جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اولین شرط در سیر الی الله و باب ورود به هدایت الهی« شرح صدر» است. «شرح صدر» به عنوان موهبتی الهی حکایت از گستردگی روح و وسعت و ظرفیتِ نفسِ انسان در طلب کمال دارد و از رسیدن به توانمندی روحی و معنوی او خبر می دهد. زمانی که استعداد پذیرش نور ایمان با بر طرف شدن موانع و رفع گرفتگی ها به فعلیت برسد و ظرفیت وجودی انسان برای پذیرش حق آماده و سینه گشاده گردد، «شرح صدر» رخ داده است. «تدّبر در قرآن»، «ذکر»، «تسبیح» و«دعا» از عوامل تقویت شرح صدر و «هدایت الهی»، «آراسته شدن به نور عقل و کمال»، «دل کندن از مادیات دنیا» و «عفو و گذشت» از ثمرات شکوفایی این ملکه زیبای نفسانی در وجود انسان است.

در شکل­گیری هویت جوان، عناصر پیدا و پنهان بسیاری مؤثر هستند، اما تأثیر گروه­های مرجع بر روند هویت­سازی جوانان و جامعه‌پذیری آنان چندان شفاف نیست. موضوعی که تاکنون از منظر آسیب‌شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار نگرفته است و این پرسش که گروه‌های مرجع به‌عنوان یک عامل اجتماعی چه تأثیری بر هویت جوان دارد، همچنان نیازمند پاسخ‌گویی است. با توجه به علل درونی و بیرونی تأثیرگذار در تکوین هویت جوان، نقش گروه‌های مرجع در جامعه پذیری جوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. غرض از این پژوهش، شناخت آسیب‌های اجتماعی ناشی از تأثیر گروه‌های مرجع بر جوانان و مصونیت­بخشی به آنان می­باشد. این مقاله با رویکرد درون دینی و در مراجعه به آراء، استنادی و در تحلیل محتوا، توصیفی- تحلیلی است. مهم‌ترین راهکارهای پیشنهادی در مواجهه با آسیب­های اجتماعی (مریدپروری، بحران هویت) ناشی از فقدان الگوهای مناسب، را می‌توان به تحقیق و شناسایی جامع و همه جانبه از مسأله، کنترل اجتماعی، ایجاد خودباوری، افزایش توان تفکر و تعقل در میان جوانان، ارائه الگوهای دارای اعتبار و جذابیّت ( الگوهای عملی)، توجه به تغییر و تحول عنصر زمان و مکان، بهره­گیری از شیوه­های علمی و روش­های معقول و مشروع تبلیغات رسانه­ای دانست.

با توجه به اینکه یک جوان در طول زندگی خود به دنبال الگوهای رفتاری می­گردد و بر آن است که بهترین سبک زندگی را برای خود برگزیند، یافتن بهترین روش جهت این انتخاب بسیار اهمیت دارد. البته مشکلی که پیش روی جوان و گزینش او برای سبک زندگی خودنمایی می­کند، این است که بسیاری از سبک الگوهای رفتاری غربی می­باشند و این برای جوان امروزی که تنوع طلب است، می­تواند چالش های زیادی را در مسیر زندگی ایجاد کند. با بررسی سبک زندگی­ای که اسلام ارائه می­نماید و روش هایی که مناسب طبع یک انسان سالم ارائه می­کند، می­توان جوان را از چالش های مختلف رهانید و با توجه به برنامه­ریزی­های متنوع و دقیق، او را به سمت و سویی هدایت ساخت که آرامش جسم و روح را برایش به ارمغان آورده و دنیا و آخرت وی را تضمین نماید.

در بررسی ریشه­های لغات معمولاً به این نتیجه می­رسیم که در ابتدا لغات برای موجودات و اشیاء مادی، محسوس و ملموس به کار رفته و سپس با عنایت به ریشه آن، در صفات و امور عقلانی وغیر محسوس که با معانی اصلی و ریشه آن ارتباط محکمی دارد، به کار می­رود. به جهت اهمیت اعتقادی و کاربردی مفهوم «اسوه»، به معنای مقتدی و رهبر، در این نوشتار بر آنیم در خصوص لغت «اسوه» که یکی از مقامات و جایگاه رفیع پیامبر (ص)، انبیاء:، ائمه معصومین:، ولی فقیه، شهدا، صدیقین و صالحین می­باشد، در منابع لغت و تفاسیر تحقیق و بررسی نماییم. در این پژوهش، با آیات و روایات مربوط به لغت «اسوه» آشنا گردیده و از نظرات لغویون و مفسرین آگاهی یافته و به معنی اسوه، اشراف خواهیم یافت. همچنین در اینجا در پی یافتن معنای اولیه و ریشه مادی «اسوه» و تطور و گسترش این معنی در معانی غیر محسوس و عقلانی آن و نیز مصادیق اسوه در گذر تاریخ هستیم.

