جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان دانش فرا شناخت اخلاقی با استدلال و رفتار اخلاقی در میان دانش آموزان سال سوم راهنمایی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، 140 دانش آموز پایه سوم مدارس راهنمایی شهر تهران هستند که به روش تصادفی انتخاب شدند. نتایج آشکار ساخت که میان فرا شناخت اخلاقی و استدلال و رفتار اخلاقی و میان استدلال اخلاقی و رفتار اخلاقی رابطه ای معنادار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از میان طبقات فرا اخلاق، طبقه شخص بهترین پیش بینی کننده استدلال و رفتار اخلاقی دانش آموزان است.

اصول و فلسفه تعلیم و تربیت یکی از درس های تربیتی مهم و ضروری متقاضیان حرفه دبیری است. در توصیه نامه بین المللی یونسکو، فلسفه تعلیم و تربیت به عنوان یکی از مواد درسی ضروری آنها لحاظ شده است، اما متقاضیان حرفه معلمی همواره با تردید به اهمیت این درس نگریسته اند. گویی آن را بی ارتباط با حرفه خود می دانند.این مقاله برای تبیین اهمیت و ضرورت داشتن تفکر و بینش فلسفی برای معلمان، روشنگری های فلسفه و فلسفه تعلیم و تربیت را در حرفه معلمی کنکاش نموده و پیامدهای آموختن مباحث فلسفی را برای معلمان تبیین کرده است. از این رو ابتدا ویژگی های ضروری یک معلم خوب، در یک الگوی چند سطحی پیاز مانند تبیین شده است که این سطوح عبارتند از: رفتارهای معلم، صلاحیت ها، اعتقادها، هویت حرفه ای و رسالت معلم، فلسفه تعلیم و تربیت در اغلب این سطوح دارای رهنمودهایی ارزشمند برای معلمان است. در ادامه مقاله، این رهنمودها، در ارتباط با ویژگی های ضروری یک معلم خوب مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

با توجه به اهمیتی که آمادگی جسمانی بر سلامتی جسمی و روانی کودکان (کاهش عوامل بیماری قلبی، کنترل وزن کاهش اضطراب، افسردگی و…) دارد؛ این تحقیق اثرات حذف معلمان تربیت بدنی را بر آمادگی جسمانی دانش آموزان پایه های اول تا سوم ابتدایی مورد بررسی قرار داده است. برای این منظور میزان آمادگی جسمانی دو گروه از دانش آموزان پسر از طریق آزمون استاندارد ایفرد مورد سنجش و مقایسه قرار گرفت. یک گروه در پایه های اول تا سوم ابتدایی فاقد معلم تربیت بدنی (55 نفر) و گروه دیگر در همین پایه ها دارای معلم تربیت بدنی بودند (64 نفر). تجزیه و تحلیل آماری نیز از طریق آزمون تی مستقل انجام گرفت. نتایج نشان داد که میزان آمادگی قلبی تنفسی (P<%1)، آمادگی عضلات شکم (P<%5) و توان عضلانی پاها (P>%5) در دانش آموزان فاقد معلم تربیت بدنی به طور معنادار کمتر از دانش آموزان دارای معلم تربیت بدنی است. در حالی که از نظر میزان آمادگی جسمانی، در سه بخش آمادگی عضلات کمربند شانه ای، سرعت و چابکی بدن، تفاوتی میان دو گروه دیده نشد.

