جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گفتگوی میان تمدنها از دیرباز یک ضرورت بوده و است. تعاریف مختلفی که در خصوص تعیین چهارچوب "گفتگو"، عوامل و عناصر آن ارایه شده است هر چند به ظاهر متنوع می باشد ولی باید تردید نمود که ملتها در راستای یک انگیزه درونی و برآوردن نیازی ذاتی به این موضوع پرداخته اند، اگرچه با اراده خاص و تحت عنوان گفتگوی تمدنها انجام نگرفته باشد. بر همین اساس ولید مشوح می گوید: کسانی که سعی کرده اند تا با تورق در تاریخ به پیشینه موضوع گفتگوی تمدنها دست یابند سابقه آن را به اسکندر مقدونی- قرن سوم قبل از میلاد - باز می گردانند.بدون شک تمدن کهن فارسی در برهه ای از زمان بر تمدن عربی تاثیرگزار بوده است. "ایرانیان با اتکا به تمدن خود بر شعر و شعرای عرب احاطه پیدا کرده و میراث ادبی- ایرانی و اعتقادات خود را منتقل نموده اند." این تاثیر و تاثر همان چیزی است که امروزه از آن به گفتگو و تبادل نام می بریم. در این میان ادبیات و بخصوص شعر، نقشی انکارناپذیر ایفا نموده است لذا در این نوشتار به تحلیل و کندوکاو نقش شعرای ایرانی عربی سرا پرداخته است که با زبان شعر به تبادل و گفتگوی ادبی، فرهنگی و تاریخی پرداخته اند.

مقاله حاضر به بررسی و تحلیل و تطور و تحول جنبه های نظری باستان شناسی در ایران از آغاز شکل گیری آن تا انقلاب اسلامی می پردازد. تاثیر تحول مکاتب مختلف باستان شناسی در جهان از یک سو و زمینه های سیاسی و اجتماعی ایران به عنوان عوامل موثر در جهت گیری باستان شناسی ایران از سوی دیگر، مورد نقد قرار می گیرد. بررسیها نشانگر این نکته است که راهبرد این رشته در ایران پیش از آنکه متاثر از ماهیت علمی آن باشد، از فلسفه های سیاسی و اجتماعی حاکم دولتی تاثیر پذیرفته است.باستان شناسی با فاصله گرفتن از اصول علمی مدون نظری و عملی به گرایشات صرف عملگرا و فاقد تئوری روی آورده و یا اینکه بر اساس نیازهای مدیریت سیاسی حاکم، در مجموعه ساختار دیوانسالاری حکومتی، به چالشهای تئوریک غیر ضروری کشیده شده است. به رغم تحولات سیاسی و اجتماعی در جامعه بعد از انقلاب که تغییر بینشها و رهیافتهای علمی را در پی داشت، ماهیت باستان شناسی تحول چندانی به خود ندید و با اندک تغییراتی در اهداف، همچنان بعضی از شاخصهای گذشته را حفظ نمود. باستان شناسی دولتی در ایران به دلیل محدودیتهایی که دستگاه بوروکراتیک بدان تحمیل کرده راهبردهای تئوریک کمتری داشته است. این وجه از باستان شناسی دولتی در مقابل باستان شناسی علمی قرار گرفته و به سبب پشتیبانیهای هر چه بیشتر سیاسی و مالی دولتی جایگاه علمی آن تنگتر شده است.تحلیل و نقد ساختار باستان شناسی ایران در کلیت آن و در عین حال نشان می دهد که همزمان فعالیتهای قابل توجهی از طرف برخی باستان شناسان ایرانی به تحقق پیوسته که اهمیت جهانی دارد. آنها موفق شده اند تا با انجام تحقیقات خود در ساختار موجود، اهدافی ورای آن را نیز دنبال کنند و بدین ترتیب به نتایج علمی شایسته ای دست یابند.تحلیل و نقد ساختار باستان شناسی ایران در کلیت آن و در عین حال نشان می دهد که همزمان فعالیتهای قابل توجهی از طرف برخی باستان شناسان ایرانی به تحقق پیوسته که اهیمت جهانی دارد. آنها موفق شده اند تا با انجام تحقیقات خود در ساختار موجود، اهدافی ورای آن را نیز دنبال کنند و بدین ترتیب به نتایج علمی شایسته ای دست یابند.