جوانى دوره­ای حساس در عمر هر انسان است که می‌تواند تاثیری عمیق بر سرنوشت او داشته باشد و افق آیندة وی را روشن و تیره سازد. شخصیت وجودى یک انسان در دوره جوانى شکل می‌گیرد و آینده او هم بر همین اساس رقم می‌خورد. در هر عصرى جوانان بیشتر مورد توجه‌اند و در شکل‌گیرى موضوعات مختلف در جوامع نقش مؤثرى ایفا می‌کنند. جوان در نظام اجتماعی همچون جریان خون در رگ های بدن است که اگر از حرکت باز ایستد همه چیز متأثر خواهد شد. جوان سرشار از استعداد است که اگر این استعداد تربیت و تقویت شود، مانند بذری که اگر در خاک خوب کاشته شود، محصول خواهد داد و اگر به حال خود رها شود مانند تخمی که در زمین شوره­زار افتاده باشد، از بین می رود و محصول نمی دهد. هدف اصلی این پژوهش ضرورت توجه به بحران­های حاضر و تأثیر آنها در هویت جوان می‌باشد. راه برون رفت از بحران اقبال به دین است. زیرا دین بر شکوفاسازى و مزیت‏بخشى و ارجحیت­گذارى هویت فطرى، معنوى و اخلاقى اصرار ورزیده است. جوان در سایه دین به افزایش مقبولیت اجتماعی و رعایت اخلاقیات ملزم می گردد و برای او با اعتماد به نفس مسیر توسعه ی انسانی و توسعه علمی هموارتر می­گردد.

آیات قرآن کریم بیانگر این است که تمام هستی اعم از آسمانها، زمین و موجودات عاقل و غیر عاقل در مقابل عظمت و بزرگی خدا سجده می کنند. خضوع و تسلیم بی قید و شرط عالم هستی در برابر اراده­ی حق و قوانین آفرینش سجده­ی تکوینی آنهاست که همه­ی موجودات و حتی سایه های آنها را در بر می گیرد. در برخی آیات، خداوند سجده را به فرشتگان و بسیاری از انسانها نسبت داده و این خود دلالت می کند که منظور از این سجده، نوع دیگری است که از آن به «سجــــدة تشریعی» تعبیر می شود. البته هر دو نوع سجده به معنای مطلق خضوع و خشوع می باشد اما مصادیق آن با یکدیگر تفاوت دارد. این مقاله با استفاده از آیات قرآن و تفاسیر به تبیین سجده­ی عمومی موجودات می پردازد.

گستره اجبار یا اختیار آدمیان در برابر قدرت و ارادة خداوند، یکی از مباحث مناقشه­آمیز میان اندیشمندان مسلمان بوده است. فرقه­های چون: معتزله، زیدیه، اسماعیلیه، امامیه، ماتریدیه، اشاعره و جبریه خالص، به ترتیب از بیشترین تا کمترین حوزه اختیار را برای انسان قائل بوده­اند. مشرب‌های کلامی اسلامی با استناد به استدلالهای عقلی و نقلی، در پی اثبات جبر مطلق، اختیار محض، آمیزه‌ای از هر دو، و یا قاعدة «امر بین‌الامرین» بوده‌اند. مشرب های عرفانی نیز با اتکا بر موازین نقلی و شهودی به مسئلة جبر و اختیار پرداخته­اند. عارفان غالباً جبرگرا هستند و دیدگاه معدودی از آنها متمایل به اختیار و یا امر بین‌ الامرین است. البته عارفان جبرگرا تصریح می‌کنند که انسان، مطلقاً مجبور نیست، بلکه بعضی افعال او برآمده از نوعی اختیار است. عرفای اخیر، اختیار انسان را به اضطرار، و او را مختار مجبور یا مجبور به اختیار می‌دانند. این پژوهش برآن است با بررسی دیدگاه عارفان و متکلمین، علت تفاوت دیدگاه های آنان را در خصوص جبر و اختیار تبیین نماید.