پژوهش حاضر میزان هماهنگی و همخوانی میان سه برنامه درسی قصد شده، اجرا شده و کسب شده علوم دوره ابتدایی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.جامعه مورد مطالعه این پژوهش، اعضای شورای برنامه ریزی علوم، مدیران، معلمان و دانش آموزان مدارس ابتدایی در سراسر کشور بوده است. داده های مورد نیاز بر اساس مطالعه و تحلیل کلیه اسناد مربوطه به برنامه ریزی علوم، نظر سنجی از اعضای شورای برنامه ریزی علوم، مدیران، معلمان و دانش آموزان، اجرای آزمون و مشاهده صد کلاس درس علوم در شهر تهران گردآوری شده است.نتایج این پژوهش، ضمن ارایه تصویری روشن از برنامه درسی علوم در سه مرحله یاد شده حاکی از آن است، با آنکه برنامه درسی علوم، طراحی مناسبی دارد اما در مرحله اجرا با مشکلات بسیاری مانند ناکافی بودن آموزش معلمان، عدم دسترسی به امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای آموزش علوم و … رو به رو است.بر اساس بررسی نمرات دانش آموزان در طول سال تحصیلی و نتایج دو آزمون دانشی و عملکردی که در پایان سال تحصیلی به عمل آمد، گر چه اکثر دانش آموزان توانسته اند به اهداف برنامه قصد شده علوم (بالای 70 درصد و در حد خوب) دست یابند اما سهم دستیابی به اهداف دانشی بیشتر از اهداف نگرشی و عملکرد بوده و عملا 30 درصد هدف ها محقق نشده اند.با توجه به ماهیت عملی و تجربی علوم و تاکید عمده برنامه قصد شده بر رشد و توسعه مهارت های فرایندی و نگرش ها از یک سو و ضعف های مشاهده شده در اجرای برنامه و تحقق نیافتن بخشی از هدف ها از سوی دیگر، لازم است شورای برنامه ریزی علوم مدیران و معلمان با تلاش بیشتر، راهکارهای مناسب در زمینه کاهش ناهماهنگی ها و عدم تعادل های موجود در سه برنامه قصد شده، اجرا شده و کسب شده آموزش علوم دروه ابتدایی ارایه دهند. 

نخستین نشریه تخصصی کشور ما در حوزه تعلیم و تربیت «مجله اصول تعلیمات» است که وزارت معارف آن را در سال 1298 هجری شمسی منتشر کرد. از آن زمان تاکنون وزارت آموزش و پرورش چند نشریه تخصصی در حوزه علوم تربیتی منتشر کرده است که فصلنامه تعلیم و تربیت یکی از آن نشریات است. از عمر فعالیت های این نشریه بیست سال می گذرد. در این مدت، نزدیک به چهارصد مقاله و گزارش اجلاس های منطقه ای و بین المللی درباره تعلیم و تربیت در آن چاپ و منتشر شده که از میان مقالات چاپ شده، 35 درصد آن ها از نوع پژوهش های میدانی، 7 درصد از نوع پژوهش های تطبیقی، 11 درصد از نوع ارزش یابی، و بقیه شامل مقالاتی تحلیلی و توصیفی است. مقالات پژوهشی حاوی توصیه ها و پیشنهادهایی است که می تواند مورد استفاده مسوولان آموزش و پرورش و سیاست گذاران آموزشی قرار گیرد. در برخی از مقالات، مسایل مبتلا به آموزش و پرورش مورد بحث و بررسی قرار گرفته و از آن چه در نظام آموزشی می گذرد سخن به میان آمده است.همچنین شماری از مقالات در قالب ویژه نامه به تبیین مباحث نظری در حوزه علوم تربیتی پرداخته است؛ تا میان عمل و نظر پیوندی استوار برقرار شود.افزون بر چاپ مقالات، تعداد 160 عنوان کتاب و چند مجله در حوزه علوم تربیتی معرفی شده است که می توان آن را گامی مهم در جهت اطلاع رسانی تلقی کرد.اگر چه قضاوت درباره عملکرد فصلنامه به ارزیابی های بیش تری نیاز دارد، با این حال، انتشار آن را باید حرکتی سازنده در راه توسعه تعلیم و تربیت و اقدامی سودمند در جهت حل مسایل نظام آموزشی کشور به حساب آورد.

