:

عصمت همتی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , معاد(کلام) , مبدا , حکمت متعالیه , معاد(فلسفه) , مبانی حکمت متعالیه , مبانی حکمت متعالیه , تفسیر المیزان (کتاب)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

موضوع این رساله تبیین و نقد تأثیر مبانی حکمت صدرایی بر تفسیر المیزان در حوزه‌ی مبدأ و معاد است. تحلیل نتایج این بحث در گستره‌ی دانش هرمنوتیک ارزیابی می‌شود. بر اساس این تحقیق می‌توان گفت: علامه طباطبایی از ‌اصل اصالت وجود،‌ تشکیک خاصی حقیقت وجود صرافت و بساطت حقیقت وجود، رابط بودن وجود معلول نسبت به علت و قاعده‌ی مهم بسیط الحقیقه در تفسیر آیات راجع به خداشناسی اعم از اثبات ذات و صفات کمالیه، عینیت ذات و صفت، احدیت ذات، توحید در مالکیت،‌ الهیت، ربوبیت و تشریع، بیان علم ازلی حق به جزییات عالم ماده، تبیین نسبت جهان به خداوند و نفی هرگونه استقلال در ذات و فعل از غیر خدا،‌ درعین پذیرش تأثیر غیر استقلالی برای اشیاء، با بیان احاطه‌ی قیومیه‌ی حق استفاده کرده و در نقد دیدگاه‌های کلامی معتزله و اشاعره برهمین اصول تکیه کرده است. علامه همچنین در تفسیر معانی آیات معاد از مفاهیم نفس شناسی صدرا؛‌ مانند جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن نفس، حرکت جوهری نفس از انطباع در ماده تا تجرد تام و تجسم و عینیت ملکات نفسانی در قالب عذاب ها و پاداش‌های اخروی، محالیت رجوع فعلیت به قوه در نفی تناسخ، فنا ناپذیری نفس و مثلیت جسم و عینیت روح در تبیین معاد جسمانی بهره برده است علامه در بحث معاد با تصریح به این که نظام تجسم اعمال منافاتی با قرآن ندارد احتیاط کرده و بر اساس ظواهر آیات،‌ نظام پاداش و عقاب را در کنار نظام تجسم اعمال ذکر می‌کند. بررسی و ارزیابی براهین علامه (نقد) تحت عنوان تحلیل و بررسی در هر بحث جداگانه ذکر شده است و می‌توان گفت با توجه به دیدگاه معرفت شناسی علامه در حجیت برهان استفاده از مبانی حکمت متعالیه منافاتی با شیوه‌ی تفسیر قرآن به قرآن ندارد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

امکان انتزاع مفاهیم کثیر از حیثیت واحد در مسئله توحید صفات از دیدگاه صدرالمتألهین

نویسنده:

محمد حسین وفائیان، حسن ابراهیمی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , توحید ذات , توحید صفات , توحید صفاتی , توحید نظری , حکمت متعالیه , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , توحید صفاتی(فلسفه)) , انتزاع مفهوم کثیر

کلیدواژه‌های فرعی :

کثرت اسما و صفات , عینیت , معقول ثانی , عینیت اسماء الله با ذات , مفهوم , مصداق , رابطه مفهوم و مصداق , کثرت اسمایی و صفاتی , نسب اربع , هلیات بسیطه , حیث تعلیلی , حیث تقییدی , عینیت صفات ذاتیه , معقول ثانیة فلسفی , کثرت اسماء و صفات , کثرت صفات , معقولات ثانیه منطقی(مقابل معقولات ثانیه فلسفی) , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , هلیه بسیطه(مقابل هلیه مرکبه) , انتزاع مفهوم کثیر , حیثیت اطلاقیه , حیثیت حکایتگری , کثرت مجازی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2008-9422

چکیده :

عینیت و توحید صفات الهی در کلمات صدرالمتألهین، برپایه انتزاع مفاهیم متعدد از حیثیت واحد بنا نهاده شده است. این انگاره با مسئله اتحاد مفهوم با مصداق و همچنین حیثیِت حکایتگری آن به راحتی سازگار نمی افتد. در این نوشتار، توحید صفات و ذات، اصلی مفروض در برابر پرسش از امکان انتزاع مفاهیم متعدد از حیثیت واحد قرار داده شده و معیار صدرالمتألهین شیرازی در پاسخِ بدان تبیین می گردد. از این روی، در این جستار ابتدا دیدگاه او درباره ارجاع صفات الهی به معنا و حیثیت واحد بیان گردیده و سپس به تشریح مناقشه انتزاع کثیر از واحد و تناقضی که صدرا نیز بدان ملتفت است، پرداخته می شود. در ادامه با مداقه در حیثیات اطلاقی و تعلیلی و تقییدی و انواع آن ها از منظر حکیم ملاصدرا، امکان انتزاع مفاهیم کثیر از واحد بما هو واحد در بحث صفات باری تعالی، به شیوه ای تحلیلی توصیفی اثبات گردیده و کثرتِ صفات در خارج، به کثرتی مجازی با حیثیتی واحد در خارج، ارجاع داده شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 147 تا 160

مشخصات اثر

ثبت نظر

78 79 80 81 82 83 84 85 86 87

تعداد رکورد ها : 1782

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.