آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

اجتهاد در علم کلام با اجتهاد در علم فقه و سایر علوم دینی و بشری، تفاوت ماهوی ندارد. حقیقت اجتهاد کلامی در معنای فنّی و مصطلح اجتهاد، عبارت است از توانمندی بر استنباط و اثبات عقاید دینی و دفاع از آنها با بهره‎گیری از منابع و ادله عقلی و نقلی. این معنای اجتهاد کلامی واجب کفایی است، اما معنای ساده آن که عبارت است از تفکر عقلی ساده درباره اصول اعتقادات دینی که در توان عموم مکلفان است، واجب عینی است. موضوع بحث در این پژوهه، معنای فنی و اصطلاحی اجتهاد کلامی است که پس از بیان حقیقت و حکم شرعی آن، با بهره‏گیری از روش نقلی – تحلیلی، کارکردهای آن در منابع وحیانی و نمونه‎هایی از استنباط‎های کلامی بر اساس قواعد اصولی تبیین شده است.

قرآن کریم از پیامبر اکرم$ به عنوان «أسوة حسنه» یاد کرده است. از عبارت «رسول الله» به دست می‌آید که این ویژگی اختصاص به آن حضرت نداشته و عموم پیامبران را شامل است. در آیات دیگر از قرآن کریم بر وجوب اطاعت از پیامبر الهی تأکید شده است. أسوه و واجب الأطاعه بودن پیامبر، بر عصمت آنان از خطا و گناه دلالت می‌کند. اگر چه مدلول مطابقی این آیات عصمت پیامبران در دوران رسالت آنان است. اما مدلول التزامی آنها، عصمت آنان در دوران قبل از نبوت را نیز شامل می‌شود. تبیین استدلال به آیات مربوط به أسوه بودن پیامبران و وجوب اطاعت از آنان و قلمرو دلالت آنها و نیز پاسخ گویی به اشکالات در این باره، موضوع این نوشتار است

کتاب درآمدی بر کلام جدید مجموعه مباحث و مقدمات تحلیلی درباره مسائل کلام جدید است و در آن برخی از رایج ترین و مهمترین مسائل کلامی جدید که در مراکز حوزی و دانشگاهی مورد بحث و گفتگو قرار می گیرد و شبهات و سوالات متنوعی را موجب می شود ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و چالش ها و آسیب های پیش روی علم کلام اسلامی بیان گردیده است . کتاب در دو بخش کلی تدوین شده است . بخش اول ( آشنایی با علم کلام و کلام جدید ) ، دارای شش فصل است : فصل اول ، تعریف و نامگذاری علم کلام ؛ فصل دوم ، هدف وضرورت علم کلام ؛ فصل سوم ، موضوع و مسائل علم کلام ؛ فصل چهارم ، علم کلام و علوم دیگر ؛ فصل پنجم ، تاريخ وتطور علم کلام و فصل ششم ، کلام جدید را شامل می شود . بخش دوم ( مباحثی از کلام جدید ) ، دارای چهارده فصل است و با استناد به آرای متکلمان معاصر مسیحیت و متکلمان اسلامی برخی از عناوین و مسائل کلام جدید مانند : تعریف دین و منشأ دین ، نیاز به دین ، زبان دینی ، قلمرو دین ، علم و دین عقل و ایمان ، تجربه دینی ، تکثرگرایی دینی ، و معرفت دین تحلیل و به صورت منسجم و به اختصار نقد و ارزیابی شده است . هدف نویسنده ارائه يك متن آموزشی حاوی موضوعات کلی کلام جدید است . به همین دلیل به اختلاف نظریات و پیچیدگی های مباحث وارد نشده است .

«وضعیت ایدئولوژیکی و دینی جامعه جهانی در آینده و فرجام تاریخ بشری»؛ از مسایل مهمی است که توجه پژوهش‎گران حوزه‎های مختلف سیاسی، اجتماعی و دینی را به خود جلب کرده است. آنان بر اساس مبانی مکتبی و دینی در این زمینه اظهار نظر کرده‌اند. از دیدگاه پژوهشگران مسلمان، وضعیت دینی جهان در فرجام تاریخ، صبغه اسلامی دارد. از منظر شیعه امامیه، آیین اسلام بر اساس تفسیر و تبیین امام علی؟ع؟ و دیگر امامان اهل بیت؟عهم؟ بر جهان حاکم خواهد شد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که با وجود مکاتب و ادیان متعدد در جهان، غلبه و یگانگی آیین اسلام چگونه تحقق خواهد یافت. روش تحقیق، کتابخانه‌‌ای و توصیفی- تحلیلی با نگاه جامع به روایات و تحلیل آن است.

مفهوم «ربّ» و «إله» جایگاهی مهم در اعتقادات انسان دارد؛ ازاین‌رو در این مقاله، رابطه این دو مفهوم از دیدگاه شیعه و وهابیت بررسی شده است. زمانی که بین دو مفهوم، ملازمه عقلی برقرار باشد، مانند دالّ و مدلول و اثر و مؤثر، با حصول یکی از مفاهیم، مفهوم دیگر نیز حاصل خواهد بود؛ مانند: هر گاه خورشید طلوع کند، آسمان روشن خواهد شد. رابطه میان این دو مفهوم از دیدگاه شیعه، ملازمه عقلی است؛ به این معنا که با تحقق ربّ، اله نیز محقق خواهد شد و حتی برخی مانند آیت‌‌الله سبحانی فراتر از ملازمه عقلی، معتقد به عینیت ربّ و اله هستند. وهابیت در ظاهر معتقد به ملازمه عقلی بین مفهوم ربّ و اله است؛ اما در عمل، میان لازم و ملزوم تفکیک کرده‌اند و عملا به ملازمه عقلی پایبند نیستند. آنان فقط معتقدند که مفهوم اله در برگیرنده مفهوم ربّ است و اگر کسی به توحید الوهی برسد، یعنی توحید ربوبی را نیز داراست. این مسئله به سبب تفسیر غلط وهابیت از عبادت و در نتیجه، مشرک دانستن بسیاری از مسلمین پدید آمده که اهمیت بسیاری دارد و باید مورد بررسی قرار گیرد.