جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حمد و ستایش خدای را که پروردگار جهانیان است، و درود بر بهترین مردمان، حضرت محمد و خاندان پاک او. دکتر سید رضا مؤدب، در کتاب خود با عنوان (مبانی تفسیر قرآن کریم) به مباحثی در ارتباط با مبانی و اصول تفسیر پرداخته است، که در دوازده فصل می‌باشد. این کتاب همراه با مقدمه‌ای پیرامون اهمیت و ضرورت تدوین مبانی تفسیری و تاریخ بحث می‌باشد. سپس مؤلف وارد فصل‌های کتاب می‌شود. فصل اول به بیان تعاریف برخی اصطلاحات اصلی بحث اختصاص می‌یابد، مانند: مبانی (اصول)، تفسیر، تأویل، قواعد، منابع، روش‌ها و رویکردها. فصل دوم به انواع و اقسام مبانی تفسیر اشاره دارد. فصل سوم به بحث قداست قرآن کریم، فصل چهارم به نص و قرائت یکسان، فصل پنجم به امکان و جواز تفسیر، فصل ششم به حجیت ظهور قرآن، فصل هفتم به بررسی نیاز مخاطبان به تفسیر قرآن، فصل هشتم به ساختار کثرت معانی قرآنی، فصل نهم به زبان قرآن، فصل دهم به منابع تفسیر، فصل یازدهم به هماهنگی و ارتباط بین آیات و فصل دوازدهم به شمولیت و جهانی بودن قرآن پرداخته است. ما با ترجمه این کتاب مبارک، به نتایج زیر دست یافتیم: • اهمیت و نقش مبانی تفسیر قرآن در مباحث علوم قرآنی و تفسیر آن. • مقصود از مبانی، آن عقاید و مفروضاتی است که نزد مفسر پذیرفته شده است، که شامل مبانی کلامی و روش شناختی، گرایشات، مصدریت و دلالیت است. • رد تحریف قرآن، با تأکید بر امانتداری در وحی از سوی جبرئیل (ع) و پیامبر (ص). • تأکید معصومین (ع) بر قرائت یکسان نص قرآن و رد تعدد قرائت‌ها. • قرآن کریم کتابی قابل فهم است و امکان تفسیر آن وجود دارد، اما فهم قرآن مراتبی دارد، که یکی از آنها مخصوص معصومین (ع) است. • حجیت عبارات قرآن، اعم از حجیت نصی و ظاهری است، و دلایل بسیاری برای آن وجود دارد، از جمله آیاتی که بیانگر تدبر در قرآن کریم است. • لزوم تشریع، تفسیر قرآن کریم را برای مخاطبین ضروری می‌سازد. • قرآن کریم دارای وجوه و معانی متعددی است و معانی باطنی با معانی ظاهری ترتب طولی دارند (منوط و وابسته به آن هستند). • زبان قرآن معنی‌دار است. خداوند متعال آن را برای هدایت مردم فرستاده است و اشکال مختلفی دارد؛ از جمله زبان عرف عمومی و زبان عرف تخصصی. • منابع تفسیر قرآن عبارتند از: قرآن، روایات، عقل و بازنگری. • برای اینکه انسان راه هدایت را از گمراهی تشخیص دهد، قرآن باید شامل همه جنبه‌های زندگی، تمام مسائل فردی و اجتماعی و برای همه دوران‌ها و زمان‌ها باشد.

پژوهش حاضر با عنوان «بررسي تطبيقي آيات دالّ بر صيانت قرآن از تحريف» در صدد جمع آوري آيات موجود در اين زمينه و بررسي آنها از ديدگاه جمعي از مفسّران شيعه و اهل سنّت مي‌باشد. از ميان آيات دالّ بر صيانت قرآن از تحريف دو آيه حفظ؛ «إِنّا نَحْنُ نَزّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنّا لَهُ لَحافِظُونَ»و آيه نفي باطل «لا يَأْتيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ»از شهرت بيشتري برخوردارند كه پژوهش حاضر ضمن بررسي اين دو آيه از منظر جمعي از مفسّران شيعه و اهل سنّت، نظر قرآن پژوهان را نيز در مورد آنها متذكّر شده است و در ادامه به بعضي از آيات ديگر در اين زمينه –برمبنای نظر مفسّراني كه در مورد آنها ديدگاه داشتند- توجّه نموده است. تا در سايه آن، سلامت قرآن از هرگونه تحريف اعم از تحريف به زياده و نقيصه و به عبارت ديگر "تحريف ناپذيري قرآن كريم" روشن شود.