جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله مفاهیم پرمناقشه در علوم انسانی مفهوم «تمدن» است که در مورد آن کمتر توافقی میان اندیشمندان می توان یافت؛ چه در تعریف و چه در جهت گیری. ادبیات بسیاری در مورد «تمدن» تولید شده و هریک از زاویه ای خاص بدان پرداخته اند. برخی رو به گذشته دارند و تمدن را امری تاریخی می بینند. برخی حال را می نگرند و تمدن را همچون پروژه می انگارند. برخی چشم به آینده دارند و به فرجام تمدن می اندیشند؛ در این میان عده ای دلنگرانند و دهشت و بدفرجامی می بینند و عده ای دل خوش از غایت تمدن به تفرج مشغولند. هستند اندیشمندانی که در تعریف شان از تمدن صبغه ایدئولوژیک چشم نواز تر است. در این مقاله تلاش می کنیم با نگاهی اجمالی به دیدگاه های متعدد، مفهوم سازی متفاوتی از پروبلماتیک فرهنگ – تمدن ارائه دهیم و از منظری متفاوت به خوانش دیدگاه های تمدنی بپردازیم.

شیوه های چندی برای روبرو شدن با این واقعیت وجود دارد که تمامی زندگی ها من جمله زندگی کسانی که دوستشان می داریم پایانی دارد. پایان زندگی بشری که آن را مرگ می نامیم می تواند از طریق اندیشه ی زندگی پس از مرگ در هادس (Hades) یا والهالا (Valhalia) در جهنم یا بهشت مبدل به اسطوره شود. دست یازیدن به این اسطوره قدیمی ترین و رایجترین شکل تلاش بشری برای کنار آمدن با تنهای زندگی است. می توانیم با پنهان کردن یا سرکوب کردن این اندیشه ی ناخوشایند یا با چنگ زدن به این عقیده ی تزلزل ناپذیر که زندگی شخصی ما جاودانه است – دیگران می میبرند، من نمی میرم – با پس راندن اندیشه ی مرگ تا آنجا که ممکن است تلاش کنیم تا از اندیشه ی مرگ اجتناب کنیم. گرایش قدرتمندی در این مورد در جوامع پیشرفته ی حال حاضر وجود دارد. دست آخر می توانیم با مرگ به عنوان امر واقعی از هستی خودمان روبرو شویم؛ می توانیم زندگی خود و خاصه رفتار خود در قبال دیگران را با مدت زمان محدود زندگی سازگار کنیم، می باید وظیفه خود بدانیم تا این پایان، این جدا شدن از دیگران را زمانی که فرارسد برای خود و دیگران تا آنجا که ممکن است آسان و خوشایند سازیم، و می توانیم این پرسش را مطرح کنیم که این وظیفه چگونه می باید اجرا شود. در حال حاضر این پرسش را به شیوه ای روشن و غیر مبهم فقط شماری از پزشکان مطرح می سازند، در مناقشات وسیع تری که در جامعه صورت می پذیرد این پرسش به ندرت مطرح می شود.

ارغنون 6/5 چاپ سوم: این کتاب به صورت مقالاتی در فصلنامه ارغنون شماره 5 و 6، سال 1374ش. منتشر گردیده است‌.