به منظور مقایسه سبکهای یادگیری دانش آموزان (قوی و ضعیف، دختر و پسر، پایه پنجم ابتدایی و پایه سوم راهنمایی) شهر تهران و تعیین رابطه میان سبکهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی 512 دانش آموز دختر و پسر که در شانزده کلاس در سال تحصیلی 80-81 در مدارس راهنمایی (پایه سوم) و ابتدایی (پایه پنجم) شهر تهران به تحصیل اشتغال داشتند به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب گردیدند. ابزار به کار رفته سیاهه سبکهای یادگیری دان، دان و پرایس (1997) بود. این ابزار دارای 104 عبارت در مورد ترجیحهای یادگیری است و به چهار دسته محرک (فیزیولوژیکی، هیجانی، محیطی و جامعه شناختی) تقسیم می شود. بعد از ترجمه کردن آنها به زبان فارسی، مقایسه متن ترجمه شده با متن اصلی این پژوهش روی دانش آموزان به صورت گروهی اجرا گردید. تحلیلها با استفاده از روشهای آماری تحلیل واریانس چند متغیری، رگرسیون چندگانه و آزمون تی مستقل انجام شدند. نتایج زیر به دست آمد:1.  میان الگوی پاسخ دانش آموزان دختر و پسر به عناصر سیاهه سبکهای یادگیری تفاوت وجود دارد.2.  میان الگوی پاسخ دانش آموزان پنجم دبستان و دانش آموزان سوم راهنمایی تفاوت وجود دارد.3.  میان الگوی پاسخ دانش آموزان قوی و دانش آموزان ضعیف تفاوت وجود دارد.4.  میان عناصر سبکهای یادگیری و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان استفاده از یافته های پژوهشی در حوزه های ستادی و اجرایی آموزش و پرورش انجام شده است. پژوهشگر با طرح پرسش های جانبی کوشیده است تا روش های موجود و موثر دست یابی به یافته های پژوهشی و موانع و مشکلات استفاده از نتایج پژوهش ها را نیز بررسی نماید. روش پژوهش توصیفی بوده است و نمونه آماری این پژوهش با استفاده از دو روش نمونه گیری تصادفی ساده و سرشماری، از میان مدیران، معاونان و کارشناسان حوزه ستادی و اجرایی وزارت آموزش و پرورش انتخاب شده است. ابزار پژوهش شامل چهار پرسشنامه است که به ترتیب برای ارزشیابی میزان استفاده از یافته ها، شناسایی روش ها و منابع دست یابی به یافته های پژوهشی، شناسایی مشکلات و موانع کاربست یافته ها و عوامل موثر در کاربست یافته های پژوهشی تهیه و استفاده شده است. داده های حاصل به دو شیوه توصیفی و استنباطی، تحلیل آماری شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد، میزان استفاده از یافته های پژوهشی در حوزه های اجرایی بیش از حوزه های ستادی وزارت آموزش و پرورش است. به استناد یافته های این پژوهش، ضعف نظام اطلاع رسانی،سطح پایین کیفیت بعضی از پژوهش ها، به کار نگرفتن روش های موثر در اطلاع رسانی یافته ها و…، از موانع عمده استفاده از یافته های پژوهشی معرفی شده اند. این مقاله حاصل پژوهشی است که با راهنمایی و نظارت دکتر محمد مهرمحمدی انجام شده است.

هدف اساسی این مطالعه، بررسی تاثیر بارش مغزی در افزایش خلاقیت دانش آموزان است. بر اساس پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و اجرای آزمون سنجش خلاقیت عابدی، اطلاعات لازم جمع آوری شد. نمونه مورد مطالعه، متشکل از 80 نفر دانش آموز پایه سوم راهنمایی تحصیلی [40 نفر پسر (20 نفر آزمایشی و 20 نفر کنترل) و 40 نفر دختر (20 نفر آزمایشی و 20 نفر کنترل)] با روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. پس از سه ماه برگزاری جلسات بارش مغزی با موضوع های مختلف در گروه های آزمایشی و تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس، نتایج نشان می دهد که روش بارش مغزی در افزایش خلاقیت گروه های آزمایش پسر و دختر موثر بوده است. در خصوص مولفه های چهار گانه خلاقیت، اثر بارش مغزی در افزایش مولفه های ابتکار، سیال بودن و انعطاف پذیری پسران و مولفه های سیال بودن و بسط دختران معنی دار است.

این مقاله با توجه به نقش برجسته تحقیقات تربیتی در شناخت و هدایت فرآیند تربیت، به منظور زمینه سازی با هدف ایجاد تحول در روش شناسی متداول در این عرصه، به بررسی انتقادی الگوی خاصی می پردازد که بر روند کنونی تحقیقات تربیتی مسلط است. بنابراین طرحواره کلان، پژوهش تربیتی تنها با بهره گیری از منابع معرفتی بشری (مانند عقل و تجربه) صورت می پذیرد و «تعالیم دینی» در هیچ یک از مراحل تدوین و اعتباربخشی به نظریات تربیتی و کاربست آنها نقش ندارند. التزام به این نوع «تباین معرفتی با تعالیم دینی» در عرصه پژوهش تربیتی، به تکوین نظریه های تربیتی با محتوا و قالبی کاملا غیر متاثر از تعالیم و ارزشهای دینی انجامیده است. این نوشتار با تلقی «تعالیم دینی» به مثابه منبع معرفتی مستقل، برای ارایه برخی حقایق و واقعیتهای مهم به ویژه در زمینه تعلیم و تربیت، اتکای تحقیقات تربیتی بر «الگوی تباین» را امری مساله ساز می داند. تحلیل و نقد این الگو بر ضرورت تحول در روش شناسی رایج در تحقیقات تربیتی و لزوم یافتن الگویی جایگزین برای آن تاکید می کند. در مقاله حاضر به منظور ارزیابی انتقادی الگوی تباین و تضعیف سیطره آن بر روش شناسی پژوهش تربیتی، مهمترین مبانی فلسفی و کلامی این الگو شناسایی شده اند که عبارتند از: اومانیسم معرفتی، اثبات گرایی، کثرت گرایی تباینی، تحویل دین به امری غیرشناختی و سکولاریزم. سپس با مروری بر انتقادات قابل توجه مطرح نسبت به این مبانی، تردیدپذیری و ضعف آنها تبیین شده است. بنابراین، نه تنها می توان به جای «الگوی تباین» از الگویی دیگر برای روش شناسی تحقیق تربیتی سخن به میان آورد؛ بلکه در صورت طراحی چنین الگویی بر مبنای امکان ارتباط معرفتی با تعالیم دینی، باید روند فعلی پژوهش تربیتی، هم در سطح نظری و هم در عرصه کاربردی، مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف ارایه مدلی برای نظارت حمایتی صورت گرفته است: با توجه به هدف پژوهش سوالات آن عبارتند از:مولفه های نظارت حمایتی کدام ها هستند؟بر اساس مولفه های مذکور چه مدلی را می توان برای نظام آموزش و پرورش کشور ارایه داد؟درجه تناسب مدل پیشنهادی از نظر اساتید، کارشناسان و ناظرین آموزشی به چه میزان است؟روش تحقیق پژوهش حاضر، از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را 434 تن از اعضای هیات علمی رشته های علوم تربیتی، 2669 نفر از معلمان راهنما 1029 نفر از ارزشیابان آموزشی 607 تن از کارشناسان و کارشناس مسوولان آموزشی مناطق و نواحی آموزش و پرورش کل کشور (در مجموع 4739 نفر) تشکیل می دهند. برای انتخاب گروه نمونه معرف 500 نفری، ابتدا از روش نمونه برداری خوشه ای و در دل خوشه ها از روش نمونه برداری طبقه ای نسبی استفاده شده است.با توجه به مبانی نظری و مطالعات جهانی، مولفه های نظارت حمایتی در شش مقوله شناسایی و استخراج شده اند و پس از استخراج مولفه ها، زیر طبقات هر مولفه نیز به طور جداگانه مشخص شده است. برای پاسخ به سوالات پرسشنامه 121 سوالی تدوین شده و پس از اطمینان از روایی و اعتبار آن (%93) اطلاعات لازم گردآوری شده است. برای پاسخگویی به سوالات به ترتیب از آزمون های تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج نشان داده که هر شش مولفه استخراج شده تایید شده اند، به طوری که مولفه ها پس از بررسی کارشناسان، اساتید و ناظران به ترتیب ارزش های ویژه آن ها به نام های ارزشیابی پایان سال، مشاهده، توسعه حرفه ای، تعیین اهداف، طرح درس و تعهد حرفه ای نامگذاری و مدلی ارایه شده است. مدل ارایه شده با ضریب پایایی %93 و میانگین کل 8.9 از 10 و با توافق بالای %88 مورد تایید قرار گرفته است.